Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη
Συνομιλώντας με την Άννα Φιλίνη αντιλαμβάνεσαι αμέσως ότι πρόκειται για μια πολυδιάστατη, εξαιρετικά ενδιαφέρουσα προσωπικότητα, με σφαιρική αντίληψη για τα δρώμενα. Μαθήτρια της Ελένη Ζογγολοπούλου, πήρε το πτυχίο της από την Αρχιτεκτονική στο Πολυτεχνείο του Μιλάνου και στη συνέχεια παρακολούθησε το ελεύθερο εργαστήριο γυμνού της Ακαδημίας της Μπρέρα.
Πολίτις του κόσμου, έζησε για πέντε χρόνια στο Δυτικό Βερολίνο και μετά τη μεταπολίτευση επέστρεψε στην Ελλάδα όπου διέγραψε μια σημαντική πορεία τόσο στην πολιτική όσο και στον εικαστικό χώρο. Η δραστηριότητα που παρουσίασε στα γράμματα και στον πολιτισμό ήταν ιδιαίτερα σημαντική. Ιδρυτικό μέλος της Επιτροπής για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Κύπρου, με εικαστικά έργα της να έχουν ταξιδέψει στο Βερολίνο, στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, στο Πεκίνο, εντυπωσιάζει τόσο με τη δουλειά της όσο και με τις οπτικές και τις ιδέες της. Έχει ασχοληθεί με σημαντικά ζωγραφικά αφιερώματα στην Οδύσσεια του Ομήρου, στην ποίηση του Κωνσταντίνου Καβάφη, του Ανδρέα Εμπειρίκου, αλλά και του Σαρλ Μποντλέρ.
Ακολουθώντας στοιχεία από την Άρτε Πόβερα της δεκαετίας του 1970, ενεργό παράγοντα της επαναστατικότητας των κινημάτων της εποχής, ενέταξε την ποίηση της φύσης στη δουλειά της. Τα έργα της, άρρηκτα συνδεδεμένα με την παράδοση της ελληνικής τοπιογραφίας, παρουσιάζουν έντονη εξπρεσιονιστική τάση.
– Ποιες είναι οι πηγές της έμπνευσής σας;
Λατρεύω τη θάλασσα. Με μαγεύει το ύπαιθρο. Μου αρέσει να δουλεύω μέσα σε αυτό. Έχω κάνει πολλά ημερολόγια τοπίων, τα οποία ζωγραφίζω κατά τη διάρκεια των ταξιδιών μου όταν έχω διάθεση. Τα τοπία και οι θαλασσογραφίες είναι η νέα μου δουλειά, δουλεμένη κατά ένα μέρος στο ύπαιθρο και ένα άλλο μεγάλο κομμάτι στο εργαστήριό μου.
“Η ίδια η φύση έχει και αριστουργήματα. Σε έναν μικρό όρμο στη βόρεια Σύρο αναδύονται θαλάσσιοι θεοί και δαίμονες”
– Σπουδάσατε στο Μιλάνο με εξαιρετικούς δασκάλους. Επηρεαστήκατε από αυτούς και από τα ρεύματα της εποχής;
Είχα την τύχη να έχω καλούς δασκάλους, που είχαν λάβει μέρος στην πρωτοπορία της αρχιτεκτονικής του ρασιοναλισμού στην Ιταλία. Είχαν δημιουργήσει σημαντικά δημόσια κτίρια. Στο μάθημα της Ιστορίας της Τέχνης ασχοληθήκαμε πολύ με τη ζωγραφική του 20ού αιώνα, αλλά και βέβαια την αρχιτεκτονική. Και βέβαια επηρεάστηκα από αυτούς και τα ρεύματα της εποχής. Είμαι μέσα από τη γενιά από όπου έβγαινε η popart. Ήταν η εποχή του Andy Warhol. Αγαπούσα τα ταξίδια και είχα επισκεφτεί μεγάλα μουσεία και πινακοθήκες. Είδα την Τate στο Λονδίνο, τον Hockney και τον Lucian Freud. Αυτοί πραγματικά τότε με σημάδεψαν.
– Η δικτατορία επηρέασε τη δουλειά σας;
Η δικτατορία κυριολεκτικά τσάκισε τη γενιά μας. Τότε σπούδαζα στο Μιλάνο. Ήμασταν πάντα μπροστά, για να παράγουμε για την κοινωνία μας, τον τόπο μας, τέχνη και αρχιτεκτονική. Η δικτατορία όλα αυτά τα ανέτρεψε. Για επτά χρόνια δεν είχα μυαλό, ούτε καν να παρακολουθήσω εκθέσεις ζωγραφικής. Αυτό που έκανα, όταν ζούσα στο Δυτικό Βερολίνο, ήταν να πηγαίνω στην Πινακοθήκη του Βερολίνου και να βλέπω την Αναγέννηση. Έτσι μαλάκωνα την καρδιά. Η δικτατορία ήταν πλήγμα για την Ελλάδα, αλλά και για τους ανθρώπους ατομικά. Η χώρα μας είχε μπει σε έναν δρόμο ανάπτυξης, μετά πόλεμο στην δεκαετία του ’60. Όταν ήρθε η χούντα όλα σταμάτησαν.
“Η χώρα μας είχε μπει σε έναν δρόμο ανάπτυξης, μετά πόλεμο στην δεκαετία του ’60. Όταν ήρθε η χούντα όλα σταμάτησαν”
– Διαπιστώνουμε ότι τα πετρώματα σας γοητεύουν. Θέλετε να δουλέψετε περισσότερο πάνω σε αυτά;
Έχω κάνει μια σχετική μελέτη στα πετρώματα. Ορισμένα τα έχω δουλέψει με φωτογραφία και φακό, για να αναδειχθεί η λεπτομέρειά τους. Επιθυμούσα να αναδειχθεί η γεωμετρία που υπάρχει στη δομή των πετρωμάτων, όπως και πλατύτερα υπάρχει στη φύση. Τα έργα που θα εκθέσω τα δουλεύω από το φθινόπωρο και έδωσα όλες τις δυνάμεις και τον χρόνο μου σε αυτό.
– Τι θα μας παρουσιάσετε στην έκθεση αυτή με τίτλο «Ωδή παραλίων πετρωμάτων»;
Είναι «ωδή παραλίων πετρωμάτων», είναι ζωγραφισμένη με λάδια και με μολύβια. Η ίδια η φύση έχει και αριστουργήματα. Σε έναν μικρό όρμο στη βόρεια Σύρο βρήκαμε έναν όρμο με ορισμένα σπάνια και αριστουργηματικά πετρώματα μέσα από τα οποία αναδύονται θαλάσσιοι θεοί και θαλάσσιοι δαίμονες, ο Ποσειδώνας, η Αφροδίτη, Ναϊάδες, ένας Ομφαλός.
– Ποια η σχέση σας με την Αλεξάνδρεια και τον Καβάφη;
Τον περασμένο Οκτώβρη έδειξα στην Bibliotheca Alexandrina την έκθεση που είχα κάνει για τον Καβάφη και που είχα δείξει και στην Αθήνα και στη Λάρισα. Αυτό ήταν για τον ψυχισμό μου ένας σημαντικός σταθμός στη ζωή μου.
– Έχετε εκδώσει και βιβλία. Είναι κάποιο από αυτά που ξεχωρίζετε;
Έχω εκδώσει ένα βιβλίο, το οποίο αγαπώ πολύ, με τίτλο «Οι γυναίκες στην πρωτοπορία της τέχνης». Ασχολείται με τη ζωγραφική και ξεκινάει από το 1600 με την Αρτεμισία Τζετιλένσκι, Ιταλίδα ζωγράφο του μπαρόκ, θεωρούμενη μία από τους καλύτερους καλλιτέχνες της εποχής της, και φτάνει στο σήμερα, όπου αναφέρω και τις Ελληνίδες, Άννα Κινδύνη και Βάσω Κατράκη, τη Γαλλίδα Μαρλέν Ντουμά και άλλες καλλιτέχνιδες της σύγχρονης τέχνης. Είναι λίγο σαν ιστορία της τέχνης, διότι γράφω για 17 γυναίκες μέσα σε όλο αυτό το χρονικό φάσμα. Το βιβλίο αυτό θα ήθελα να το συμπληρώσω με πιο νέα γυναικεία πρόσωπα και πιστεύω ότι το κοινό θα το βρει ενδιαφέρον.
“Στη ζωή μου από παιδί έδωσα μεγάλο βάρος στην πολιτική μου συμμετοχή, πράγμα που πάντα συνεχίζω. Σε αυτή τη φάση δίνω πολλές δυνάμεις μου στη ζωγραφική”
– Ποια τα μελλοντικά σας σχέδια;
Στη ζωή μου από παιδί έδωσα μεγάλο βάρος στην πολιτική μου συμμετοχή, πράγμα που πάντα συνεχίζω. Σε αυτή τη φάση δίνω πολλές δυνάμεις μου στη ζωγραφική. Θα ήθελα να συνεχίσω να ζωγραφίζω και να μελετήσω κι άλλα πετρώματα, όπως της Μήλου. Θα ήθελα επίσης να παρουσιάσω μια δουλειά για τον Καβάφη που δεν έχω δείξει ποτέ. Επίσης θα συνεχίσω τη σχέση μου με την Ιστορία και την ποίηση, που αποτελούν πηγή έμπνευσης στη ζωγραφική μου.
* Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “axianews”.
