The Art | Artists’ Diaries
Γράφει η Λιάνα Ζωζά
Η τέχνη, όπως ομόφωνα δέχονται οι άνθρωποί της, είναι αυτή που πλήττεται πρώτη και ανακάμπτει τελευταία σε περιόδους κρίσης. Πόσο μάλλον μέσα από μία μεγάλη κοινωνική και οικονομική κρίση που αναμένεται, μετά από μία παγκόσμια πανδημία με άγνωστη ημερομηνία λήξης.
Χώροι τέχνης, όπως τα μουσεία, οι πινακοθήκες και οι γκαλερί, αναγκάζονται να αναστείλουν τη λειτουργία τους, για χρονικό διάστημα του οποίου όχι μόνο δεν γνωρίζουν τη διάρκεια, αλλά ούτε καν, το αν και πότε θα υπάρξει επιστροφή σε οποιαδήποτε μορφή κανονικότητας.
Η αγορά της τέχνης έχει “παγώσει” και περιμένει με αγωνία τις εξελίξεις. Μέχρι στιγμής, ο τρόπος με τον συνεχίζεται η επικοινωνία των εκθέσεων, αλλά και της τέχνης γενικότερα, είναι μόνο μέσα από το internet και τις εφαρμογές του. Είναι μάλιστα, αξιοθαύμαστος ο αριθμός των επισκεπτών στις σελίδες των μεγάλων μουσείων που προσφέρουν εντυπωσιακές virtual περιηγήσεις στις αίθουσες τους, αλλά και σε θεατρικές παραστάσεις και μουσικά δρώμενα που προσφέρονται απλόχερα, μέσα από το διαδίκτυο, αυτό τον καιρό της κοινωνικής αποστασιοποίησης.
Τι γίνεται, όμως με τους υπόλοιπους χώρους τέχνης και πως θα συνεχίσουν να λειτουργούν, μιας και ένα μεγάλο μέρος της επιτυχημένης λειτουργίας τους βασίζεται στην προσωπική επαφή με το κοινό τους?
Υπάρχουν στοιχεία που προκύπτουν από πρόσφατες μελέτες που σίγουρα δεν προμηνύουν ένα ευοίωνο μέλλον, σε παγκόσμιο μάλιστα επίπεδο, αλλά και προβλέψεις για το “κλείσιμο” πολλών, ιδίως των μικρότερων, χώρων τέχνης, που δεν θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν, όλα αυτά που έπονται.
Στην ενότητα του ArtViews “The Art | Artists Diaries” θα φιλοξενούνται συνεντεύξεις από Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες (εικαστικούς, μουσικούς, χορευτές, ηθοποιούς, κλπ), γκαλερίστες, επιμελητές και γενικότερα ανθρώπων που κινούνται στο χώρο της τέχνης και θα λειτουργούν σχολιαστικά, μέσα από τις ίδιες ερωτήσεις και ανάλογα με τις εξελίξεις, στην όλη ιδιαιτερότητα της κατάστασης που αφορά την τέχνη.
-Η τέχνη στα χρόνια της πανδημίας. Με ποιο τρόπο επηρεάζεται η τέχνη;
-Οι καλλιτέχνες συνήθως είναι οι πιο ευαίσθητοι παραλήπτες των αναταράξεων σχεδόν σεισμογράφοι της εποχής που ζουν, βέβαια στην συγκεκριμένη χρονική στιγμή η ταχύτητα ήταν σχεδόν κατακλυσμική, οπότε και ο χρόνος αντίδρασης απαιτεί μια περίοδο για να χωνέψουμε τι τελικά μας έχει συμβεί.
Η ζωή του καλλιτέχνη εμπεριέχει την απομόνωση και την περισυλλογή προκειμένου να δημιουργήσει, οπότε το σοκ του εγκλεισμού ίσως να μην τους επηρεάζει, όπως τον υπόλοιπο κόσμο. Περισσότερο, είναι αυτό το γενικευμένο κλίμα ανησυχίας που δεν βοηθάει στο να παράξει κάποιος νέα έργα, πρέπει να «μονωθεί» ο καλλιτέχνης, προκειμένου να βρει την έμπνευση, αλλά και τη θέληση για δημιουργία. Σε αυτό το αίσθημα προστίθεται και μια επιπλέον ανησυχία για το πού και το πότε θα μπορέσουν τα έργα να εκτεθούν.
-Τέχνη | Καλλιτέχνες. Ποια θα είναι η επόμενη ημέρα;
-Δεν είναι εύκολο να φανταστούμε την επόμενη ημέρα, όπως δεν μας ήταν εύκολο να προβλέψουμε αυτό που βιώνουμε σήμερα, μερικούς μήνες πριν. Ο ρόλος των ψηφιακών μέσων σίγουρα θα είναι καθοριστικός. Το διαδίκτυο θα είναι ο νέος τόπος συνάντησης και έκθεσης. Ίσως, η φυσική μας παρουσία περιοριστεί αισθητά και ταυτόχρονα γίνει και πολύ πιο εστιασμένη καθώς θα επιλέγουμε πολύ σχολαστικά σε ποια έκθεση θα πάμε.
-Η αγορά της τέχνης θα επηρεασθεί; Πόσο και πως;
-Σε μια σουρεαλιστική πρόβλεψη πιστεύω θα εκτοξευτούν οι τιμές των τοπιογραφιών, ως αναπαραστάσεις μια χαμένης πια Αρκαδίας! Επίσης προβλέπω μια εκτόξευση στην ζήτηση γλυπτών που θα τυπώνονται οικιακά σε 3D εκτυπωτές!
-Τέχνη | Τεχνολογία. Ποιος θα είναι ο ρόλος της τεχνολογίας στην επικοινωνία, αλλά και στην αγορά της τέχνης;
-Η επικοινωνία μεταξύ των καλλιτεχνών θα βρει τρόπους να συνεχιστεί, είναι βαθιά ανθρώπινη ανάγκη.
Στην αγορά της τέχνης, ο ρόλος της τεχνολογίας είναι και θα γίνει ακόμα παραπάνω καθοριστικός, τα κοινωνικά δίκτυα, τα site και τα e-shop των γκαλερί θα είναι όλο και περισσότερο οι νέοι «τοίχοι» των γκαλερί. Οι τεχνολογίες των έξυπνων τηλεφώνων ήδη επιτρέπουν βιντεο-κλήσεις και τηλε-συσκέψεις οπότε αναμένεται να γενικευτεί το φαινόμενο. Τα έργα θα πρέπει να φαίνονται ελκυστικά από την οθόνη πλέον, προκειμένου να βρουν αγοραστή.
-Τέχνη | Κοινωνική Απόσταση. Πως μπορεί να λειτουργήσει η τέχνη με κανόνες κοινωνικής απόστασης;
-Προβλέπω ότι θα αναβιώσουν τα καλλιτεχνικά σαλόνια, με προσκλήσεις αυστηρά προσωπικές, σε μυστικούς χώρους με συναντήσεις καλλιτεχνών σε ένα ημιπαράνομο καθεστώς.
Οι «νέες» γκαλερί θα αποκτήσουν μια έντονα μυστικιστική ατμόσφαιρα και κάθε επίσκεψη σε μια από αυτές θα είναι μια μυσταγωγία που θα την βιώνουμε μόνοι μας ή σε πολύ μικρές ομάδες. Οι μαζικές προελεύσεις των εγκαινίων, η ανταλλαγή ασπασμών και άσκοπων φιλοφρονήσεων θα είναι πια μακρινή ανάμνηση.
–Ποιο γνωστό έργο σύγχρονης τέχνης θα επιλέγατε για να περιγράψετε την υπάρχουσα κατάσταση και γιατί;
-Σαν μια πρώτη σκέψη μου ήρθε ο πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Πωλ Γκωγκέν «Από πού ερχόμαστε; Τι είμαστε; Πού πάμε;» του 1897, που αποπειράται να εικονογραφήσει τα αρχέγονα υπαρξιακά ερωτήματα εγγράφοντας στα γαλλικά στην πάνω αριστερή γωνία του πίνακα
“D’où Venons Nous, Que Sommes Nous, Où Allons Nous”.
Αλλά, τελικά νομίζω ότι η εμπειρία ενός από τα Infinity Mirror Rooms της Yayoi Kusama περιγράφει με πιο σύγχρονο και καθοριστικό τρόπο αυτή την αίσθηση αποπροσανατολισμού και ανοίκειου, μέσα από τον πολλαπλασιασμό του χώρου και του ειδώλου μας σε ένα δωμάτιο επενδεδυμένο παντού με καθρέπτες.
-Η ιστορία, μέχρι σήμερα, έχει δείξει πως η τέχνη επιβιώνει ακόμη και κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες και μάλιστα προσφέροντας σημαντικά έργα. Θα συμβεί το ίδιο και τώρα;
-Θέλω να είμαι αισιόδοξος και πιστεύω πως ναι θα γεννηθούν νέα σημαντικά έργα, οι καλλιτέχνες θα μετουσιώσουν αυτή την εμπειρία σε έργα που θα ξεφεύγουν από το προφανές, νομίζω θέλει λίγο χρόνο για να κατασταλάξει η σκόνη που θολώνει το τοπίο ώστε να αναδυθούν αυτά τα νέα έργα. Επίσης, θα αλλάξει και ο τρόπος που εμείς προσεγγίζουμε παλαιότερα έργα μας, που εν μέσω εξελίξεων γίνονται ξαφνικά επίκαιρα με έναν νέο τρόπο.
who is who
Ο Αλέξανδρος Μαγκανιώτης γεννήθηκε στην Αθήνα, όπου ζει και εργάζεται. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και Architectural design στην “The Bartlett” του Πανεπιστημίου U.C.L. στο Λονδίνο. Ως εικαστικός έχει παρουσιάσει το έργο του σε πέντε ατομικές εκθέσεις σε γκαλερί και μουσεία.
Το 2015 πραγματοποιήθηκε η έκθεση του “Αλφάβητος: Η Εικόνα των Γραμμάτων” στο Κέντρο Σύγχρονης Tέχνης Θεσσαλονίκης, σε επιμέλεια του Γιάννη Μπόλη και η έκθεση “alphabet games” στην Cube Gallery, στην Πάτρα. Το 2018 στην γκαλερί Alma στην Αθήνα η έκθεση “The Unseen Hook” και στο «Φουγάρο» στο Ναύπλιο την ενότητα «Αλφάβητος».
Η «Αλφάβητος» του επιλέχθηκε για να εκπροσωπήσει την Ελλάδα στην 7η Μπιενάλε του Πεκίνου που έγινε στο Εθνικό Μουσείο Τέχνης της Κίνας το 2017.
Έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές εκθέσεις στην Αυστρία, Ελλάδα, Βέλγιο, Ιαπωνία, Κύπρο, Ολλανδία, Ρωσία, Τουρκία, Ηνωμένο Βασίλειο και Η.Π.Α.
Έργα του βρίσκονται στην συλλογή του MOMUS, που προέκυψε από την συνένωση του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, του Αμερικανικού Κολεγίου Ελλάδος Deree College, Copelouzos Family Art Museum του Δημήτρη Κοπελούζου, FKP Collection της Φλωρίκας Κυριακοπούλου, του “Μουσείου των Ονείρων του Freud” στην Αγ. Πετρούπολη στην Ρωσία, στο Μουσείο Λευκαδίου Χερν στην Ιαπωνία, την συλλογή του Luciano Benetton, στην Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων, στο Ίδρυμα Α. & Λ. Κατακουζηνού, Αμαλίας 4 στην Αθήνα και σε άλλες ιδιωτικές συλλογές.
