Η νέα δουλειά του εικαστικού Ανδρέα Κοντέλλη, με τη χαρακτηριστική ζωγραφική μανιέρα του έντονου εξπρεσιονισμού, φιλοξενήθηκε πρόσφατα στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών με τίτλο «The walls» σε επιμέλεια της Λουΐζας Καραπιδάκη.
Ο καλλιτέχνης, ζώντας τα τελευταία δώδεκα χρόνια στην περιοχή των Εξαρχείων, εμπνεύστηκε από την ένταση που ενίοτε επικρατεί εκεί και δημιούργησε με τη χειρονομιακή του πινελιά μια ενότητα έργων με απεικονιζόμενα αναπτύγματα τοίχων, σημαδεμένων από τις διαδοχικές και πολύπλευρες ανθρώπινες επεμβάσεις. Τα έργα αυτά, απομεινάρια της πρόσφατης Ιστορίας, βιώματα του καλλιτέχνη αποτελούν οπτικό απόηχο των πολιτικοποιημένων γεγονότων.
Εμείς, μετά την περιήγησή μας στην έκθεση στο καφέ του I.F.A, συναντήσαμε τον καλλιτέχνη στο ατελιέ του και, ατενίζοντας την πίσω όψη του Αρχαιολογικού Μουσείου, μιλήσαμε μαζί του για τη σημασία που έπαιξε η περιοχή στην έμπνευσή του καθώς και για το συναίσθημα του φόβου στην εξέλιξη της ανθρώπινης ύπαρξης και έμπνευσης.
Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη
– Ανδρέα, γιατί επέλεξες αυτόν τον τίτλο για την τελευταία σου έκθεση;
– Τα έργα μου πραγματεύονται τις οπτικές αφηγήσεις των τοίχων των Εξαρχείων, παράλληλα με μία αποσπασματική αφήγηση των δρώμενων της περιοχής. Δηλαδή, υπάρχει μια ζωγραφική μετάπλαση σε χρωματικές επιφάνειες και χειρονομίες του παλίμψηστου επίτοιχου πληροφοριακού υλικού.
«The walls» λοιπόν, γιατί οι τοίχοι των Εξαρχείων διαμόρφωσαν και διαμορφώνουν στάση και άποψη και γιατί αντίθετα με τις έννοιες του αποκλεισμού που το εμβληματικό άλμπουμ του 1979 εκφράζει, οι τοίχοι των Εξαρχείων είναι εξωστρεφείς παρά τα βαριά μηνύματα που κοινοποιούν. Δεν φέρουν απλά τη διττή οριοθέτηση ενός τοίχου. Είναι ανοιχτοί σε ερμηνείες, αφηγούνται, κραυγάζουν, αποτελούν ένα τεκμήριο των ημερών μας.
– Έχεις ατελιέ στα Εξάρχεια τουλάχιστο δώδεκα χρόνια και πρόσφατα άλλαξες χώρο αλλά όχι περιοχή. Τι σημαίνουν για σένα τα Εξάρχεια;
– Το να έχω εργαστήριο στα Εξάρχεια, ήταν ένα όνειρο ήδη από τα χρόνια της σχολής που τότε στεγαζόταν στο Πολυτεχνείο. Ψάχνοντας, βρήκα μέσω φίλου έναν εκπληκτικό χώρο σε ένα διατηρητέο κτήριο του 1930. Παρέμεινα 11 χρόνια στον χώρο αυτό ζώντας όλη την τελευταία ταραγμένη δεκαετία. Μετακόμισα πρόσφατα το εργαστήριό μου, ξανά στα Εξάρχεια.
Η χαρακτήρας και η ιστορικότητα της περιοχής και η ειδική ενέργειά της, δηλαδή η μη συμβατικότητα, λατρεία της ελευθερίας, η ένταση και η αναπόφευκτη εγρήγορση ήταν δημιουργικά συστατικά που με κινητοποιούσαν. Ωστόσο, τελευταία, η ατμόσφαιρα έχει αλλάξει σε κάτι απροσπέλαστο και φοβικό. Το ερώτημα πλέον είναι εάν η απειλή μπορεί να συνοδεύει τις ημέρες μας στην περιοχή.
– Οπτικοποιείς στα έργα σου πολιτικά μηνύματα;
– Μέσα σε ένα πλαίσιο διαμαρτυρίας δεν μπορείς να μείνεις ασυγκίνητος. Σχολιάζω, εικονοποιώ τη διάχυτη οργή. Συμμετέχω στο μέτρο μου στο διάχυτο θυμό, στη θλίψη, στη ματαίωση. Δεν σημαίνει ότι δικαιολογώ όλες τις δράσεις. Υπάρχει σχολιασμός των συνεπειών, της κατάστασης, του αδιεξόδου. Φυσικά αποτελεί κι αυτό πολιτική στάση. Μπροστά στην ήττα, τις απελπισμένες δράσεις, τη μοναξιά, αντιδρώ με τα έργα αυτά. Τα μεγάλα ζητήματα θίγονται με έναν τρόπο. Το βίωμα είναι καταλυτικό. Προκειμένου να εκφραστεί ζωγραφικά, μετεγγράφεται αναγκαστικά σε ένα άλλο λεξιλόγιο.
– Έχεις νιώσει φόβο κάποιες φορές; Αποτυπώνεται αυτό στα έργα σου;
– O φόβος είναι συστατικό της ζωής. Σε προφυλάσσει και σε προειδοποιεί. Φυσικά έχω φοβηθεί, ξεχνιέται όμως όπως όλα. Δεν επιδιώκω να εκφράσω φόβο στα έργα μου. Όμως θέλω να είναι ανοιχτά σε ερμηνείες.
– Διαλέξατε με την επιμελήτρια σου, την ιστορικό τέχνης, Λουΐζα Καραπιδάκη, το Γαλλικό Ινστιτούτο να παρουσιάσετε αυτή τη δουλειά.
– Η πολύχρονη συνεργασία μου με την ιστορικό τέχνης κυρία Λουΐζα Καραπιδάκη οδήγησε σε μια εξαιρετική συνεργασία, ωστόσο η έκθεση στο Γαλλικό Ινστιτούτο προέκυψε ανεξάρτητα. Ήταν πολύ γοητευτικό το ενδεχόμενο να εκθέσω στον ιστορικό αυτό χώρο και μάλιστα 60 χρόνια από τον Μάη του ’68, μία δουλειά που πραγματεύεται την αντίδραση. Ταυτόχρονα γιορτάζονται τα 111 χρόνια λειτουργίας.
Η έκθεση στάθηκε δυνατόν να πραγματοποιηθεί χάρη στην ευγενική διάθεση του διευθυντού κυρίου Mikael Hautchamp και του συνεργάτη του κ. Prudhomme. Υπάρχει ένα βάρος ιστορικότητας στη διαδικασία πραγματοποίησης των έργων και στην έκθεση καθεαυτή. Έρχεται το πλήρωμα του χρόνου για τον καθένα μας προκειμένου να αναλάβει ένα μικρό απειροελάχιστο μερίδιο και να πει τα λόγια του δημόσια. Αυτό κάνω με τα έργα αυτά.
Ελπίζω σε ένα νέο δημιουργικό κύκλο
– Με ποιες άλλες γειτονιές του κόσμου θα παρομοίαζες την γειτονιά σου;
-Θα μπορούσα να μιλήσω λόγω βιωμάτων για το Λονδίνο. Έχω μικρή εμπειρία άλλων πρωτευουσών. Ωστόσο η ελευθεριότητα του Λονδίνου την οποία έζησα, εκφράζεται εντός πλαισίου και βάσει συγκεκριμένων κωδικών. Η παραβατικότητα των ορίων καταστέλλεται άμεσα. Δεν υπάρχει σύγκριση με τις νύχτες επεισοδίων εδώ. Βέβαια μια ηλιόλουστη μέρα και όταν το ημερολόγιο μας ευνοεί, τα Εξάρχεια –όχι η Πλατεία–είναι χαρά θεού με μαγαζάκια γειτονιάς, καφέ, έθνικ εστιατόρια και όλα όσα συνιστούν μια επισκέψιμη, νεανική γειτονιά.
– Μίλησέ μας για τις δραστηριότητές σου τον τελευταίο καιρό σε Ελλάδα και εξωτερικό;
– Το 2018 ξεκίνησε με έκθεση στην γκαλερί Cube στην Πάτρα και το καλοκαίρι συνέχισε με μια πολύ σημαντική έκθεση στην Πινακοθήκη του Δήμου Κέρκυρας στο Τμήμα Περιοδικών Εκθέσεων στο Περιστύλιο, στα Παλαιά Ανάκτορα. Ήταν μία αναδρομή στους τρόπους μου και στις διαφορετικές ενότητες της δουλειάς μου, πάνω στη θεματική της γυναίκας, της φιγούρας της, του γυμνού.
Οπότε η περίοδος αυτή που παράλληλα δούλεψα την ενότητα των έργων πάνω στους τοίχους των Εξαρχείων ήταν πολύ δημιουργική.
Έχω προγραμματίσει για τον ερχόμενο Μάιο του 2019 να παρουσιάσω μια ενότητα της δουλειάς μου με τίτλο «Mythology» στο Ελληνικό Προξενείο της Νέας Υόρκης.
Οι επόμενοι μήνες προβλέπονται εξαιρετικά δραστήριοι και ελπίζω σε ένα νέο δημιουργικό κύκλο. Το όραμα δίνει στη ζωγραφική τον πιο ουσιώδη λόγο ύπαρξής της. Είναι σημαντικό να μετατοπίζουμε συνεχώς την έρευνά μας και το όρια της αντίληψής μας τόσο στο αντικείμενό μας όσο και στη ζωή.
Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα axianews στο φύλλο της 24ης/11/2018
