Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη
Συναντήσαμε την εικαστικό Μάνια Ευσταθίου στην Αθήνα, λίγο πριν πετάξει για την Θεσσαλονίκη όπου διαμένει μόνιμα. Μας μίλησε για την όμορφη δουλειά της με τίτλο «Monitoring Solitude», η οποία παρουσιάστηκε πρόσφατα στη γκαλερί Τεχνοχώρος. Τα έργα της αποτελούν μια αντιπολεμική κραυγή, μια αντίδραση στη μοναξιά.
Όπως μας ανέφερε η ίδια, στη δουλειά της οι αναφορές στον ερημικό ρεαλισμό του Edward Hopper είναι ιδιαίτερα έντονες. «Ισορροπούν ανάμεσα στο μεταφυσικό και το ρεαλιστικό του Andrei Tarkovsky αλλά και στο σιωπηλό, ομιχλώδες περιβάλλον του «Piotr Dumala».
Η Μάνια Ευσταθίου είναι μια καλλιτέχνιδα με ιδιαίτερη προσωπικότητα που τόλμησε να «ξεκινήσει» τη ζωή της από την αρχή. Εγκατέλειψε την ιατρική που ασκούσε με ευσυνειδησία, για να ασχοληθεί αποκλειστικά με τη ζωγραφική, που σπούδασε και αγαπά. Είναι απόφοιτος του τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών ΑΠΘ και έχοντας σαν βάση τη Θεσσαλονίκη δραστηριοποιείται ως εικαστικός ανά τον κόσμο, αφού έργα της υπάρχουν σε μουσεία και συλλογές στην Ελλάδα αλλά και σε συλλογές σε ΗΠΑ καθώς και στο Μουσείο του Πεκίνου.
Η δουλειά της μας εντάσσει σε εσωτερικούς χώρους, σε αυτοτελή περιβάλλοντα που υπάρχουν ανεξάρτητα από την ανθρώπινη μορφή, η οποία σε κάποια είναι παρούσα ενώ σε άλλα υπονοείται. Η πρωτότυπη και ιδιαίτερη τεχνική της συνδυάζει φωτογραφικό υλικό από το προσωπικό της αρχείο με τη ζωγραφική, το digital collage και την ψηφιακή εκτύπωση. Η Πέπη Ρηγοπούλου, ομότιμη καθηγήτρια του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, προλογίζει εύστοχα τον κατάλογο της έκθεσης αναφέροντας τα ακόλουθα: «Δεν την παρακολουθείς τη μοναξιά εσύ, εκείνη εισβάλλει απρόσμενα εκεί που δεν το περιμένεις. Η μοναξιά αφήνει τα ίχνη της στον χώρο, τον βάφει με τους χυμούς που απομυζά από τα σώματα. Σώματα που είναι παρόντα και σώματα που απουσιάζουν από το κάδρο».
– Η θεματολογία της έκθεσής σας αφορά σ’ ένα πολυσυζητημένο θέμα, τη μοναξιά. Μιλήστε μας για το πώς εκλαμβάνετε αυτό το αίσθημα και πώς το αποτυπώνετε στα έργα σας…
Η συνείδηση της μοναξιάς είναι το πρώτο και το τελευταίο συναίσθημα του ανθρώπου. Είναι η συνείδηση της ατομικότητάς του. Σ’ αυτή τη δουλειά επιχείρησα να αποτυπώσω από εσωτερικά συχνά κενά περιβάλλοντα, στα οποία ο άνθρωπος άλλοτε απεικονίζεται και άλλοτε υπονοείται.
“Η συνείδηση της μοναξιάς είναι το πρώτο και το τελευταιο συναισθημα του ανθρωπου”
Έχοντας σαν αφετηρία το προσωπικό ιστορικό μοναξιάς, αποτυπώνω όψεις και εντάσεις της μοναξιάς ξεκινώντας από την ηθελημένη μοναχικότητα της εσωτερίκευσης, όπως το έργο «Solitude, a Kind of Companion», φτάνοντας στην ολοκληρωτική σχεδόν μετα-αποκαλυπτική ερημία ενός απαγορευμένου πλέον περιβάλλοντος όπως στο «Under the Pink Cloud».
– Το «Under the Pink Cloud» είναι ένα έργο μεγάλης κλίμακας και φαίνεται να έχει μια ιδιαίτερη θέση στην έκθεση. Θα θέλατε να μας μιλήσετε γιαυτό;
Το «Under the Pink Cloud» είναι μια εγκατάσταση μεγέθους 2,10μ., ύψους και 5,20μ. πλάτους. «Under the Pink Cloud: Living Downwing from Nuclear Testing» είναι ο τίτλος ντοκιμαντέρ, το οποίο καταγράφει μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν στη Νότια Γιούτα των ΗΠΑ τη δεκαετία του ’50, στη διάρκεια πυρηνικών δοκιμών στην έρημο της Νεβάδα.
Οι κάτοικοι μιλούσαν για ένα ροζ σύννεφο κάτω από το οποίο ζούσαν εκείνη την περίοδο χωρίς να γνωρίζουν ότι ήταν ραδιενεργό νέφος. Τις συνέπειες τις βίωσαν αργότερα με τραγικό τρόπο… Παρόμοιο ροζ σύννεφο περιγράφουν και οι κάτοικοι της Φουκοσίμα στην πυρηνική έκρηξη του 2011, αλλά και την αίσθηση της ερημιάς που αντιμετώπισαν όταν επέστρεψαν αργότερα να πάρουν τα υπάρχοντά τους από την απαγορευμένη πλέον ζώνη που μέχρι πριν λίγο καιρό ήταν το σπίτι τους, η ζωή τους. Η αντίστιξη ανάμεσα στη γοητεία του ροζ σύννεφου και στη σκληρότητα της ερημίας που αφήνει πίσω του αποτέλεσαν την αφορμή δημιουργίας του έργου.
– Η τεχνική σας είναι πρωτότυπη και σύγχρονη συνδυάζοντας το φωτογραφικό υλικό, το digital collage και την ψηφιακή εκτύπωση με τη ζωγραφική. Θα θέλατε να μας μιλήσετε για την τεχνική αυτή;
Η τεχνική που χρησιμοποίησα σε αυτή τη δουλειά, συνδυάζει το σχέδιο και τη ζωγραφική με φωτογραφικό υλικό από το προσωπικό μου αρχείο. Η τελική εικόνα προκύπτει μέσω ψηφιακού κολλάζ και επεξεργασίας και εκτυπώνεται σε πλέξιγκλας ή σε forex, όπως στην περίπτωση του «Under the Pink Cloud». Σε κάποια έργα επεμβαίνω με παραφίνη, δημιουργώντας ένα νέο επίπεδο ανάγνωσης.
“Ο κινηματογράφος είναι πάντα μια μεγάλη μου αγάπη και πολλες φορες αντλω έμπνευση απo αυτον”
– Θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα έργα σας έχουν, κατά κάποιο τρόπο, κινηματογραφικές επιρροές. Αργοί ρυθμοί, εικόνες εξαιρετικής αισθητικής σε σταθερά απόμακρα και μακράς διάρκειας πλάνα, ομιχλώδη τοπία. Πώς θα το σχολιάζατε αυτό;
Ο κινηματογράφος είναι πάντα μια μεγάλη μου αγάπη και πολλές φορές αντλώ έμπνευση από αυτόν. Η δουλειά αυτή ακόμα και από τον τίτλο της, «Monitoring Solitude», παραπέμπει σε κινηματογραφικό τρόπο προσέγγισης του θέματος. Με το βλέμμα μου τοποθετώ τον θεατή πίσω από μια κάμερα, η οποία μπαίνει στους χώρους και παρακολουθεί, είτε μέσα από μια μισάνοιχτη πόρτα, είτε μέσω ενός παραθύρου, είτε από ψηλά καταγράφοντας τον χώρο σε κάτοψη.
– Από ποιους καλλιτέχνες θεωρείτε, ότι έχετε δεχτεί επιρροές στη σκέψη και στη ζωγραφική σας;
Η συγκεκριμένη δουλειά έχει αναφορές στον ερημικό ρεαλισμό του Αμερικανού ζωγράφου Edward Hopper, στο εικαστικό πλαίσιο που βασίζονται κινηματογραφικές ταινίες όπως τα road movies του Wim Wenders, στις εικόνες που ισορροπούν ανάμεσα στο μεταφυσικό και στο ρεαλιστικό του Andrei Tarkovsky αλλά και στο σιωπηλό, ομιχλώδες περιβάλλον του Piotr Dumala.
– Έχετε εργαστεί ως γιατρός σε νοσοκομεία και ιατρικά εργαστήρια και έχετε ειδίκευση στην πυρηνική ιατρική. Παρ’ όλα αυτά κάνατε μια θαρραλέα στροφή στη ζωγραφική. Πώς οδηγηθήκατε σ’ αυτήν την απόφαση;
Πολλές φορές η ζωή σε οδηγεί σε δρόμους αχαρτογράφητους, πέρα από αυτούς που είχες σχεδιάσει να ακολουθήσεις. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν βιώνεις οριακές, για τη ζωή, εμπειρίες και χάνεις το σταθερό έδαφος στο οποίο βασιζόσουν. Σε μια τέτοια χρονική περίοδο λοιπόν έκανα αυτή τη θαρραλέα, όπως λέτε, στροφή.
– Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;
Στόχος και επιθυμία μου είναι να συνεχίζω να δουλεύω και να ωριμάζει το εικαστικό μου έργο. Αποφεύγω να κάνω συγκεκριμένα σχέδια για ένα πράγμα τόσο αβέβαιο όσο η καλλιτεχνική δημιουργία.
* Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε στην “axianews”
