Η κεραμίστρια Αλεξάνδρα Μωραϊτη μιλά στο artviews και στη Χριστίνα Πραβιτσιώτη για τις δυσκολίες που επιφέρει η πανδημία στη ζωή ενός καλλιτέχνη.
-H πανδημία έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας. Πιστεύετε ότι έχει επηρεάσει σημαντικά και την αγορά της τέχνης;
-Πιστεύω ότι θα ήταν αδύνατον να μην την επηρεάσει. Είναι σαν να βρίσκονται όλες οι τέχνες μαζί κλειδωμένες μέσα σε μια κοινή αίθουσα και ο κόσμος έξω από την τεράστια πόρτα της, να περιμένει, κρατώντας μπροστά του ο καθένας την δική του πόρτα.
Το διαδίκτυο όσο πολύτιμο κι αν είναι, δεν μπορεί να αντικαταστήσει την φυσική ροή των πραγμάτων.
-Κάνοντας μια σύντομη ιστορική αναδρομή μπορούμε να σκεφτούμε ανά τους αιώνες πίνακες που εξιστορούν ιστορικές καταστροφές και πανδημίες. Είναι κάποιοι από αυτούς που σας έχουν επηρεάσει;
-Δεν θα ξεχάσω ποτέ αυτό που μου συνέβη βλέποντας από κοντά την Guernica του Pablo Picasso.
Τους ήχους που έφτασαν στ’ αφτιά μου, τις φωνές, την κραυγή του αλόγου… Σαν να είναι όλο φτιαγμένο από τα αποκαΐδια μιας κωμόπολης που βομβαρδίστηκε. Είναι όλη η καταστροφή εκεί μπροστά μου, την κατάλαβα καλά, φρόντισε ο Πικάσο γι΄αυτό χωρίς ούτε μία λέξη.
Νομίζω ξαναμίλησα μετά από τρείς ώρες…
Ακόμα ένα έργο που δεν είναι ακριβώς ιστορικό αλλά σχετίζεται με την εικόνα μιας ανθρωπότητας βουτηγμένης στον φόβο, είναι αυτό του Ιερώνυμου Μπος , “Ο κήπος των επίγειων απολαύσεων”.
Είναι τόσοι πολλοί οι συμβολισμοί, η αθωότητα, η διαφθορά, η τιμωρία. Ένα τρίπτυχο ανεξάντλητων καταστάσεων. Ένα έργο που με θυμώνει η φρίκη του και με τρομάζει η σύλληψή του. Γιατί έχει τόσα να μου πει αλλά εγώ δεν θέλω να τα δω. Μα όσο περνούν τα χρόνια δυστυχώς αναγκάζομαι να δω, όσα δεν ήθελα ν’ ακούσω. Μέσα σε αυτό το έργο μάλλον υπάρχουμε όλοι.
-Σε ποιους τομείς η πανδημία αυτή επηρεάζει έναν καλλιτέχνη;
-Ένας καλλιτέχνης που δουλεύει στο εργαστήριό του και έχει μάθει να πειθαρχεί ήδη τον χρόνο του στο πλαίσιο της έμπνευσης και της δημιουργίας, ίσως να μην επηρεαστεί πολύ ως προς την καθημερινότητά του. Το πάγωμα του χρόνου όμως, η ακύρωση εκθέσεων και οι μη απολαβές δημιουργούν μεγάλη ανασφάλεια.
Θεωρώ ότι οι άνθρωποι των παραστατικών τεχνών αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε χειρότερη θέση. Έχουν να παλέψουν με τέρατα.
Παρόλα αυτά αισθάνομαι ότι στον τομέα της έμπνευσης, της παρατήρησης , της ενδοσκόπησης, της έκφρασης, η πανδημία έχει να προσφέρει στον χώρο της τέχνης . Είτε σιωπηλά, είτε βροντερά ετοιμάζονται πράγματα και θαύματα. Το καζάνι βράζει.
-Η τεχνολογία στην υπηρεσία της τέχνης. Αυτόν τον καιρό όλα γίνονται διαδικτυακά, εκθέσεις, παραστάσεις , σεμινάρια. Πως σας φαίνεται αυτό;
-Μου φαίνεται υπέροχο, πανέμορφο, συγκινητικό. Έχω γελάσει, έχω κλάψει… Είναι μια θύελλα πληροφορίας. Είναι μια ανάγκη και στέκομαι υπέρ της.
Όμως η τεχνολογία έχει παράθυρα. Πολλά πολλά παράθυρα. Δεν έχει πόρτες.
Η φυσική παρουσία, η δράση και η αντίδραση που δημιουργείται δεν μπορεί να αντικατασταθεί.
Θέλω να δω τα έργα από κοντά. Με τα μάτια μου καρφωμένα πάνω τους, όχι μέσα από μια οθόνη. Θέλω να δω την παράσταση από κοντά, να ακούω τις ανάσες τους καθισμένη ακόμα και άβολα και να συμπράττω μαζί με τους υπόλοιπους θεατές ως κοινό. Θέλω να έχω και τις πέντε αισθήσεις στον χώρο που διαδραματίζεται η “έκθεση” του άλλου και κυρίως από επιλογή.
-Μέχρι πότε έχετε την αίσθηση ότι θα διαρκέσει το πρόβλημα και πώς φαντάζεστε την επόμενη μέρα;
-Ακόμα κι αν συνεχίσουμε να βιώνουμε το καλό σενάριο πιστεύω ότι το πρόβλημα θα έχει διάρκεια. Όταν θα ανοίξουν οι πόρτες εμείς δεν θα είμαστε ίδιοι. Αισθάνομαι ότι τα απόνερα θα είναι ορατά. Και οικονομικά και ψυχολογικά. Παρόλα αυτά είμαι αισιόδοξη. Έχω ανάγκη να είμαι αισιόδοξη και θέλω να πιστεύω στον ήλιο και στη θάλασσα που γιατρεύει τις πληγές.
-Τελικά αυτή η κρίση έχει μόνο αρνητικά;
-Από την αρχή της κρίσης την βίωσα σαν μια τιμωρία. Είμαστε κόκκινες κουκκίδες στον χάρτη.
Θέλω να πω… πως έπρεπε κάτι να γίνει για να συνειδητοποιήσουμε τη θέση μας, την αδυναμία μας σε κάτι πέρα από το εγώ. Να έρθουμε αντιμέτωποι με ό,τι θεωρούσαμε δεδομένο.
Να εστιάσουμε στις αξίες, στην καθημερινή συνθήκη.
Αν μέσα σε όλο αυτό έχει τελειώσει η μέρα κι έχουμε πει: “ήταν μια καλή μέρα”, έχουμε βγει νικητές. Το απόλυτο βιωματικό σεμινάριο…
-Πιστεύετε ότι η αγορά της τέχνης θα φτάσει κάποια στιγμή στα επίπεδα προ κρίσης του 2009;
-Η αυθόρμητη απάντηση είναι όχι. Πολύ δύσκολα.
Παρόλα αυτά δεν γνωρίζει κανείς τι πραγματικά μπορεί να συμβεί σε βάθος χρόνου.
Θα ήταν υπέροχο να μπορούσε να συμβεί μια επανεκκίνηση που να περιλαμβάνει την τέχνη σαν έναν δεσμό που κανείς δεν μπορεί να τον χωρίσει από τον πολιτισμό, να τον στηρίζουν έμπρακτα όσοι ταυτίζονται με την αναγκαιότητα της αισθητικής.