Γράφει η Ζέτα Τζιώτη
Η Αριστέα Παναγιωτακοπούλου εκφράζει τον εαυτό της μέσα από τα μέσα της φωτογραφίας, της εικαστικής τέχνης, του χορού και της γραφής. Φωτογραφία της έλαβε τιμητική διάκριση στην κατηγορία Street Photography τον Μάιο 2019 από το International Photography Awards του Lucie Foundation, ενός εκ των εγκυρότερων διεθνών διαγωνισμών φωτογραφίας.
Στην Ελβετική Art Expo, που πραγματοποιήθηκε στη Ζυρίχη τον Αύγουστο του 2019 εκτέθηκαν μία φωτογραφία της και ένα video της με μουσική γραμμένη για αυτό από την Ελληνίδα συνθέτρια, πιανίστα και ερευνήτρια, Άννα Στερεοπούλου.
Επίσης, τον Δεκέμβριο του 2019, υποβρύχια φωτογραφία της εκτέθηκε στο πλαίσιο της Art Basel Miami.
Εμείς συναντήσαμε την Αριστέα και μιλήσαμε μαζί της για την υφιστάμενη κατάσταση και τα μελλοντικά της σχέδια.
-Αριστέα, τι επιρροή πιστεύετε ότι έχει η πανδημία που ζούμε στην τέχνη;
-Η τέχνη είναι ο καλλιτέχνης και η δημιουργία του, άρα μιλάμε για το πως ο κάθε καλλιτέχνης μετουσιώνει τις εμπειρίες και τα βιώματά του σε τέχνη. Πιστεύω ότι ο καλλιτέχνης θα δημιουργήσει μέσα σε κάθε συνθήκη.
Τέχνη παράγεται και θα συνεχίσει να παράγεται, ίσως και πιο ιδιαίτερη, λόγω των ιδιαίτερων κι έντονων συναισθημάτων που μας δημιουργεί η πανδημία αυτή.
Η έκθεση των έργων τέχνης είναι ο τομέας που πιστεύω ότι θα εμπλουτιστεί με νέους τρόπους, δεδομένης της ανάγκης κοινωνικής αποστασιοποίησης.
«Ο πόνος και η αγωνία που εισπράττω φέρνοντας στο μυαλό μου την Guernica εκφράζουν την εποχή μας»
-Πώς βλέπετε την “επόμενη ημέρα”;
-Η online παρουσία της τέχνης θα βαίνει αυξανόμενη πιστεύω. Η τελευταία δημοπρασία του οίκου Sotheby’s ήταν αποκλειστικά διαδικτυακή.
Extraordinary times demand extraordinary measures.
Στο μέλλον η Ελλάδα λέγεται ότι θα εισπράξει 32 δισ ευρώ, βοήθεια για την οικονομία της από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σίγουρα εάν η διάθεση μέρους των κονδυλίων αυτών συμπεριλάβει τον τομέα των τεχνών και τους ανθρώπους της, οι οποίοι έχουν πλούσια παραγωγή ενός προϊόντος εξαγώγιμου, θα κάνει μεγάλη διαφορά.
-Η αγορά της τέχνης θα επηρεασθεί σημαντικά. Σε ποιους τομείς;
-Μάλλον οι ζωές μας γενικά, έχουν περάσει σε “άλλη πίστα”, όπως μου αρέσει να λέω χαριτολογώντας.
Πιστεύω πως όλα θα επηρεαστούν και η αγορά της τέχνης μαζί τους. Ο Γ.Γ. του ΟΗΕ, σε πρόσφατη συνέντευξή του, μεταξύ άλλων είπε ότι πιθανόν να έχει έρθει η ώρα να υιοθετήσουμε καινούργια οικονομικά μοντέλα διεθνώς. Με το παγκόσμιο χρέος να ξεπερνά το 300% του παγκόσμιου ΑΕΠ, το παρόν οικονομικό μοντέλο φαίνεται να μην είναι πλέον λειτουργικό.
Η τέχνη εισπράττεται ως πολυτέλεια, άρα δύσκολα θα γίνουν εκταμιεύσεις για αγορές έργων τέχνης στην Ελλάδα, αυτή την εποχή της αυξανόμενης αβεβαιότητας, νομίζω. Από την άλλη πλευρά κάποιες πλατφόρμες όπως οι Christies, Sotheby’s, Artsy σημείωσαν αξιόλογες πωλήσεις εν μέσω lockdown, λόγω του διεθνούς χαρακτήρα τους. Ο προσανατολισμός της τέχνης είναι διεθνής πλέον, κυρίως μέσω της τεχνολογίας. Εάν διεθνώς, ποσοστό των χρημάτων που θα ρίξουν οι χώρες στις οικονομίες τους, δοθεί και στην τέχνη, η επόμενη ημέρα για τον τομέα αυτό, καταλαβαίνουμε ότι θα είναι πιο ομαλή.
-Πόσο σημαντικό θεωρείτε τον ρόλο της τεχνολογίας στην επικοινωνία, αλλά και στην αγορά της τέχνης;
-Πλατφόρμες όπως οι Christies, Sotheby’s, Artsy σημείωσαν αξιόλογες πωλήσεις εν μέσω lockdown, όπως προείπα. Νομίζω ότι η τεχνολογία είναι παρούσα περισσότερο από ποτέ και στην δημιουργία αλλά και στην διάδοση της τέχνης. Όλο αυτό δίνει μία ελευθερία στον κάθε καλλιτέχνη και δημιουργίας αλλά κι επικοινωνίας σε διεθνές επίπεδο με ανθρώπους του χώρου του.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το facebook, το instagram, το twitter όπως επίσης κι ένα site με την δουλειά του καλλιτέχνη είναι δυνατότητες – τρόποι παρουσίασης της δουλειάς του, που παλαιότερα δεν υπήρχαν και που σήμερα του δίνουν διεθνή παρουσία, τον διευκολύνουν και τον καθιστούν κατά κάποιο τρόπο μάνατζερ του εαυτού του. Σε σχέση με το παρελθόν, έχει πια την δυνατότητα να προβάλλει και μόνος του την δουλειά του και τον εαυτό του.
-Πώς μπορεί να λειτουργήσει η τέχνη με κανόνες κοινωνικής απόστασης; Μπορούμε να χαρούμε μια όμορφη φωτογραφία από το smartphone;
-Σίγουρα η όμορφη, διαδραστική εμπειρία των εγκαινίων στους χώρους τέχνης θα μας λείψει για κάποιο διάστημα, άγνωστο πόσο. Η ανθρώπινη επαφή είναι αναντικατάστατη, όπως και το να βλέπει κάποιος ένα έργο τέχνης εκτός οθόνης.
Θυμάμαι πως ένιωσα όταν είδα το αγαπημένο μου έργο του Βαν Γκόγκ ”Εναστρη Νύχτα” στο ΜΟΜΑ, με διαπέρασε ηλεκτρισμός. Αυτό σίγουρα δεν επιτυγχάνεται μέσα από μία οθόνη κι εξ΄ αποστάσεως. Η δυναμική αυτών των χώρων όπως και των μουσείων θεωρώ είναι αναντικατάστατη. Η ανθρώπινη επαφή είναι αναντικατάστατη. Νομίζω μέσα στους επόμενους μήνες θα ομαλοποιείται όλο και περισσότερο η προσέλευση στους χώρους αυτούς, με τους καινούργιους κανόνες, καθώς και οι άνθρωποι έχουν την ανάγκη επαφής με τους χώρους αυτούς.
-Ποιο γνωστό έργο σύγχρονης τέχνης θα επιλέγατε για να περιγράψετε την υπάρχουσα κατάσταση και γιατί;
-Την ¨Γκουέρνικα¨ του Πικάσσο θα έλεγα. Είναι ένα αντιπολεμικό έργο. Ο πόνος και η αγωνία που εισπράττω βλέποντας το, στο μυαλό μου εκφράζει την εποχή μας.
Οι συνθήκες της εποχής μας είναι πολεμικές σε πολλά επίπεδα. Μεταξύ ανθρώπου και φύσης και μεταξύ ανθρώπων. Είμαστε σκληροί και βίαιοι με την φύση αλλά και μεταξύ μας.
Έχω συγκλονιστεί από την αποτρόπαια, απάνθρωπη, βίαια δολοφονία του George Floyd, μπροστά στα μάτια τόσων ανθρώπων που παρακαλούσαν τους αστυνομικούς για την ζωή του παράλληλα με τον ίδιο που στέναζε και παρακαλούσε για την ζωή του, ψελλίζοντας ότι δεν μπορεί να αναπνεύσει. Ξυπνάω και κοιμάμαι με την εικόνα αυτού του ανθρώπου ξαπλωμένου στον δρόμο με τον τρόμο στα μάτια του από την ασφυξία και τον αστυνομικό γονατισμένο πάνω στον αυχένα του με το χέρι στην τσέπη.
Πως είναι δυνατόν να συμβαίνουν αυτά στον δρόμο μιας πόλης, από ανθρώπους (αστυνομία) που ο ρόλος τους είναι να προστατεύουν τους πολίτες; Η διεθνής κοινότητα, οι Κυβερνήσεις παγκοσμίως θα πρέπει να καταστήσουν άμεσα σαφές ότι τέτοιου είδους αποτρόπαιες και απάνθρωπες πράξεις δεν είναι ανεκτές από κανέναν.
«Γκουέρνικα» λοιπόν, γιατί βρεθήκαμε σε έναν πανέμορφο πλανήτη, ο οποίος έχει αφθονία σε όλα, τον οποίο καταστρέφουμε με ταχύτητα και ασυδοσία στο όνομα του πολιτισμού, της ανάπτυξης και της καλύτερης ζωής (;), χωρίς ν΄ αναρωτιόμαστε που θα κατοικήσουν οι επόμενες γενιές αν συνεχίσουμε έτσι.
-Η ιστορία, μέχρι σήμερα, έχει δείξει πως η τέχνη επιβιώνει ακόμη και κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες και μάλιστα προσφέροντας σημαντικά έργα. Θα συμβεί το ίδιο και τώρα;
-Ναι αναμφίβολα. Ήδη βλέπουμε την παραγωγή έργων τέχνης αυτής της περιόδου, διεθνώς. Η εγγενής ανάγκη έκφρασης του καλλιτέχνη δεν σταματά, δεν μπορεί να σταματήσει. Τα όποια γεγονότα, θετικά η αρνητικά, μόνο πηγή έμπνευσης κι έκφρασης μπορούν να αποτελέσουν. Αξιόλογα έργα τέχνης έχουν ήδη παραχθεί και πιστεύω ότι θα συνεχίσουν να παράγονται, όποιες και να είναι οι συνθήκες, γιατί ο καλλιτέχνης δεν χάνει η αποκτά την καλλιτεχνική του ιδιότητα από τις συνθήκες.
email: tpanagiotakopoulou@gmail.com
Instagram: @aristea_panagiotakopoulou
Facebook: Aristea Panagiogakopoulou