Ο Βασίλης Καρακατσάνης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1957, όπου ζει και εργάζεται. Έχει εκθέσει (ατομικές εκθέσεις) στην Ελλάδα, Κύπρο, Ισπανία, Ιταλία, Ινδονησία, Ισημερινό, Τουρκία, Δανία & Γερμανία παρουσιάζοντας το προσωπικό του εικαστικό λεξιλόγιο, αντλώντας θεματικές ενότητες κυρίως από βιωματικές εμπειρίες και από την παρατήρηση του οικείου κόσμου που τον περιβάλλει. Οργανώνει συχνά τις συνθέσεις του με θεατρική αντίληψη και ανάγει το καθημερινό αντικείμενο σε δομικό στοιχείο των έργων του. Χρησιμοποιεί καθαρή και πλούσια χρωματική κλίμακα με ζωηρές χρωματικές αντιθέσεις, μεταπλάθοντας με εικαστικές παρεμβάσεις αυτούσια στοιχεία του υπαρκτού και βιωματικού του χώρου και διερευνώντας με ευαισθησία τα όρια μεταξύ πραγματικότητας και ψευδαίσθησης.

Συνομιλία με την Λιάνα Ζωζά

Με τον Βασίλη Καρακατσάνη, έχω όχι μόνο τη χαρά της συνεργασίας, αλλά και μιας όμορφης φιλίας. Η ατομική του έκθεση “Carpets 2” φιλοξενήθηκε στην Γκαλερί Cube στην Πάτρα το καλοκαίρι του 2018. Αυτές τις μέρες παρουσιάζει την νέα του δουλειά στην Genesis Gallery με τίτλο “District District”.

-Βασίλη, τελειώνοντας τις σπουδές σου, στην Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, με δασκάλους, τους Μυταρά και Μαυροϊδη, συνεχίζεις στην ίδια σχολή με Σκηνογραφία και Τέχνη του Βιβλίου.

Στην πορεία έρχεται μια υποτροφία που σε οδηγεί στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Βαρκελώνης για Ζωγραφική και Θεωρία της Τέχνης και ο επόμενος σταθμός σου είναι η Βενετία και η Συντήρηση Αρχιτεκτονικών Μνημείων. Ένα ταξίδι στη τέχνη με διαφορετικούς και ενδιαφέροντες σταθμούς.

Συνεχίζεις να είσαι το ίδιο ανήσυχο πνεύμα?

-Ομολογουμένως ναι. Απλά, τότε την “ανησυχία” μου καθόριζαν τα νιάτα, η ανάγκη μετακίνησης σε διαφορετικούς τόπους και η βεβαιότητα θα έλεγα, ότι θα είμαι νέος και αιώνιος!

Σήμερα η “ανησυχία” αυτή είναι δυνατότερη, ουσιαστικότερη, αποτελεσματικότερη και ενώ πολλές φορές με κουράζει -ανοίγω δουλειές συνέχεια Λιάνα μου-, με κάνει κάποιες στιγμές ευτυχισμένο και συνολικά ευχαριστημένο με τη ζωή μου.

– Στα έργα σου, συνηθίζεις να παρουσιάζεις περιβάλλοντα που δημιουργούνται από πραγματικά και φανταστικά στοιχεία, ενώ η ανθρώπινη παρουσία, άλλοτε είναι εμφανής και άλλοτε υπαινικτική μέσα στο χώρο, σε ένα σκηνικό σχεδόν θεατρικό. Ποιός είναι ο διάλογος που επιθυμείς να έχεις με τον θεατή των έργων σου?

-Όταν ζωγραφίζω, ο πρώτιστος διάλογος που με ενδιαφέρει, είναι με τον εαυτό μου. Κατά την διάρκεια της δουλειάς και βλέποντας την εξέλιξή της -από έργο σε έργο-, διαπιστώνω καλύτερα την ενσωμάτωση των εξωγενών παραγόντων-ερεθισμάτων, οπότε στο δεύτερο στάδιο γίνεται η αξιοποίηση τους για το τελικό ζωγραφικό αποτέλεσμα.

Δεν σου κρύβω ότι ο διάλογος με τον θεατή είναι μία ιστορία πονεμένη. Και αυτό, γιατί σε αντίθεση με την υποκριτική τέχνη, τη μουσική ή τη λογοτεχνία που σε μεγάλο βαθμό το υλικό τους είναι άμεσα συνδεδεμένο με το υλικό της καθημερινότητας του θεατή, στα εικαστικά το πράγμα δυσκολεύει αρκετά.

Καθόλη τη διάρκεια του χρονικού διαστήματος, που η δουλειά μου είναι στο εργαστήριο, οι διάλογοι μαζί της συνιστούν όλη μου την ύπαρξη. Και έρχεται η στιγμή που την βλέπω στην γκαλερί που θα εκτεθεί. Εκεί πλέον δεν μου ανήκει. Γλυκόπικρο το συναίσθημα, αλλά ταυτόχρονα λυτρωτικό.

Αρκούμαι, με ευχαρίστηση στην αποδοχή της δουλειάς μου από το κοινό και με στενοχώρια στην απόρριψη της.

-Σε έχω ακούσει, σε συνέντευξή σου, να δηλώνεις ζωγράφος και όχι εικαστικός. Ποιός ο λόγος?

Γιατί εάν ρωτήσεις εκατό ανθρώπους τι είναι εικαστικός, οι είκοσι –και πολλά λέω- θα ξέρουν, ενώ αν τους ρωτήσεις τι είναι ζωγράφος, ξέρουν και οι εκατό. Δυσκολεύουμε την επικοινωνία μας με τους ανθρώπους, άνευ λόγου.

-Η χώρα στην οποία δραστηριοποιείσαι εικαστικά, είναι μια χώρα σε βαθιά κρίση, κρίση αξιών, κοινωνική και βέβαια οικονομική. Ποιά είναι η θέση της τέχνης και του καλλιτέχνη?

Κρίση αξιών πιστεύω ότι έχουμε από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Όταν ήμουν παιδί, όποιος είχε διαφορετική άποψη ή προβληματισμό, τον έλεγαν κομμουνιστή. Τώρα τον λένε φασίστα. Μεγαλώσαμε σε μια χώρα όπου τα σημαντικά ήταν να πάρεις ένα πτυχίο άρπα κόλα,  για να μπεις στο δημόσιο και να κάθεσαι, μεγαλώνοντας ταυτόχρονα το παιδί σου, με τα ιδανικά του μέσου, του πόσα βγάζεις, του ξέρεις ποιος είμαι εγώ, του κλέψε ότι μπορείς για να είσαι μάγκας, σε ενδυματολογική βερσιόν της Λακόστ και των Τίμπερλαντ.

Η θέση της τέχνης  μέσα σε αυτό το περιβάλλον κατά μεγάλο ποσοστό ήταν ο καβγάς για το έντεχνο ή μη, για το εννοιολογικό ή μη και τα σκουπίδια στους δρόμους ντάνες.

Το να είσαι καλλιτέχνης στην πατρίδα μας είναι μια πολύ μοναχική ιστορία και αυτοί αφορούν ένα μικρό ποσοστό συμπολιτών μας που είναι λαμπροί άνθρωποι και υπάρχουν σαν θύλακες και μόνο.

Για τους υπόλοιπους συμπατριώτες μας αποτελέσαμε στοιχείο του πρεστίζ των σαλονιών τους και εμού συμπεριλαμβανομένου, βολευτήκαμε με το οικονομικό αντάλλαγμα τους. Καλή η κριτική, αλλά ας κοιτάμε όλοι μας καμιά φορά τον καθρέπτη.

Τέχνη, καλλιτέχνες, επιστήμονες, νομικούς, κλπ. υψηλότατων προδιαγραφών, αλλά και απλά καλοπροαίρετους ανθρώπους η χώρα μας έχει πάμπολλους, κινούμενους όμως στο περιβάλλον του -να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα-. Κληρονομήσαμε ένα από τα σπουδαιότερα brand name και δεν έχουμε ιδέα διαχείρισης του.

Μου θυμίζει κάτι από την οικογένεια μου. Κάποτε η γιαγιά μου είχε κάνει δώρο σε κάποια κοπέλα από χωριό που δούλευε σαν οικιακή βοηθός ένα απίθανο ασημένιο σερβίτσιο τσαγιού, για τον γάμο της. Πέρασαν τα χρόνια, η γιαγιά δεν ζούσε και περνώντας από το χωριό της, την επισκέφτηκα, γιατί μου ήταν πολύ αγαπητή. Καλός και γλυκός άνθρωπος. Μου έδειξε το σερβίτσιο με καμάρι στο τραπέζι της στολισμένο, βαμμένο με ασημί μπογιά για να μην μαυρίζει το “καταραμένο” ασήμι.

-Οι συνεργασίες σου δεν εστιάζουν μόνο στην Ελλάδα, αλλά έχεις κάνει σημαντικά πράγματα και στο εξωτερικό. Πιστεύεις πως η παγκόσμια σύγχρονη τέχνη στις μέρες μας, έχει να παρουσιάσει ενδιαφέρουσες προτάσεις και σημαντικά έργα?

Η παγκόσμια καλλιτεχνική πραγματικότητα, είχε, έχει και θα έχει απίθανα πράγματα να παρουσιάσει, με εντελώς διαφορετικές προσεγγίσεις, οπτικές, εκφραστικά μέσα.  Ο πλούτος που έχουν οι άνθρωποι είναι ασύλληπτος.

Το να μπορέσεις σαν καλλιτέχνης κάποιες στιγμές, να είσαι και εσύ μέρος όλης αυτής της ενέργειας, σε κάνει ευτυχισμένο. Στη δική μου καριέρα ήταν μικροαγγίγματα, δεν μπόρεσα κάτι παραπάνω.

-Η ενότητα των έργων σου με τον γενικό τίτλο “Carpets” ξεκίνησε σχεδόν 25 χρόνια πριν. Επανέρχεσαι εντάσσοντας νέα στοιχεία και δημιουργείς τα “Carpets 2”. Αυτό έγινε, γιατί πίστευες πως είχες να προσθέσεις καινούριες “ιστορίες” ή γιατί έπρεπε να κλείσει ο “κύκλος”?

Ήταν πράγματι ένας κύκλος που έπρεπε θεματολογικά να κλείσει.

-Στα έργα των “Carpets 2” διηγείσαι ιστορίες που εμπνεύσθηκες από τα “μαγικά” χαλιά που εμπορεύεται η “ιδιόρρυθμη” οικογένεια Abd Al Aziz, σε ανθρώπους  που έχουν το κουράγιο να ταξιδέψουν μαζί τους, ζώντας τη ψευδαίσθηση ή την πραγματικότητα. Τελικά, είμαστε οι μάγοι του εαυτού μας?

-Η ζωή είναι μία σύντομη υπόθεση. Αν δεν τη φας με το κουτάλι, κρίμα το οξυγόνο που κατανάλωσες από τον πλανήτη μας. Όχι μόνο μάγος, αλλά αρχιαλχημιστής του εαυτού του πρέπει να είναι ο καθένας. Απλά, κάποιοι μπορούν και κάποιοι όχι. Προσωπικά, το παλεύω. Δεν είναι εύκολο να είσαι ο τρελός του χωριού. Κοίτα την πλειοψηφία των συνανθρώπων μας, τριγύρω. Θεωρείς ότι στη μέση Ελληνική οικογένεια η ανακοίνωση του γιου ή της κόρης ότι θα γίνουν ζωγράφοι συνοδεύεται με γιορτή και ενθουσιασμό? Ευτυχώς που υπήρξα τυχερός.

-Μέρος των εικαστικών δημιουργιών σου, καταλαμβάνουν και οι γνωστές, συνήθως ψηλοτάκουνες, “γόβες σου”, με έναν τρόπο θα έλεγα σχεδόν φετιχιστικό. Πόσο πίσω σε πάει αυτή η εικόνα?

Είναι το παιδικό μου φετίχ. Σε ηλικία περίπου πέντε χρόνων, έμεινα εκστασιασμένος με τις γάμπες και τις ψηλοτάκουνες γόβες κάποιας αεροσυνοδού. Έκτοτε, το άκουσμα και μόνο τις γόβας στο δρόμο, με ταράζει. Το απόλυτο της θηλυκότητας.

–Μίλησέ μας για τις πρόσφατες δουλειές σου.

Το Σεπτέμβριο του 2018, στη Lola Nikolaou Gallery της Θεσσαλονίκης παρουσίασα μόνο γόβες στην έκθεση με τίτλο “4 elements”.

Από τις 4 Δεκεμβρίου έως τις 2 Φεβρουαρίου συμμετέχω στην έκθεση  “Αθήνα Ενδοχώρα” στο χώρο τέχνης ΜΕΤΣ της Αθήνας, σε επιμέλεια Νίκου Βατόπουλου & Γιώργου Μυλωνά, ενώ από τις 14 Δεκεμβρίου έως τις 10 Φεβρουαρίου του 2019, στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Πάτρας, στην έκθεση με τίτλο “Πλαγκτόν, ένας θαυμάσιος κόσμος”, σε επιμέλεια  Ν. Φραγκοπούλου και Α. Λατινοπούλου.

 -Δεν θα μπορούσα, βέβαια, να παραλείψω την ερώτηση για τα επόμενά σου σχέδια μιας και πιστεύω πως μας ετοιμάζεις πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα. Τι περιμένουμε να δούμε ; 

Αυτές τις μέρες  και συγκεκριμένα από τις 17 Ιανουαρίου έως τις 9 Φεβρουαρίου 2019, στη Genesis Gallery της Αθήνας, θα παρουσιάσω τη νέα μου δουλειά με τίτλο “Distinct District”. Θεωρώ τη δουλειά αυτή πολύ ιδιαίτερη. Αφορά το αστικό Αθηναϊκό τοπίο, από οπτική έντονα βιωματική. Ανυπομονώ να φύγει από το εργαστήριο μου, να μπει στη γκαλερί, όπου αποδεσμευμένη πλέον από μένα να αρχίσει το ταξίδι της. Τη δουλειά αυτή προλογίζουν στον κατάλογο της έκθεσης οι Νίκος Βατόπουλος και η Μανίνα Ζουμπουλάκη, που η γενναιοδωρία τους απέναντι μου, με έχει συγκινήσει. 

Μετά μέσα στο 2019 ακολουθεί ατομική έκθεση μου στην Γκαλερί Μορφή της Λεμεσού, μάλλον και στη Λευκωσία, η συμμετοχή μου (με γόβες !!!) στην έκθεση με τίτλο “Alice in Wonderland” στην Liza’s Krügermeier Gallery, στην Δανία, συμμετοχή μου στην Art Athina και πολλά άλλα.

Για την έκθεση στην Genesis Gallery