Γράφει η Δρ. Ιστορικός Τέχνης, Μαράη Γεωργούση

Οι συμβολισμοί ενός πίνακα είναι «ευανάγνωστοι» ανάλογα με την εποχή. Παρατηρώντας τον πίνακα του Γιάν βαν Άικ με τον τίτλο: (Οι αρραβώνες)

Ο γάμος των Αρνολφίνι βλέπουμε ένα ζευγάρι αριστοκρατών, ντυμένο ακριβά μέσα σε ένα αστικό περιβάλλον με πλούσιο διάκοσμο. Ξύλινα σανδάλια βρίσκονται απρόσεκτα τοποθετημένα στο παρκέ.

Η γυναίκα φοράει ένα ακριβό φόρεμα με πτυχώσεις, ενώ το όλο σκηνικό φαντάζει μυστηριώδες για την σημερινή εποχή.

Ο πίνακας δημιουργήθηκε στην Μπριζ το 1434, την πιο σημαντική εμπορική μητρόπολη του Βορρά. Το ζευγάρι που αναπαριστά ο ζωγράφος είναι εύπορο. Μπορούμε να το διακρίνουμε εύκολα από τα ρούχα του. Αφενός το πολυτελές φόρεμα της κυρίας είναι φτιαγμένο από ακριβό ύφασμα, στολισμένο με γούνα. Οι πολλές πτυχώσεις που πέφτουν πολύ προσεκτικά τοποθετημένες, μαρτυρούν την ύπαρξη οικονόμου που τις επιμελήθηκε και κατ’ επέκταση φανερώνουν την οικονομική ευμάρεια. Αφετέρου ο άνδρας είναι ντυμένος με έναν πλούσιο μανδύα από βελούδο και γούνα.

Ο Ιταλός έμπορος είχε στην κατοχή του (στο σπίτι του) χαλιά από την Ανατολή, σπάνιο καθρέφτη και ιδιαίτερα βιτρώ στα παράθυρα. Μπορούσε ακόμα να γευτεί και πορτοκάλια, είδος ακριβό για την εποχή. Ωστόσο το δωμάτιο είναι στενό και κυριαρχεί στο φόντο το μεγάλο κόκκινο κρεβάτι.

Σε δεύτερο πλάνο στο βάθος, στον κεντρικό άξονα του πίνακα βλέπουμε έναν καθρέπτη διακοσμημένο περιμετρικά με έξι ζωγραφισμένα μενταγιόν, που αναπαριστούν θρησκευτικές σκηνές από την ζωή και τα πάθη του Χριστού. Ο καθρέπτης από γυαλί λόγω της δύσκολης διαδικασίας να κατασκευαστεί ήταν δυσεύρετος. Κοιτάζοντάς τον προσεκτικά βλέπουμε δύο φιγούρες ανθρώπων που εισέρχονται στο δωμάτιο. Οι Γάλλοι τους ονόμαζαν καθρέφτες των μαγισσών καθώς μεγέθυναν κατά τρόπο μυστηριώδη το οπτικό πεδίο του παρατηρητή.

Το δεξί χέρι της γυναίκας ακουμπά στο αριστερό χέρι του άντρα. Η χειρονομία αυτή βρίσκεται στο κέντρο του πίνακα προσδίδοντάς του ιδιαίτερη σημασία. Ο άντρας έχει παράλληλα το δεξί του χέρι σηκωμένο σαν να ορκίζεται. Για τους σύγχρονους της εποχής εκείνης, οι συμβολισμοί του πίνακα είναι χωρίς αμφιβολία ξεκάθαροι. Το ζευγάρι ανταλλάσει όρκους αιώνιας πίστης, καθώς εκείνη την στιγμή φέρεται να παντρεύεται.

Τον 15^ο αιώνα ο γάμος μπορούσε να τελεστεί παντού, ακόμα και στο εσωτερικό προσωπικής κατοικίας. Η ύπαρξη μαρτύρων κατά την τέλεση του μυστηρίου δεν ήταν απαραίτητη, στην δεδομένη περίπτωση όμως το ζευγάρι είχε την τύχη να έχει την μαρτυρία δύο ακόμα προσώπων. Η εκκλησία πέτυχε έναν αιώνα αργότερα να καθιερώσει ως απαραίτητη την ύπαρξη ιερωμένου για την τέλεση του γάμου. Αυτός ο πίνακας αποτελεί περίτρανη απόδειξη της τέλεσης του μυστηρίου του γάμου καθώς αντικαθιστά τον ρόλο που θα είχε σήμερα μια φωτογραφία ή ένα επίσημο έγγραφο.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο μεταλλικός, φλαμανδικός πολυέλαιος κάτω από τον οποίο είναι τοποθετημένο το ζευγάρι. Παρατηρώντας τον προσεκτικά αντιλαμβανόμαστε πως μόνο ένα κερί του είναι αναμμένο. Η φλόγα συμβολίζει τον Χριστό που είναι πανταχού παρόν και βλέπει τα πάντα.

Δίπλα στο συζυγικό κρεβάτι βρίσκεται ένα ξύλινο αγαλματίδιο της Αγ. Μαργαρίτας που θριαμβεύει εναντίον του δράκου, φυλακτό για τις μέλλουσες μητέρες. Κάποια αντικείμενα στον πίνακα μαρτυρούν την αγνότητα του γάμου, όπως ο καθαρός χωρίς στίγματα καθρέπτης. Το σκυλάκι στα πόδια του ζευγαριού συμβολίζει την ευημερία αλλά και την πίστη.

Τέλος η υπογραφή του καλλιτέχνη στο κέντρο του πίνακα προσλαμβάνει ιδιαίτερη σημασία μετατρέποντας τελικά τον πίνακα σε αποδεικτικό έγγραφο γάμου.