Από τις 15 έως τις 30 Μάϊου 2021 θα φιλοξενηθεί το δρώμενο -εγκατάσταση ”Ματωμένα Πορταίτα” του Δημήτρη Αστερίου, στο Γιαλί Τζαμισί – Παλιό Λιμάνι Χανίων, με την υποστήριξη της Περιφέρειας Κρήτης, του Δήμου Χανίων και του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου Χανίων.
Σύμφωνα με τον ιστορικό, κριτικό τέχνης Λεόντιο Πετμεζά που επιμελήθηκε τα κείμενα της έκθεσης και συνέβαλε σε αυτήν
”Η εγκατάσταση του ζωγράφου -εικαστικού Δημήτρη Αστερίου έχει απώτερο στόχο να καταδείξει με εκτενείς σημάνσεις απόδοσης την αέναη πάλη του ανθρώπινου πνεύματος κατά του φασισμού και να τιμήσει όλους εκείνους που υπέφεραν και έδωσαν ακόμη και τη ζωή τους στη μάχη αυτή. Μια μάχη που φαινομενικά τελείωσε με την ήττα των δυνάμεων του άξονα κατά τον β’ παγκόσμιο πόλεμο – ήττα στην οποία η συμβολή του λαού της Κρήτης υπήρξε καθοριστική – και που ωστόσο συνεχίζεται δυστυχώς, μεταλλαγμένη, μέσα στις ίδιες πόλεις της χώρας μας αλλά και του κόσμου ολόκληρου που πριν από 75 χρόνια πανηγύριζαν την μεγάλη νίκη.
Στο κέντρο της έκθεσης, 30 κόκκινες μεταλλικές στήλες ανισοϋψείς, παρατάσσονται σε μια κυκλική εγκατάσταση. Οι 15 από αυτές θα φέρουν στην κορυφή μια κεφαλή – αναφορά σε κάποιον ανώνυμο μαχητή της Κρήτης, ενώ οι υπόλοιπες 15 θα φέρουν ένα ρούχο, ως σήμα-σύμβολο της απώλειας. Η γεωμετρική κυκλική δομή ως μια αναφορά στη σκηνή του αρχαίου θεάτρου, καλεί το θεατή σε μια συμβολική συμμετοχή στο χώρο και το χρόνο που διαδραματίζεται η αφήγηση, ένα χωρόχρονο αέναα επαναλαμβανόμενο. Πίσω από την κυκλική αυτή εγκατάσταση, πλαισιώνουν ως σκηνικά τα «Ματωμένα Πορτραίτα». Προσωπογραφίες ανθρώπων της σημερινής εποχής όπως ο Γιακουμάκης η Τοπαλούδη και άλλοι που έδωσαν μάχη, που είχαν υποστεί ρατσιστική επίθεση -βία, που βασανίστηκαν ή έχασαν τη ζωή τους εξ’ αιτίας του φύλου, της φυλής, της καταγωγής, ή της σεξουαλικής τους ταυτότητας. Συμμέτοχοι και συναγωνιστές και αυτοί, αφηγούνται τις δικές τους ιστορίες στην αδιάκοπη μάχη κατά του φασισμού στην σύγχρονη πλέον μορφή του.
Το χρώμα που επικρατεί στην όλη σύνθεση της έκθεσης είναι το κόκκινο. Χρώμα του αίματος, συμβολικό, κυριαρχεί τόσο στην γλυπτική εγκατάσταση όσο και στα πορτραίτα και ενοποιεί νοηματικά τις παράλληλες αφηγήσεις των παλαιότερων και σύγχρονων ηρώων, γεφυρώνοντας το χρόνο και το χώρο, εγκαθιδρύοντας μια ενότητα τόσο ιδεολογική όσο και πολιτισμική. Γιατί ο αγώνας κατά του φασισμού ποτέ δεν κερδίζεται ολοκληρωτικά. Απαιτεί συνεχή επαγρύπνηση, ακριβώς γιατί φωλιάζει και επωάζεται στην καρδιά και το μυαλό της άγνοιας, της απαιδευσιάς και μιας φθηνής, βάρβαρης και εξωλογικής στοχοποίησης του «άλλου», του «διαφορετικού», ως εχθρού προς εξόντωση. Γιατί σ’ αυτή τη μάχη απέναντι στο θηρίο, το «Ματωμένο Πορτραίτο» είναι πλέον η κοινωνία μας, είμαστε εμείς.
Στην εμπεριστατωμένη μινιμαλιστική τεχνική του δημιουργού Δημήτρη Αστερίου διακρίνουμε την απόλυτη μνημειακή έκφανση της κυρίαρχης χροιάς και της συναισθηματικής φόρτισης που απεικονίζεται εύληπτα ως ηθογραφική και ψυχολογική στάση στη δομή της σύλληψης του αφιερώματος με φωτισμένη ενδοσκόπηση και γεωμετρική δύναμη. Πρόκειται για την καινοτόμα συρραφή γνώριμων συνθέσεων του καλλιτέχνη που η συνύπαρξή τους στο συνολικό παρόν ενδιαφέρον έκθεμα χαρακτηρίζεται από τις ποικίλες επισημάνσεις της δομημένης απόδοσης καθώς και μιας συντονισμένης περιήγησης σε διαδραματιζόμενα συμβάντα βιώσεων, διαδρομών περιπετειών και ευρύτερων ζωτικών και ζωογόνων διεξαγωγών.
Διακρίνουμε τη μελετημένη παρέμβαση στην εμβάθυνση των οικείων αναφορών που με υποκείμενη ελευθερία δράσης και επίδρασης στηρίζονται άρρηκτα στην καταγραφή των στοιχειωδών και συνοπτικών θεωρητικών απεικονίσεων της υποβλητικότητας. Προσδιορίζονται σε γραμμές συγκροτημένης οντότητας και συνειρμικής διάστασης που τονίζουν φορμαλιστικά την υφή των ιστορικών διακυμάνσεων και διευθετήσεων.
Το καίριο διάκοσμο της προτασιακής συνοχής και το θεματικό περιεχόμενο των κατάλληλων υλικών που χρησιμοποιούνται μέσα από ουσιαστικούς συμβολισμούς συγκινούν διαχρονικά χάρη στη φερόμενη διαδραστική λεπτομέρεια της μετάπλασης που εκπέμπουν με εκφραστική προοπτική και συγκριτική ενδυνάμωση. Εμπλουτίζεται η αρχική ιδέα σε σημείο που να προκαλεί δέος στο θεατή και να τον προσελκύσει για τη γνωριμία του άλλου σύμπαντος, απαντώντας σε ερωτήματα, αντλώντας διδάγματα και προσδοκίες από συμπτωματικές ενοράσεις και άρτιες κατευθύνσεις.
Στο ευπρόσδεκτο επίπεδο της στρατευμένης σχηματοποίησης ευλαβικά και δραματουργικά συνδυάζεται η προσεγμένη δωρική παρουσία τονισμένη με σύμβολα αυθεντικότητας και με ιδιαιτερότητες ασύγκριτης λειτουργικής και αισθητικής αντίληψης. Με την αυστηρή και επαρκή διατύπωση των επιλεγμένων προθέσεων αναδεικνύονται οι προσπίπτουσες γωνίες και οι οπτικές της θέασης που παραβολικά αναπτύσσονται με διαφάνεια και διαύγεια γραφής απέναντι σε εξελικτικές συμπεριφορές. Στις χρωματικές επιφάνειες οι διττές τομές της λιτής στάθμισης ενεργοποιούν εμφανέστατα με καλλιέργεια εγχειρήματος βαθμούς αυτόνομης αντανάκλασης που ανακυκλώνουν εργονομικά κλίμακες πνευματικής άσκησης και ιδεώδεις αναλογίες αντιμετώπισης.”
Μια θάλασσα από στεριά: Η μάνα γη, γόνιμη τροφός και στερνή αγκαλιά σαν έρθει η ώρα ν’ ακολουθήσουμε το βουητό της μέλισσας, της αρχαίας ψυχοπομπού, που θα μας οδηγήσει πίσω, στην αρχέγονη μητέρα. Μια φωνή από πέτρα: Κοφτερή σαν της Δικαιοσύνης το σπαθί. Καλεί τα παιδιά που χάθηκαν πρόωρα, άδικα, βίαια. Ένα προσκλητήριο νεκρών. Αυτών που κάποιοι βιάστηκαν να τους κόψουν το βήμα.
Γιατί γεννήθηκαν με «λάθος» χρώμα, «λάθος» φύλλο, «λάθος» άποψη. Γιατί δεν σώπασαν, γιατί τραγούδησαν, εκφράστηκαν, έζησαν αλλιώς. Ο Δημήτρης Αστερίου με το έργο του αυτό, μας δίνει μια υπόσχεση. Πως δεν θα ξεχάσουμε. Πως τα παιδιά που χάθηκαν θα βαδίζουν για πάντα σαν σκιές στο πλάι μας, μέχρι την τελική δικαίωση. Μέχρι που η ιερότητα της ζωής του κάθε ανθρώπου ανεξάρτητα από τη φυλή, το φύλλο, τις πολιτικές του απόψεις, τις ερωτικές του προτιμήσεις, να γίνει κοινό κτήμα όλων.
