Η Εύα Αποστολάτου είναι ζωγράφος που δίνει ιδιαίτερο νόημα και ενέργεια στο χρώμα προσδίδοντας στα τελάρα της εικαστική ισορροπία. Με γνώμονα την «εξωτερική ομορφιά» της εικόνας, την ομορφιά είτε σε ένα πρόσωπο, είτε σε ένα τοπίο, ακόμα και σε μια απλή χρωματική σύνθεση, η μαθήτρια του Ν.Στέφου αναζητά τους κοινούς ορισμούς της αρμονίας.

Εξαιτίας της κατάστασης που επικρατεί, επικοινωνήσαμε μαζί της μέσω τηλεδιάσκεψης – zoom call – και σας παρουσιάζουμε τη συνομιλία μας για την αγορά της τέχνης, την τεχνολογία, καθώς και τα σχέδια της για το προσεχές μέλλον.

Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη

-Ζούμε πραγματικά πρωτόγνωρες στιγμές λόγω πανδημίας, η οποία έχει επηρεάσει σημαντικά και την αγορά της τέχνης. Πώς διαβλέπετε να εξελίσσεται η κατάσταση σ αυτόν τον τομέα;

-Αυτή την περίοδο η ψυχική κατάσταση όσων συνεχίζουν να έχουν την δυνατότητα να μεταβούν και να αγοράσουν ένα έργο τέχνης, θα τους καθορίσει αν έχουν την διάθεση να το πράξουν.

Σε ό,τι αφορά  στην μετακίνηση, πρακτικά κάποιος που κατά την βόλτα του θα έμπαινε σε μια γκαλερί θα έβλεπε ένα έργο τέχνης και θα το αγόραζε, τώρα δεν θα μπορεί να το κάνει τόσο αυθόρμητα.

Όμως, κάθε νέα κατάσταση οδηγεί σε νέες διεξόδους. Οι Γκαλερί μπορούν μέσω των ιστοσελίδων τους να δείχνουν και να πωλούν έργα, καθώς και να κλείνουν ραντεβού με τους φιλότεχνους.

Λόγω της παγκοσμιοποίησης της αγοράς, τέτοιες ενέργειες έχουν ήδη ξεκινήσει και έργα πωλούνται παντού και με αυτόν τον τρόπο.

Σε ό,τι αφορά  στην οικονομική δυνατότητα των αγοραστών, εξαρτάται από την βραχυπρόθεσμη ή μεσοπρόθεσμη επίπτωση της υγειονομικής κρίσης στο εισόδημά τους.

Η κατάσταση, δεν νομίζω ότι θα εξελιχθεί με ραγδαίες μεταβολές. Επειδή η απόκτηση της τέχνης δεν αποτελεί συνήθως προτεραιότητα για τους περισσότερους ανθρώπους, όλοι οι σχετιζόμενοι με την τέχνη έχουν μάθει να λειτουργούν βάσει αυτής της συνθήκης.

Σε ότι αφορά στην απόκτηση μικρών διακοσμητικών αντικειμένων, ίσως εκεί η επίπτωση της κρίσης να είναι πιο φανερή.

Θεωρητικά η αγοραστική ισχύς των πολλών είναι μεγαλύτερη από την οικονομική ισχύ των λιγότερων φιλότεχνων αγοραστών που υπάρχουν σήμερα στον κόσμο

-Πιστεύετε ότι η αγορά της τέχνης θα φτάσει κάποια στιγμή στα επίπεδα προ κρίσης του 2009;

-Υπάρχει ένα υποθετικό οικονομικό επίπεδο, στο οποίο θα μπορούσε να βρίσκεται η αγορά της τέχνης, πολλαπλάσιο του επιπέδου της πιο υγιούς οικονομίας.

Αυτό θα συνέβαινε αν το ευρύτερο αγοραστικό κοινό αποκτούσε τέχνη.  Δυστυχώς όμως σε καμία εποχή για διάφορους λόγους, δεν έχει επιτευχθεί αυτό. Αν ποτέ ήταν εφικτό, η ευεργεσία της τέχνης θα έμπαινε σε όλους τους χώρους και η τέχνη θα ενισχυόταν μετά από αυτό.

Νομίζω ότι πρέπει πάντα να ερευνούμε αυτή την έστω υποθετική εκδοχή. Θεωρητικά η αγοραστική ισχύς των πολλών είναι μεγαλύτερη από την οικονομική ισχύ των λιγότερων φιλότεχνων αγοραστών, που υπάρχουν σήμερα στον κόσμο.

Συνεπώς η απώλεια που θα προκύψει από την τωρινή υγειονομική κρίση που έπεται της οικονομικής, αποτελεί μόνο άλλη μια μικρή απώλεια στην διαχρονική και ευρύτερη.

Η τέχνη “σώζει από τα δεινά” κατά τον Σοπενάουερ, “μεθάει” κατά τον Νίτσε και “λαμπρύνει” την ζωή κατά τον Χάιντεγκερ  

-Πιστεύετε ότι οι Έλληνες συλλέκτες θα συνεχίζουν να έχουν αγοραστικό ενδιαφέρον και διάθεση να  στηρίζουν τους Έλληνες εικαστικούς παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε;

-Ναι γιατί όποιος πληροί τις συγκεκριμένες προϋποθέσεις για να χαρακτηριστεί συλλέκτης, συνήθως δεν καθορίζεται άμεσα από τεχνικούς παράγοντες, όπως έχει αποδειχθεί και σε άλλες κρίσεις και σε άλλες εποχές. Διακρίνεται από την αγάπη του για την τέχνη και ιδιαίτερα της πατρίδας του.

Ίσα-ίσα που σε χαλεπούς καιρούς ορισμένοι έχοντες οικονομική δυνατότητα, παρουσιάζουν ακόμα μεγαλύτερη ανάγκη για απόκτηση τέχνης, διότι η τέχνη ”σώζει από τα δεινά” κατά τον Σοπενάουερ, ”μεθάει” κατά τον Νίτσε και ”λαμπρύνει” την ζωή κατά τον Χάιντεγκερ…

Αυτή την ανάγκη θα μπορούσαν να την έχουν σε διαφορετικό βαθμό, σχεδόν όλοι οι άνθρωποι. Θα μπορούσαν όλοι συνεπώς θεωρητικά, να αποτελούν εν δυνάμει αγοραστές -εφόσον έχουν ικανοποιήσει πρώτα τις βιοτικές τους ανάγκες-.

Διαπιστωτικά όμως, πολλοί άνθρωποι δεν έχουν την ανάγκη για απόκτηση τέχνης. Αντιθέτως έχουν ανάγκες για απόκτηση αγαθών και υπηρεσιών που απέχουν πολύ από αυτήν.

Αυτό πιστεύω ότι συμβαίνει για δύο κυρίως λόγους:

Ο πρώτος είναι ότι από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα άρχισε να αποκόπτεται σταδιακά η τέχνη από το μέσο γούστο και κατ΄επέκταση από την αγοραστική ικανότητα αυτών των ανθρώπων, οι οποίοι αποτελούν πάντα την πλειοψηφία.

Όμως οι όποιες αλλαγές στην Ιστορία της Τέχνης είναι πάντα φυσιολογικές και αναπόφευκτες, διότι ο ρους της συνδέεται με τις αλλαγές στην Παγκόσμια Ιστορία.

Ο δεύτερος λόγος είναι ένας λόγος, που αποτελεί πάντα ένα μέρος της λύσης σε πολλά και διαφορετικά προβλήματα. Η συμβολή της παιδείας. Συγκεκριμένα σε αυτό το θέμα, μπορεί η παιδεία να εκλεπτύνει τις ανάγκες των ανθρώπων, ώστε να χρειάζονται την τέχνη στην ζωή τους για να ευεργετούνται από αυτήν. Ταυτόχρονα έτσι, η αγορά της τέχνης θα βοηθάει την τέχνη να συνεχίζει να παράγεται.

Συνεπώς εξαιτίας αυτών των δύο λόγων, για να αγοράσει κάποιος τέχνη πρέπει εκτός από οικονομική δυνατότητα να έχει και την ανάλογη ανάγκη. Όσο και αν κάποιοι άνθρωποι καταφέρνουν να στηρίζουν την τέχνη, δεν μπορούν ωστόσο να ισοσκελίσουν την αγοραστική ισχύ και των υπόλοιπων ανθρώπων, αν υποθετικά είχαν την ίδια ανάγκη.

– Κάνοντας μια σύντομη ιστορική αναδρομή, ποιοι από τους πίνακες που εξιστορούν ιστορικές καταστροφές και πανδημίες σας έρχονται στο μυαλό;  Είναι κάποιοι από αυτούς που σας έχουν επηρεάσει στη δουλειά σας;

-Δεν γνωρίζω τον λόγο, αλλά δεν με επηρεάζει κανένας με αφηγηματικό θέμα πίνακας στην δουλειά μου, καθώς επίσης καμία συναισθηματική ή κοινωνική κατάσταση.

Μόνο οι εικόνες -και οι σκέψεις- που τείνουν με μέσο την αρμονία σε μια γενική έννοια, μπορούν να αποτελέσουν έναυσμα για ένα έργο.

Ωστόσο βάσει μια σύντομης ιστορικής αναδρομής, ξεχωρίζω τα αρχαιοελληνικά αγγεία, που μέσα από αρμονικές εικόνες εξιστορούν ακόμα και τα πιο τραγικά γεγονότα. Ανάλογες αφηγηματικές εικόνες συναντάμε στα έπη και στις τραγωδίες, που υπερβαίνοντας την νατουραλιστική περιγραφή, ανάγονται σε κάτι υψηλότερο.

Το ίδιο συναντάται επίσης σε αρχαία κινεζικά και περσικά έργα.

Από τα μεταγενέστερα έργα ξεχωρίζουν τα αντιπολεμικά έργα «Η 3η Μαΐου 1808» του Γκόγια και ”η Γκουέρνικα” του Πικάσο.

Οι καλλιτέχνες της Ιστορίας προσεγγίζουν τελικά το θέμα, σαν μια άλλη αφορμή για να ασκήσουν απλά την τέχνη τους, ακριβώς όπως λίγο αργότερα θα μπορούσαν τυχαία να επιλέξουν να ζωγραφίσουν ένα βάζο.

–Τι έργα δουλεύετε αυτό τον καιρό;

Τοπία, συνθέσεις, πορτραίτα και φιγούρες αποτελούν την παντοτινή μου αφορμή για να ερευνώ χρωματικές γκάμες, σχηματικές αναλογίες μέσω της παραστατικής γεωμετρίας και οικουμενικές έννοιες πέρα από την αφήγηση κάθε εικονιζόμενου θέματος.

H διανοητική διεργασία για την δημιουργία ενός καλλιτεχνικού έργου είναι σαφώς πιο σύνθετη από ότι ενός διακοσμητικού, στο οποίο όμως καταφεύγω κάποιες φορές κάνοντας διάλειμμα, καθότι υπάρχουν αισθητικές συγγένειες.

Αυτές είναι το να ισορροπούν τα οπτικά βάρη, οι ερριμμένες σκιές με τις αυτοσκιές και οτιδήποτε συνθέτει την δισδιάστατη εικόνα ή την τρισδιάστατη σύνθεση.

Έχω ”σχεδιάσει και χρωματίσει” συνεπώς και με άλλα μέσα, όπως διακοσμώντας με αυτοκόλλητα στην πόρτα του εργαστηρίου μου, μια καμάρα και εσωτερικά υαλότουβλα. Επίσης χρησιμοποιώντας led φωτισμό και αντανακλάσεις σε plexiglass, έχω κατασκευάσει σκηνογραφικές και άμορφες μακέτες.

-Η τεχνολογία και τέχνη. Αναγκαίο κακό ή μήπως το μέλλον;

-Μπορούμε να φτιάξουμε αναγκαστικά μόνο σύγχρονα έργα τέχνης, διαποτισμένα από το παρόν συν τω χρόνω. Ακόμα και αν θέλουμε να φτιάξουμε κάτι που να μοιάζει παρελθοντικό, θα είναι υποχρεωτικά  και αυτό σύγχρονο και αν το φτιάξουμε με πρωτόγονα πινέλα σε μια σπηλιά.

Τα έργα μας είναι συνεπώς σύγχρονα, ανεξάρτητα από το αν κάνουμε χρήση της τεχνολογίας. Άλλωστε η χρήση της τεχνολογίας, δεν αρκεί για να χαρακτηριστεί κάποιος καινοτόμος καλλιτέχνης και ένα έργο προοδευτικό. Η τεχνολογία μπορεί να προσδώσει μόνο ένα πέπλο μοντερνισμού σε ένα έργο, αν το μυαλό από μέσα που το γέννησε είναι συντηρητικό και αναχρονιστικό.  Ένα τέτοιο έργο μπορεί να εντυπωσιάσει, μόνο όπου δεν είναι γνωστή η πρωτότυπη σκέψη που το δημιούργησε στην Ιστορία ή μπορεί να υπάρχει μόνο ως διασκευή αυτού.

Ένα από τα πλεονεκτήματα της τεχνολογίας στην τέχνη είναι ότι, αποκωδικοποιώντας επιστημονικά την πραγματικότητα μάς αποκαλύπτει και άλλες πτυχές της σε φιλοσοφικό επίπεδο και  μπορούμε να εμπνευστούμε από αυτές.

Ένα από τα μειονεκτήματα θα έλεγα της τεχνολογίας στην τέχνη, είναι η δυνατότητα αναπαραγωγής κάθε τεχνολογικού  δημιουργήματος. Ένας από τους λόγους που μπορεί να αξίζει και να κοστίζει πολύ ένα έργο, είναι η μοναδικότητά του. Ούτε ο ίδιος ο καλλιτέχνης δεν μπορεί να ξανακάνει ίδιο ένα έργο του όσο και αν το προσπαθήσει, καθιστώντας το ακριβοθώρητο ως μοναδικό ακόμα και αν δεν είναι πολύ καλό.

Όπως κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστός και κάθε στιγμή, τα μη τεχνολογικά έργα θα παραμένουν μοναδικά -τουλάχιστον μέχρι στιγμής- που θα ήταν και ο αντίλογος της τεχνολογίας!

– Μελλοντικά σχέδια

Τα μελλοντικά μου σχέδια είναι τα παροντικά που αναβλήθηκαν για το μέλλον, λόγο του κορωνοϊού.

Η έκθεση που θα είχα τώρα στην Γκαλερί Αργώ στο Κολωνάκι στην Αθήνα και στην Peter’s Gallery στην Λεμεσό στην Κύπρο μες στην χρονιά, μετατέθηκαν για το επόμενο έτος.

Συνεχίζω συνεπώς να ζωγραφίζω κάθε μέρα, ανεξάρτητα από οτιδήποτε, όπως πάντα έτσι συμβαίνει.

Who is Who

Η Εύα Αποστολάτου γεννήθηκε στην Αθήνα. Διδάχθηκε σχέδιο και ζωγραφική στο Εργαστήρι του Ν. Στέφου και σπούδασε Ζωγραφική και Σκηνογραφία στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών από το 1995 ως το 2000.

Τον Δεκέμβριο του 2016 κέρδισε το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών της Τάξης Γραμμάτων και Τεχνών, απονεμόμενο σε διαπρέποντα  Έλληνα ζωγράφο από τους νεότερους.

Έχει πραγματοποιήσει 5 ατομικές εκθέσεις και 60 ομαδικές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, μεταξύ αυτών στο The Hellenic Centre και στη Βelgravia Gallery στο Λονδίνο και αλλού.

Έχει παρουσιάσει 8 φορές έργα της στα πλαίσια ομιλιών της, αναφορικά με την Ιστορία και Φιλοσοφία της Τέχνης και με την Παραστατική Γεωμετρία.

Πολλές συνεντεύξεις και αφιερώματα για την δουλειά της έχουν γίνει στην τηλεόραση, στο ραδιόφωνο και στον τύπο.

Έργα της βρίσκονται σε Μουσεία, Πινακοθήκες και σε ιδιωτικές συλλογές της Ελλάδας και του εξωτερικού.

Google, LinkedIn, Facebook, Youtube: Εva Αpostolatou