Η «occult» τέχνη της Μάρτζορι Κάμερον

Γράφει ο Γιώργος Δήμος

Η Μάρτζορι Κάμερον, γνωστή στον καλλιτεχνικό χώρο και υπό το μονώνυμο «Κάμερον», γεννήθηκε το 1922 στην Αϊόβα των Ηνωμένων Πολιτειών. Αν και υπήρξε εικαστικός, ηθοποιός και ποιήτρια, η Κάμερον έβλεπε κάθε πτυχή της ζωής της και της καριέρας της μέσα από το πρίσμα του μαγικού συστήματος που εδραίωσε ο Βρετανός «μάγος», Άλιστερ Κρόουλι, στις αρχές του 20ου αιώνα, το Θέλημα (Thelema).

Η Κάμερον παντρεύτηκε τον επίσης μαθητή του Κρόουλι, Τζακ Πάρσονς, έναν αναγνωρισμένο επιστήμονα που ειδικευόταν στη μηχανική πυραύλων και τη χημεία, ο οποίος πέθανε σε ηλικία 37 ετών σε ένα τραγικό δυστύχημα στο εργαστήριό του στην Πασαντίνα της Καλιφόρνια. Το Θέλημα είναι ένα σύνθετο σύστημα με παγανιστικές ρίζες που συνοψίζεται στο μόττο, «Do What Thou Wilt, Shall Be the Whole of the Law», που μεταφράζεται κατά προσέγγιση ως, «Κάνε το Θέλημά σου και αυτό είναι όλος ο Νόμος». Η Κάμερον γνώρισε αργότερα και άλλους ανθρώπους της τέχνης που ασχολήθηκαν με τον Κρόουλι και τα διδάγματά του, όπως τον Κένεθ Άνγκερ και τον Κέρτις Χάρινγκτον, οι οποίοι την προσέλαβαν ως ηθοποιό στις avantgarde ταινίες τους.

Η Μάρτζορι Κάμερον με τον σύζυγό της, Τζακ Πάρσονς. Πηγή εικόνας: www.vice.com

Η Κάμερον, κατά την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, κατατάχθηκε εθελοντικά στο Πολεμικό Ναυτικό των Ηνωμένων Πολιτειών και μετά το τέλος του πολέμου εγκαταστάθηκε στην Πασαντίνα, όπου γνώρισε και ερωτεύτηκε τον Πάρσονς. Ο Πάρσονς, με τη σειρά του, βρήκε στην Κάμερον την προσωποποίηση της Babalon, μία ιερή φιγούρα στο «occult» σύστημα του Θελήματος, που έχει σχέση με την Πόρνη της Βαβυλώνας από την Αποκάλυψη του Ιωάννη, αλλά και το μυθολογικό σύστημα του ζωγράφου και ποιητή, Ουίλιαμ Μπλέικ.

Μαζί, οι δύο εραστές έκαναν μαγικές τελετές σεξουαλικής φύσης για να συλλάβουν το «Moonchild», ένα παιδί ή, μάλλον, μία οντότητα που περιγράφεται στα προφητικά κείμενα του Κρόουλι. Οι δυο τους παντρεύτηκαν το 1946 και έζησαν μαζί έως το 1952, όταν ο Πάρσονς έχασε τη ζωή του σε μία μυστηριώδη έκρηξη στο εργαστήριό του. Η Κάμερον υποπτευόταν πως ο άντρας της είχε δολοφονηθεί και έτσι, λίγο μετά το θάνατό του, έκανε τελετές με σκοπό να συνομιλήσει με το πνεύμα του και να μάθει την αλήθεια.

Εξώφυλλο του πρώτου τεύχους του καλλιτεχνικού περιοδικού, Semina (1955), του Γουάλας Μπέρμαν. Πηγή εικόνας: lareviewofbooks.org

Η Κάμερον μετακόμισε λίγο αργότερα στο Μπόμοντ, όπου δημιούργησε ένα «occult» γκρουπ, το οποίο ονόμασε «Τα Παιδιά», συνιστώμενο από ανθρώπους διαφόρων εθνικοτήτων, που μέσα από σεξουαλικές, μαγικές τελετές αποσκοπούσε στο να συλλάβει και άλλα «moon children». Το γκρουπ δεν παρέμεινε συνδεδεμένο για πολύ, καθώς οι προβλέψεις της Κάμερον άρχισαν να γίνονται ολοένα και πιο ακραίες. Στα μέσα περίπου της δεκαετίας του 1950, η Κάμερον μετακόμισε στο Λος Άντζελες και εκεί γνώρισε πρώτα τον ηθοποιό του βωβού κινηματογράφου του Χόλυγουντ, Σάμσον ντε Μπράιερ και ύστερα, μέσω αυτού, τους avantgarde σκηνοθέτες, Κένεθ Άνγκερ και Κέρτις Χάρινγκτον.

Και οι δύο κινηματογραφιστές έτρεφαν μεγάλο σεβασμό για τον Κρόουλι και το Θέλημα και στο πρόσωπο της Κάμερον είδαν μία πανίσχυρη «μάγισσα», γύρω από την οποία εμπνεύστηκαν να φτιάξουν ταινίες. Ο Άνγκερ γύρισε πρώτος την ταινία, «Inauguration of the Pleasure Dome» (1954), βασιζόμενος στο ονειρικό ποίημα του Σάμιουελ Τέιλορ Κόλεριτζ, «Κούμπλα Χαν» (1797) και έδωσε στην Κάμερον το ρόλο της Babalon, ντύνοντάς τη με ριχτά ρούχα, έντονο κόκκινο μαλλί και μακριά νύχια. Όντας μία από τις διασημότερες ταινίες του Άνγκερ, το «Inauguration of the Pleasure Dome» αποτελεί και μία από τις πιο γνωστές εμφανίσεις της Κάμερον στη μεγάλη οθόνη.

Στιγμιότυπο από την ταινία, «Inauguration of the Pleasure Dome» (1954). Πηγή εικόνας: www.imdb.com

Λίγο αργότερα, το 1956, ο Κέρτις Χάρινγκτον αποφάσισε να γυρίσει μια μικρού μήκους ταινία γύρω από την Κάμερον και τους πίνακές της, στην οποία η καλλιτέχνις πραγματοποιεί μία τελετή, κατά την οποία επικαλείται τον Ιερό Φύλακα Άγγελό της. Το «Wormwood Star», που είναι γυρισμένο στη βίλα του πολυεκατομμυριούχου συλλέκτη έργων τέχνης, Έντουαρτ Τζέιμς, είναι η πρώτη ταινία που παρουσιάζει τους συμβολικούς πίνακες και την ποίηση της Κάμερον, που έχουν άμεση σχέση με την «occult» ζωγραφική και ποίηση του ίδιου του Κρόουλι.

Το 1961, ο Χάρινγκτον γύρισε την καλτ ταινία β’ διαλογής, «Night Tide», με πρωταγωνιστή τον Ντένις Χόπερ, με θέμα τις ιστορίες των ναυτικών και τους μύθους γύρω από τις γοργόνες, στην οποία η Κάμερον κάνει μία σύντομη εμφάνιση, στο ρόλο της μαυροφορούσας «Μάγισσας της Θάλασσας».

Πηγή εικόνας: www.dailymotion.com

Όπως αναφέρει και ο βιογράφος της Κάμερον, Σπένσερ Κάνσα, «Η τέχνη και η πνευματική ζωή [της Κάμερον] ήταν ένα. Ήταν αλληλένδετες». Παρόλα αυτά, συνεχίζει, λέγοντας πως ακόμα και για έναν άθεο ή κάποιον που δεν έχει ιδέα τι είναι το Θέλημα, η τέχνη της Κάμερον μπορεί να «τον/την συγκινήσει βαθιά ή να τον/την εντυπωσιάσει με τα πλούσια χρώματα και το πανέμορφο σχέδιο των έργων της». Η ζωγραφική της Κάμερον έχει συγκριθεί από πολλούς κριτικούς με άλλες φεμινιστικές δουλειές του 20ου αιώνα, όπως εκείνη της Λεονόρα Κάρρινγκτον ή της Ρεμέντιος Βάρο.

Το έργο της Κάμερον, «The Black Egg». Μπογιά σε χαρτόνι, 11×8’’. Πηγή εικόνας: www.huffpost.com

Η μποέμ αισθητική της Κάμερον είχε, οπωσδήποτε, άμεση σχέση με την πολυτάραχη, αλλά ενδιαφέρουσα ζωή της και τη βαθιά πίστη της στη μαγεία. Μετά το θάνατό της το 1995, το ενδιαφέρον για την τέχνη της έγινε μεγαλύτερο και ο πίνακάς της, «Peyote Vision» (1955), από το καλλιτεχνικό περιοδικό του Γουάλας Μπέρμαν, Semina, συμπεριλήφθηκε σε μία έκθεση του μουσείου Whitney, της Νέας Υόρκης, με θέμα την κουλτούρα της Μπιτ γενιάς.

Το έργο της, «Dark Angel», συμπεριλήφθηκε, επίσης, το 2008 στην έκθεση του Ιδρύματος Πομπιντού, στο Παρίσι, με τίτλο «Traces du Sacré» και μέχρι σήμερα η δουλειά της έχει περάσει από δεκάδες, παγκοσμίας φήμης μουσεία και δημοπρασίες, κάνοντας τα έργα της περιζήτητα και τις τιμές τους πολύ υψηλές. Η «μάγισσα» αυτή του 20ου αιώνα βρήκε την αθανασία μέσα από τα εκφραστικότατα έργα της, που συνεχίζουν να συγκλονίζουν όσο και η ίδια με την παρουσία της, όσο ήταν ακόμα εν ζωή.

Το έργο της Κάμερον, «Untitled (Peyote Vision)» (1955), από το πρώτο τεύχος του περιοδικού, Semina. Αναπαραγωγή του σχεδίου με μελάνι, στηριγμένο σε χαρτόνι, 3 13/16 x 4’’. Πηγή εικόνας: blogs.getty.edu
Το έργο της Κάμερον, «Dark Angel». Μελάνι και μπογιά σε χαρτί, 36 3/4 x 23 1/2’’. Πηγή εικόνας: www.artnews.com

Δείτε ολόκληρη την ταινία, «The Wormwood Star» (1956), στο YouTube:

Share this
Tags
Γιώργος Δήμος
Γιώργος Δήμος
Ο Γιώργος Δήμος γεννήθηκε το 1993 στην Αθήνα. Σπούδασε Δημιουργική Γραφή και Φιλοσοφία στο Pratt Institute, στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, όπου και έζησε για 8 χρόνια. Το 2019 επέστρεψε στην Ελλάδα και από τότε εκδίδει συστηματικά άρθρα σε περιοδικά, κυρίως σχετικά με τον κινηματογράφο, τη λογοτεχνία και τη φωτογραφία. Είναι μέλος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων για την Ανεξαρτησία και τη Διαφάνεια των ΜΜΕ.

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

Η αιθέρια τέχνη του συμβολιστή Οντιλόν Ρεντόν

Γράφει ο Κώστας Ευαγγελάτος, Ζωγράφος, λογοτέχνης, θεωρητικός της τέχνης Ο Οντιλόν Ρεντόν / Odilon Redon (κανονικά Μπερτράν Ρεντόν), γεννήθηκε το 1840 στο Μπορντώ της Γαλλίας, σε...

Η πολυπρισματική αισθητική του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα

Γράφει ο Κώστας Ευαγγελάτος Ζωγράφος, Λογοτέχνης, Θεωρητικός της Τέχνης Ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1906. Σε νεαρή ηλικία παρουσίασε τα πρώτα έργα του και...

Αντώνης Χατζηϊωάννου: Η ζωγραφική, ως τέχνη, ανήκει σε όλο τον κόσμο

Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη  Πρόσφατα είχαμε την τύχη να επισκεφτούμε την φιλόξενη οικία της οικογένειας του γνωστού συλλέκτη Αντώνη Χατζηϊωάννου και να μιλήσουμε  για την...

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

More like this