Γράφει η Ζέτα Τζιώτη
Η διακεκριμένη εικαστικός, Ειρήνη Κανά παρουσίασε δουλειά της με τίτλο «Γυναίκες και άλλοι αστερισμοί» την περασμένη σεζόν στη γκαλερί Σκουφά. Έργα από τη δουλειά των τελευταίων δύο ετών, με θέμα τη γυναικεία φιγούρα αποτέλεσαν τη θεματολογία της έκθεσης αυτής. Τα μοντέλα της Κανά μεταμορφώνονται σε συμπαντικές ηρωίδες, η κάθε μία με τον δικό της χώρο και πρόσωπο.
Η εικαστικός έχει πραγματοποιήσει πολυάριθμες ατομικές και ομαδικές εκθέσεις σε Ελλάδα, Γερμανία, Κύπρο, Βέλγιο, Ιταλία, Αυστραλία και Κίνα και έχει λάβει διακρίσεις σε πανελλήνιους διαγωνισμούς του Εικαστικού Επιμελητηρίου το 1998, της BOSCH 1993. Έχει τιμηθεί επίσης με το Βραβείο των Δέκα 2006, Γραμμάτων και Τεχνών.
Οικείες και μυστηριώδεις…
Οι γυναίκες της Κανά, οικείες και μυστηριώδεις ταυτόχρονα, ακροβατούν στον χωροχρόνο σαν σε όνειρο. Ενοικούν σε έναν τόπο που γεφυρώνει τον γήινο με τον υπερβατικό κόσμο. Δεν έχουν χρώμα τα όνειρα; Ρωτήσαμε την εικαστικό για την πηγή της έμπνευσής της για την οπτική της απέναντι στη θεματολογία της και την ονειρική της προσέγγιση, και μας απήντησε τα ακόλουθα: «Το γυναικείο σώμα για μένα έχει μια ιδιαίτερη σημασία και κάποιες φορές “βλέπω” πέρα από αυτό, ένα σώμα-τοπίο, μία σύνθεση από αόριστες, φυσικές, φόρμες και σαν κομμάτι-κομμάτι να αφηγούμαι έναν μύθο, να δημιουργώ μια μεταφυσική ιστορία . Οι ιστορίες μου συχνά μπορεί να έχουν γεννηθεί από παιδικό παραμύθι ή στο ντιβάνι του ψυχοθεραπευτή. Κάποιες φορές διαλέγω να ζωγραφίσω γυναίκες που είναι υπαρκτές και κάποιες άλλες οι φιγούρες είναι δημιουργίες της φαντασίας μου. Το ίδιο μοντέλο, είναι άλλωστε ανθρώπινη ιδιότητα αυτή, το αισθάνομαι ενίοτε ν’ αλλάζει και να εκπέμπει σε διαφορετικούς γαλαξίες τη δική του κοσμική ενέργεια».
Πραγματικός και σκληρός ο χρόνος
Τα μοντέλα της Κανά, αυστηρά επιλεγμένα, δημιουργούν καινούργιες οπτικές, διαβάζονται με τη δική της προσωπική γλώσσα και στη συνέχεια μεταμορφώνονται σε συμπαντικές ηρωίδες, η κάθε μία με τον δικό της χώρο και το δικό της πρόσωπο. Ο χρόνος πάντα πραγματικός και σκληρός. Πώς όμως άραγε επηρεάζει τις ονειρικές γυναίκες της Ειρήνης Κανά αλλά και την ίδια τη ζωγράφο; «Ο χρόνος επιμένει να επηρεάζει τα πάντα και να μεταμορφώνει στους δικούς του ρυθμούς και στη δική του διάσταση. Άγνωστο όμως με ποιον τρόπο. Να αναφέρω πάλι τη γνωστή φράση του Πικάσο για το πορτρέτο της Γερτρούδης Στάιν, ότι με τον καιρό θα της μοιάσει…»
Με το γνωστό ζωγραφικό της ιδίωμα για μία ακόμα φορά η εικαστικός χαρίζει απλόχερα μια ειλικρινή και ασυμβίβαστη ζωγραφική. Με κυρίαρχο εκφραστικό της μέσο το χρώμα, ένα χρώμα πυκνό και λαμπερό, και με την πινελιά που κατορθώνει να συναρπάσει και να ταξιδέψει το θεατή. Χρώμα και ύλη αναμειγνύονται επιδέξια και συνυπάρχουν αρμονικά, υποβάλλοντας το θεατή σε μια πηγαία, λυτρωτική συγκίνηση.
«Αμφίσημα μηνύματα»
Η ιστορικός Τέχνης Αθηνά Σχινά, αναφερόμενη στην πρόσφατη δουλειά της Κανά, γράφει μεταξύ άλλων: …Οι χειρονομίες και τα βλέμματα των «παγανιστικών» γυναικείων αυτών μορφών μεταφέρουν ακατοχύρωτα νεύματα και μετέωρες υποψίες, ανηλικίωτες χαρές κι ανεξίτηλες γητειές, αμφίσημα μηνύματα και ακαταμάχητες προσδοκίες, σ’ αυτά τα γεμάτα δύναμη αλλά και τρυφερή αθωότητα έργα της Ειρήνης Κανά. Κι ο κόσμος τους, ο κόσμος που παριστάνει και παριστάνεται στη συγκεκριμένη αυλαία της θέασης, δεν είναι άλλος από εκείνον τον καταγωγικό ή αρχετυπικό, που σιωπηλά συνδιαλέγεται με τον κυκλικό χρόνο των «επιτελεστικών» λειτουργιών του υποσυνειδήτου μας.
«Η Αθηνά Σχινά, η σημαντική ιστορικός τέχνης, που θέλησε ν ασχοληθεί με τα έργα αυτής της έκθεσης, αποδίδει με μοναδικό τρόπο τον ιδιαίτερο χαρακτήρα και τη βαθύτερη ουσία των μοντέλων μου», κλείνει η ζωγράφος τη συνέντευξή της.
Έργα της σε πολλές συλλογές
Έργα της Ειρήνης Κανά υπάρχουν στις συλλογές του υπουργείου Πολιτισμού, της Βουλής των Ελλήνων, στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, στο Μουσείο Γουλανδρή στην Άνδρο, στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων, στο Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης, στο Μουσείο Ύδρας, στην Εθνική Τράπεζα και στην Eurobank, στον ΟΠΑΠ, στην ΑΓΕΤ Ηρακλής, στην Interamerican και άλλες ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
