Γράφει η Μαρία Γιαννοπούλου*
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Πόρου φέτος το καλοκαίρι φιλοξενεί την περιοδική έκθεση του Γιάννη Ψυχοπαίδη «Το Αλφάβητο – Αρχαϊκό Παλίμψηστο», σε συνεργασία με τη Gallery Citronne, με την οποία το Μουσείο συνεργάζεται για έβδομη συνεχόμενη χρονιά. Η έκθεση αυτή πραγματοποιείται στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού για τον εορτασμό της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων, που φέτος έχει ως θέμα «Τα Μουσεία ως κόμβοι πολιτισμού: το μέλλον της παράδοσης».
Στην έκθεση παρουσιάζεται μια ενότητα 24 έργων σε μορφή βιβλίου, τα οποία αντιστοιχούν στα γράμματα της ελληνικής Αλφαβήτου και περιέχουν απεικονίσεις γνωστών γλυπτών της αρχαιότητας, όπως ο έφηβος των Αντικυθήρων, ο Δίας του Αρτεμισίου και ο ηνίοχος των Δελφών, μαζί με αντικείμενα της σύγχρονης καθημερινότητας, κυρίως υλικά συσκευασίας, γράμματα και γραμματόσημα. Τα έργα-βιβλία λειτουργούν ως εικαστική μεταφορά της έννοιας της Ιστορίας, όπως αυτή συγκροτείται από τα απομεινάρια της αρχαίας ελληνικής γραμματείας και τέχνης, που διασώθηκαν έως σήμερα έχοντας διανύσει μια μακραίωνη και πολυτάραχη διαδρομή.
Επίσης παρουσιάζονται για πρώτη φορά και τρία νέα έργα του Ψυχοπαίδη, εμπνευσμένα από τρία γλυπτά εκθέματα του Μουσείου Πόρου: μια γυναικεία μορφή από επιτύμβιο ανάγλυφο του 4ου αι. π.Χ. από την Τροιζήνα, ένα τραπεζοφόρο των ρωμαϊκών χρόνων με παράσταση Διονύσου, επίσης από την Τροιζήνα, και ένα πόδι ανδριάντα των ρωμαϊκών χρόνων από το ιερό του Ποσειδώνος στην Καλαύρεια του Πόρου.
Τα γλυπτά της αρχαιότητας αντιπαραβάλλονται με εικόνες απόγνωσης των σύγχρονων προσφύγων, βρίσκοντας τελικά έναν κοινό τόπο: το μακρινό ταξίδι, χρονικό ή γεωγραφικό, που ενέχει φθορά και απώλειες. Τα αρχαία εκθέματα, τα οποία έφθασαν έως τις μέρες μας κατακερματισμένα και βανδαλισμένα, έχοντας χάσει την πρωταρχική τους ταυτότητα και χρήση, στέκονται σήμερα περιορισμένα στις αίθουσες των Μουσείων. Μοιάζουν με τους πρόσφυγες του σύγχρονου κόσμου, που φθάνουν ταλαιπωρημένοι από μακρινές πατρίδες, έχοντας χάσει μέρος του εαυτού τους και των συνταξιδιωτών τους, για να καταλήξουν εγκλωβισμένοι πίσω από συρματοπλέγματα.
Η σύνδεση της – αποσπασματικά αντιληπτής – αρχαιότητας με την πεζότητα του σύγχρονου κόσμου αποτελεί μια θεματική η οποία απασχολεί συχνά τον καλλιτέχνη και διατρέχει μεγάλο μέρος της δουλειάς του. Στην έκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Πόρου η θεματική αυτή εκφράζεται με τον πιο εύγλωττο τρόπο: Τα αρχαία αγάλματα, παρόντα στα έργα του Ψυχοπαίδη με τη μορφή φωτογραφικών ή ζωγραφικών απεικονίσεων, αποκτούν υλική υπόσταση και περιστοιχίζουν τα σύγχρονα έργα, ως ιδανικοί συνομιλητές για τα καίρια ερωτήματα που ο ίδιος θέτει.
*Η Μαρία Γιαννοπούλου είναι Δρ. Αρχαιολόγος στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων