Γράφει η Ιωάννα Ανδριοπούλου
Εκατόν τριάντα έργα κορυφαίων εικαστικών που ξεχώριζαν τόσο για την καλλιτεχνική όσο και την επενδυτική τους αξία είχαν την ευκαιρία να διεκδικήσουν οι φιλότεχνοι και οι επενδυτές στο 38ο Greek Sale του οίκου Bonhams, το οποίο πραγματοποιήθηκε στην πόλη του φωτός.
Το εαρινό Greek Sale του οίκου, που έχει γίνει πλέον θεσμός και το περιμένουν με ανυπομονησία οι εραστές της τέχνης, εφέτος είχε ακόμα μεγαλύτερη βαρύτητα καθώς συμπίπτει με τον εορτασμό των 200 ετών από την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης. Έτσι, περιελάμβανε σπουδαία έργα μεγάλων Ελλήνων ζωγράφων, όπως του Θεόδωρου Ράλλη, του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ και του Νίκου Εγγονόπουλου εμπνευσμένα από τα χρόνια της σκλαβιάς και τον αγώνα της ανεξαρτησίας.
Από τα 130 έργα που δημοπρατήθηκαν τα 88 εντάχθηκαν σε κάποια συλλογή με τον χορό των πιο υψηλών τιμών να σέρνουν όπως και αναμενόταν ο Ράλλης, ο Μόραλης και ο Εγγονόπουλος.
Κορυφαία στιγμή της δημοπρασίας όπως αναμενόταν αποτέλεσε το εμβληματικό και μουσειακής ποιότητας έργο του Θεόδωρου Ράλλη (1852-1909) με τίτλο «Αιχμάλωτη». Η τιμή εκτίμησης του έργου κυμαινόταν μεταξύ 300,000-500,000 ευρώ και τελικά βρήκε αγοραστή στα 375,312 ευρώ.
H περίφημη ελαιογραφία που φιλοτεχνήθηκε το 1885 έχει διαστάσεις 60 x 81,5 cm και απεικονίζει μια όμορφη νεαρή χωριατοπούλα ενδεδυμένη με παραδοσιακή φορεσιά να στέκεται μέσα ένα εκκλησάκι με τα χέρια σταυρωμένα. Στον πίνακα κυριαρχούν τα σκούρα χρώματα, ωστόσο η μορφή της νεαρής σκλάβας που στέκεται ολόφωτη πλάι στους Οθωμανούς δυνάστες της την καθιστούν μια υπερβατική παρουσία στον καμβά.
Περιζήτητος Μόραλης
Ο πιο περιζήτητος καλλιτέχνης των τελευταίων ετών, Γιάννης Μόραλης (1916-2009), αντιπροσωπεύτηκε στο εαρινό Greek Sale με μία σειρά εξαιρετικής ποιότητας ζωγραφικών έργων και γλυπτών, διαφορετικών περιόδων. Το έργο «Εκεί κοντά και μακριά στη θάλασσα» πέτυχε την δεύτερη καλύτερη τιμή της δημοπρασίας αφού ο τυχερός που θα το εντάξει στην συλλογή του χρειάστηκε να καταβάλει 250,312 ευρώ, τιμή που είναι στα όρια της εκτίμησης του έργου που κυμαινόταν μεταξύ 200,000-300,000 ευρώ. Εξαιρετική επίδοση και για το «Γυμνό κορίτσι» που έφερε 156,562 ευρώ στο σφυρί την ώρα που το «Καθιστό γυμνό» έμεινε απούλητο. Όμως το έργο «Αγόρια με πνευστά» πουλήθηκε για 47,812 ευρώ, το «Επιθαλάμιο» για 40,312 ευρώ, το «Τέσσερεις μυθολογικές σκηνές με τον Ηρακλή» για 27,812 ευρώ, το «Ζευγάρι» για 12.750 ευρώ και το έργο «Φιγούρα 1 και Φιγούρα 2» για 52,812, όταν η τιμή εκτίμησης ήταν μόλις 6,000-10,000 ευρώ.
Ένα από τα διαμάντια της συλλογής
Ο περίφημος πίνακας «Ο Καραϊσκάκης καταδιώκων τον Κιουταχή» του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ (1871-1934) κατακυρώθηκε έναντι 100,312 ευρώ ενώ η τιμή εκτίμησης ήταν 80,000-120,000 ευρώ. Πρόκειται για ένα από τα διαμάντια της συλλογής του ποιητή Ανδρέα Εμπειρίκου με σειρά δημοσιεύσεων και εκθέσεων που έμενε αφανής για περισσότερα από 50 χρόνια σε ιδιωτική συλλογή. Το έργο-φόρος τιμής στον αγώνα της ανεξαρτησίας των Ελλήνων φιλοτεχνήθηκε το 1911.
Έντονο ήταν το ενδιαφέρον και για την ελαιογραφία του Νίκου Εγγονόπουλου (1907-1985) «Σύνθεση για τον αγώνα της ανεξαρτησίας» που ένας φιλότεχνος ενέταξε στη συλλογή του για 175,312 ευρώ. Η τιμή εκτίμησης του έργου κυμαινόταν μεταξύ 140,000-180,000 ευρώ. Το εν λόγω έργο του 1939 που αποτελεί ένα σουρεαλιστικό ύμνο στην ελληνική επανάσταση του 182 εκτέθηκε το 1954 στην Μπιενάλε της Βενετίας, που αποτέλεσε σταθμό στη ζωγραφική καριέρα του καλλιτέχνη καθώς ήταν ο πρώτος Έλληνας ζωγράφος που εκπροσώπησε τη χώρα του στη διοργάνωση με ατομική έκθεση.
Ανάρπαστα σπουδαία έργα κορυφαίων ζωγράφων εμπνευσμένα από τα χρόνια της σκλαβιάς και τον αγώνα της ανεξαρτησίας
Στο πνεύμα της μεγάλης επετείου του ελληνικού έθνους ήταν και δύο έργα του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ της σημαντικής συλλογής Κουτσίνα, «Ο ήρωας Οδυσσέας Ανδρούτσος» που έφερε στο σφυρί 106,562 ευρώ όταν η τιμή εκτίμησης κυμαινόταν μεταξύ 30,000-50,000 ευρώ και «Ο ατρόμητος Κατσαντώνης» που με τιμή εκτίμησης 22,000-28,000 ευρώ βρήκε αγοραστή στα 27,812 ευρώ. Στην ίδια κατηγορία ανήκει και η θαυμάσια υδατογραφία «Άποψη της Ακρόπολης» με ημερομηνία 1820, έναν χρόνο πριν την έναρξη της επανάστασης, του Βρετανού καλλιτέχνη Hugh William Williams the Grecian (1773-1829) που κατακυρώθηκε για 24,062 ευρώ λίγο πάνω από την τιμή εκτίμησης που ήταν 15,000-20,000 ευρώ.
«Μπουκέτο» διά χειρός Ιακωβίδη
Απαράμιλλης καλλιτεχνικής αξίας το «Μπουκέτο» του Γεώργιου Ιακωβίδη. Ο πίνακας απεικονίζει μια όμορφη νεαρή γυναίκα που κάθεται στην άκρη ενός πέτρινου τοίχου σε μια αυλή και κοιτά με χαρά το μικρό μπουκέτο που κρατά στο δεξί της χέρι. Φορά μια παραδοσιακή φορεσιά, που αποτελείται από ένα μαύρο φόρεμα που αγκαλιάζει το νεαρό της σώμα, ένα άσπρο πουκάμισο, ένα μεσοφόρι και μια κεντημένη ποδιά. Όμως το κομμάτι της παραδοσιακής φορεσιάς που κλέβει την παράσταση είναι το υπέροχο βαθυκόκκινο τουρμπάνι που φορά στο κεφάλι και το κοσμούν μικρά ασημένια στολίδια τα οποία μαρτυρούν ότι η κοπέλα στολίστηκε για μια εορταστική περίσταση.
Το αψεγάδιαστο σχέδιο, η αποτύπωση και της παραμικρής λεπτομέρειας τόσο στο ρούχο όσο και στο σκηνικό που παραμένει λιτό αλλά εξίσου ενδιαφέρον, καθώς και σοφή εναλλαγή του φωτός με την σκιά στο πρόσωπο της κοπέλας και στα χέρια της προσδίδουν στο έργο μια εξαιρετική ζωντάνια. Ωστόσο, το έργο που η τιμή εκτίμησής του ήταν 60,000 – 80,000 ευρώ έμεινε απούλητο.
Ανάμεσα στα πολλά αριστουργήματα του εαρινού Greek Sale και δύο έργα του σπουδαιότερου συλλέκτη Νεοελληνικής Τέχνης του 19ου και 20ού αιώνα, Γιάννη Περδίου. Αυτά είναι: «Η καλλιτέχνις στο εργαστήριο» της Θάλειας Φλωρά Καραβία (1871-1960) που βρήκε αγοραστή στα 27,812 ευρώ ενώ «Η μητρότητα» του Θεόφραστου Τριανταφυλλίδη(1881-1955) έμεινε απούλητο.
Ανάμεσα στα ωραιότερα έργα της δημοπρασίας αναμφισβήτητα η ελαιογραφία του Νικόλαου Γύζη (1842-1991) «Μια τρυφερή στιγμή» που φιλοτεχνήθηκε από τον σπουδαίο εικαστικό το 1883. Σε μια φτωχική αγροτική κουζίνα η ηλικιωμένη γυναίκα αφήνει στην άκρη τη δουλειά της, το καθάρισμα των μήλων, για να κανακέψει με περίσσια τρυφερότητα την κούκλα της εγγονής της που κάθεται στο πλάι της γονατιστή. Η εξαιρετική μαεστρία του Γύζη να αποδίδει στον καμβά την γλώσσα του σώματος καθιστούν τον πίνακα μοναδικό στο είδος του και αυτό αναγνωρίστηκε στην δημοπρασία αφού έφερε 106,562 στο σφυρί. Η τιμή εκτίμησης του έργου ήταν μεταξύ 60.000-80.000 ευρώ.
Η ελαιογραφία του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα (1906-1994) «Καφενείο στην εξοχή» που φιλοτεχνήθηκε το 1939 από τον κορυφαίο καλλιτέχνη βρήκε αγοραστή στα 87,812 ευρώ, ενώ το «Μετά την καταιγίδα» του πατέρα της ελληνικής θαλασσογραφίας Κωνσταντίνου Βολανάκη (1837-1907) έκανε το σφυρί να χτυπήσει στα 56,562 ευρώ.
