Στη νέα του έκθεση στη Γκαλερί Ευριπίδης, ο καταξιωμένος εικαστικός Χρήστος Παλλαντζάς παρουσιάζει έργα με έντονη ζωγραφική δύναμη και θέμα την απεραντοσύνη του αττικού ουρανού.
Όπως αναφέρει στη συνέντευξή μας, το χειρόγραφο «Κλίμαξ» του Αγίου Ιωάννου του Σιναΐτου και η καθημερινή διαδρομή από το σπίτι του στα Πετράλωνα προς το εργαστήριό του στο Μεταξουργείο έχουν αποτελέσει πηγές της έμπνευσης του για αυτή τη θεματική. Με το βλέμμα στον αττικό ουρανό όταν σουρουπώνει, ο καλλιτέχνης απελευθερώνει με έναν τρόπο μοναδικό την εικαστική του γραφή. «Ἄνω σχῶμεν», ο τίτλος της πρόσφατης δουλειάς του καλλιτέχνη, που αποτυπώνει την ανάγκη του να συνταιριάξει το όνειρο με την πραγματικότητα και να δημιουργήσει τον δικό του «μύθο» μέσα σε μια πόλη γεμάτη παραδοξότητες.
Όπως επισημαίνει, μεταξύ άλλων, η Δρ.Ιστορικός της Τέχνης –Τεχνοκριτικός, Οfficier des Arts et Lettres, Ντόρα Ηλιοπούλου-Ρογκάν, στο κείμενό της, που προλογίζει τον κατάλογο της έκθεσης:
«Με απτό ερέθισμα την ατμόσφαιρα, που υποβάλλουν τοπία σε γειτονιές της Αθήνας, το σούρουπο ή και το βράδυ, ο Χρήστος Παλλαντζάς πραγματοποιεί, κάθε φορά, και από μια μεταφυσική σύνθεση: πομπό και δέκτη μιας υπέρτατης <αρμονίας>. Αρμονία, ταυτισμένη με αυτή καθαυτή την υπέρτατη κοσμική ενέργεια, που ερμηνεύεται στα έργα του, με μιαν ευρηματική, μοναδική σε θέαση και σε αίσθηση, ατμοσφαιρικότητα. Έχοντας, κοντολογίς, κατορθώσει να μετουσιώσει την ζωγραφική ύλη σε πνεύμα, ο εμπνευσμένα χαρισματικός καλλιτέχνης, μας μυεί σε αυτά καθαυτά τα μυστικά της κοσμογονίας….».
Συνέντευξη Χρήστου Παλλαντζά
-Η νέα σας έκθεση «Ἄνω σχῶμεν», μας ξάφνιασε ευχάριστα, τόσο προς τον τίτλο της, όσο και προς την αλλαγή της θεματολογίας σας σε σχέση με τις προηγούμενες δουλειές σας;
Πως προέκυψαν αυτές οι αλλαγές και τι ακριβώς συμβολίζει ο τίτλος της νέας σας έκθεσης;
Μια εικόνα του 12ου αιώνα, η οποία εμπνέεται από το χειρόγραφο «Κλίμαξ του Αγίου Ιωάννου του Σιναΐτη», ήταν η αφορμή να στρέψω την προσοχή μου προς τον ουρανό με ό,τι μπορεί να σημαίνει ή να συμβολίζει αυτό.
Ο τίτλος «ΑΝΩ ΣΧΩΜΕΝ» θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι η συνέχεια της προηγούμενης μου δουλειάς με τίτλο «ΕΙ ΗΣ ΩΔΕ» (Εάν ήσουν εδώ) μιας και η δήλωση της φράσης σημαίνει ότι εναποθέτουμε την καρδιά μας επάνω. Έτσι λοιπόν αυτή η αίσθηση της απεραντοσύνης του ουρανού γίνεται πεδίο και αφορμή έρευνας της καινούργιας μου δουλειάς, με στόχο πάντα να προσεγγίσω με μια ερμηνευτική διάθεση την έννοια του υψηλού και να μεταδώσω τη συγκίνηση…
-Η ανθρώπινη παρουσία ενυπάρχει στα έργα σας, σε μια λανθάνουσα μορφή, σε αντίθεση με τις παλαιότερες εκθέσεις σας, που αποτελούσε ουσιαστικά το σημείο αναφοράς. Γιατί αυτή η αλλαγή και τι υποδηλώνει;
Θεωρώ ότι η παράδοσή μας ως λαός, μέσα από τις μουσικές και τα τραγούδια, τις αφηγήσεις, τα ήθη, τα έθιμα κ.λ.π., με τα έντονα μεταφυσικά στοιχεία που εμπεριέχει, δεν μας αφήνει πολλά περιθώρια- σχεδόν δεν μας επιτρέπει- να αποφύγουμε την αναπαράσταση και τον ανθρωποκεντρισμό.
Στην καινούργια μου δουλειά η ανθρώπινη παρουσία μικραίνει σε μέγεθος, τόσο που μοιάζει να κρύβεται πίσω από φωτεινά παράθυρα καθώς νυχτώνει, ή κάτω από ταράτσες πολυκατοικιών γεμάτες από κεραίες και θερμοσίφωνες, όλα στοιχεία απαραίτητα για την επιβίωση της. Στόχος να αναμετρηθεί αυτή η ανθρώπινη διάσταση με το απέραντο και το θείο.
-Πόσο εύκολο είναι για τον σύγχρονο άνθρωπο, αλλά και για τον ίδιο τον καλλιτέχνη να σηκώσει το βλέμμα στον ουρανό; Τι είναι αυτό που προτείνετε μέσα από την ζωγραφική σας, μπορεί να λειτουργήσει ακόμα και παρηγορητικά απέναντι στις δυσκολίες της καθημερινότητας;
Σε κάποια σημεία οι ουρανοί, που ζωγραφίζετε, μοιάζουν να οδηγούν σε ξέφωτα, μακριά από τα σκοτάδια και τη συννεφιά.
Θα μπορούσα να πω ότι αυτή η σειρά έργων είναι μια πολύ προσωπική εικόνα της Αθήνας. Μιας Αθήνας, που μέσα από μια συμπυκνωμένη μνήμη, φτάνει να γίνεται σύμβολο, μιας και το μέρος που καταλαμβάνει μέσα στο έργο μου είναι πάντα τόσο μικρό, ώστε το μεγαλύτερο μέρος του έργου, που αναφέρεται στο κενό και συγκεκριμένα στον ουρανό, να είναι αυτό που μεταφέρει την συγκίνηση.
Θεωρώ ότι ο ουρανός, κάτω από τον οποίο ζουν όλοι οι άνθρωποι, είναι ένας και ίδιος για όλους. Γι΄αυτό και οι άνθρωποι τον ταύτισαν με το Θεό. Είναι θα λέγαμε κοινός τόπος όλων μας. Για τη ζωγραφική είναι ένα θέμα πολύ ενδιαφέρον, διότι κινείται, αλλάζει και μεταβάλλεται με γρήγορους ρυθμούς, πράγμα που σε κρατάει σε εγρήγορση.
-Στη νέα σας έκθεση, ο αττικός ουρανός ανοίγεται μπροστά μας, με μια απίστευτη οικειότητα, που πολλές φορές θυμίζει τη θέα από το παράθυρό μας, ή την εικόνα που αντικρίζουμε διασχίζοντας την πόλη.
Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να προσεγγίσει κανείς καλλιτεχνικά, μια εικόνα ενός αστικού τοπίου, που βλέπει καθημερινά;
Δεν θεωρώ ότι τα έργα της τωρινής μου δουλειάς μπορούν να χαρακτηριστούν ως αστικά τοπία. Είναι μια συρραφή εικόνων του κέντρου της Αθήνας, όπου προσπαθώ να μεταφέρω την αίσθηση και την ατμόσφαιρα κάποιων προσωπικών μου στιγμών της πόλης. Είναι οι εικόνες της δίκης μου «Μαγικής Πόλης». θεωρώ, όμως, πως όσο πιο βαθιά προσωπική είναι η μάτια προς αυτή την πόλη, τόσο πιο πολύ, αφορά και άλλους ανθρώπους.
-Σε πολλούς η εικόνα της σύγχρονης Αθήνας, που την ζουν καθημερινά προκαλεί μόνο θλίψη και μελαγχολία, τι σας οδήγησε να ζωγραφίσετε αυτούς τους ουρανούς που μοιάζουν να «μεσιτεύουν» ανάμεσα σε δυο κόσμους;
Η Αθήνα είναι μια από τις αρχαιότερες πόλεις του κόσμου. Εγώ μεγάλωσα τον γιο μου με αυτή την σκέψη. Σκεφτείτε, πόσοι άνθρωποι δουλεύουν χρόνια για να καταφέρουν να έλθουν σε αυτή την Πόλη, έστω για λίγες μέρες, ενώ εμείς μπορούμε να την απολαμβάνουμε όποτε θέλουμε. Είναι μια πόλη πολύ παλιά, γι’ αυτό και έχει υποστεί ό,τι έχει υποστεί.
Πιστεύω ότι τη μελαγχολία και τη θλίψη την δημιουργούν και την αισθάνονται αυτοί που κατοικούν σε αυτή την πόλη και επιθυμούν μια άλλη. Αν αγαπήσουμε αυτή την πόλη πραγματικά, αναπτύσσοντας σχεδόν ερωτική σχέση μαζί της, τότε μόνο θα μπορέσουμε να αισθανθούμε και τη μεταμόρφωση της.
-Κατά το παρελθόν έχετε εργαστεί μαζί με παιδιά, χρησιμοποιώντας την ζωγραφική ως θεραπευτικό μέσο. Θα μπορούσε αυτή σας η έκθεση να «θεραπεύσει» την κατήφεια και την απογοήτευση των ημερών μας;
Η διαδικασία της ζωγραφικής είναι ένα βαθύτατα θεραπευτικό μέσο, διότι οργανώνει την λειτουργεία του εγκεφάλου και διευρύνει την αντίληψη. Εξάλλου, το ανθρώπινο είδος πρώτα ζωγράφισε και μετά έγραψε.
Αναρωτιέμαι καμμιά φορά, πόσο έχει ατροφήσει η αίσθηση της όρασή μας στον σύγχρονο κόσμο, διότι ο τρόπος ζωής, μας απομακρύνει όλο και πιο πολύ από τη φύση.
-Έχετε ήδη αρχίσει να σκέφτεστε το επόμενο βήμα σας; Προς ποια κατεύθυνση θα κινηθείτε αυτή τη φορά;
–Πάντα ζωγραφίζω με αφορμή πολύ προσωπικά μου βιώματα. Κάθε άνθρωπος, που ασχολείται με την Τέχνη και ειδικότερα με το έργο τέχνης, θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι άνθρωπος που στοχάζεται φιλοσοφικά.
Επομένως, για έναν καλλιτέχνη, το μόνο σίγουρο που μπορεί να λειτουργήσει, όχι μόνο ως κινητήριος δύναμη, αλλά και σαν κατεύθυνση στην πορεία του, είναι η προσπάθειά του να κατευνάσει την αγωνία του.
Info έκθεσης
Η ΕΚΘΕΣΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΛΛΑΝΤΖΑΣ
«Ἄνω σχῶμεν»
Διάρκειας: έως 20 Φεβρουαρίου 2019
Evripides Art Gallery,
Ηρακλείτου 10 & Σκουφά Κολωνάκι, Αθήνα (Α Όροφος)
φωτο: Katoufas Brothers
Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα axianews στο φύλλο 9/2/2019
