Γράφει η Ζέτα Τζιώτη

Για να τιμήσει τα 150 χρόνια από την ίδρυσή του, το Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος στην Αγ. Παρασκευή (The American College of Greece)   παρουσιάζει την επετειακή έκθεση «A Link and a Break in Time», μια εικαστική αναδρομή στη διαχρονική του πορεία μέσα από μια σειρά νέων έργων. Στο επίκεντρο βρίσκεται η εγκατάσταση «AWARDS 1 TO 9».

H θεματική των βραβείων και επαίνων στον ακαδημαϊκό χώρο αποτελούν κάτι περισσότερο από απλές διακρίσεις, λειτουργούν ως δείκτες αριστείας, πνευματικού επιτεύγματος και δημιουργικής συμβολής. Καθώς το Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος (ACG) γιορτάζει τα 150 χρόνια του, η έννοια του βραβείου μετατρέπεται σε πρίσμα μέσα από το οποίο εξετάζουμε την κληρονομιά του ιστορικού ιδρύματος , τη μεταμόρφωση και τον εξελισσόμενο ρόλο της καλλιτεχνικής έκφρασης στην ακαδημαϊκή ζωή.

Σε συνεργασία με εννέα φοιτήτριες και φοιτητές— Ιάσων Μπόνας, Maria-Luisa Dollete, Άννα Γιακουμακάτου, Φοίβη Καινούργιου, Φανή Κουλοχέρη, Φοίβη Νικολάου, Vaggi Sekifu, Ναταλία Ζάρα, και Zhiye Zhou (Angelica)—η καλλιτέχνις και λέκτορας γλυπτικής, Γεωργία Κοτρέτσος ηγείται μιας γλυπτικής διερεύνησης του βραβείου ως συμβολικού αντικειμένου.

Η συμβολή όλων επανερμηνεύει την ιδέα της αναγνώρισης—είτε ως επικύρωση, είτε ως μνημόνευση, είτε ως αναστοχασμό—μέσα από την ύλη και τη μορφή. Τα έργα αυτά θέτουν ερωτήματα για τη φύση των βραβείων: Τι τιμούν; Ποιοι τα αξίζουν; Πώς διαμορφώνουν την ιδρυματική μνήμη;

Μέσα από τη σύζευξη της αφήγησης με γλυπτικές τεχνικές, ποιητικές αναφορές και μεταφορές, η συλλογική αυτή προσπάθεια τιμά τόσο την ατομική όσο και τη συλλογική επίτευξη, αναδεικνύοντας πώς η ακαδημαϊκή κοινότητα αναδιαμορφώνει διαρκώς την έννοια της επιτυχίας, ενισχύοντας την πνευματική και καλλιτεχνική ανάπτυξη μέσα από τη δύναμη της αναγνώρισης.

Η εννιαμερής εγκατάσταση παρουσιάστηκε με χαρακτήρα μνημειώδη, όχι μόνο ως έργο τέχνης, αλλά και ως πράξη συλλογικού εορτασμού. Κατά τα εγκαίνια, οι συμμετέχοντες ενεργοποίησαν τον «μηχανισμό» της τέχνης με ζωηρότητα και δημιουργική αυτοπεποίθηση, ενσαρκώνοντας το πνεύμα της επετείου με έναν τρόπο τόσο αυθόρμητο όσο και βαθιά στοχαστικό.

Την επομένη των εγκαινίων σε μια εκτενή συνομιλία που είχαμε με την Γεωργία Κοτρέτσος, αναφερθήκαμε  διεξοδικά στη διαδικασία, στην παιδαγωγική, καλλιτεχνική και συναισθηματική διάσταση αυτής της εμπειρίας, στην οποία οι φοιτητές δεν προσκλήθηκαν απλώς να μάθουν, αλλά και να αναλάβουν ευθύνη στην πνευματική δημιουργία.

H συλλογική προσπάθεια τιμά τόσο την ατομική όσο και τη συλλογική επίτευξη, αναδεικνύοντας

πώς η ακαδημαϊκή κοινότητα αναδιαμορφώνει διαρκώς την έννοια της επιτυχίας

Αφορμή: μια έκθεση-τομή στον χρόνο

Η έκθεση «A Link and a Break in Time» προέκυψε ως ιδέα στις 16 Σεπτεμβρίου 2024 σε συνάντηση της κοσμήτορα του ACG, Έλενας Μαραγκού με το Διδακτικό Προσωπικό του προγράμματος Καλών Τεχνών του Κολλεγίου. Μέσα από αυτόν τον αρχικό δημιουργικό καταιγισμό, προέκυψε η επιθυμία να διοργανωθεί μια εικαστική έκθεση, όπου καθηγητές θα δημιουργήσουν ένα καινούριο έργο με έναυσμα τον εορτασμό των 150 χρόνων. Έτσι γεννήθηκε η ομάδα της εγκατάστασης «AWARDS 1 TO 9».

Η επέτειος των 150 ετών του ACG γιορτάζει την πορεία ενός θεσμού, που γεννήθηκε το 1875 ως “American School for Girls” στη Σμύρνη, από την Αμερικανίδα ιεραπόστολο Mary West. Από την Καταστροφή της Σμύρνης μέχρι τη λειτουργία του Κολεγίου ως στρατιωτικού νοσοκομείου στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη μετεγκατάστασή του στην Αγία Παρασκευή το 1965, η ιστορία του ACG είναι γεμάτη μετασχηματισμούς.

Η έκθεση λειτουργεί όχι ως χρονικό μιας ευθύγραμμης εξέλιξης, αλλά ως πλέγμα μνήμης, εμπειρίας και συν-διαμόρφωσης.

Η συλλογική πράξη της δημιουργίας

Η αρχική πρόθεση της ομάδας ήταν να μοιραστεί την δημιουργική της εμπειρία και να προσφέρει μια πραγματική επαγγελματική ευκαιρία σε φοιτητές. Εννέα φοιτητές δήλωσαν συμμετοχή και δούλεψαν με συνέπεια και ενθουσιασμό για σχεδόν δύο μήνες. Η εργασία τους πραγματοποιήθηκε κυρίως σε εξωτερικούς χώρους, κάτω από απρόβλεπτες καιρικές και χρονικές συνθήκες, ακόμη και παράλληλα με την περίοδο των εξετάσεων.

Η διαδικασία υπήρξε από την αρχή συλλογική. Η κατασκευή κάθε έργου στηρίχθηκε στη συνεργασία, την αμοιβαία υποστήριξη και τη διαρκή ανταλλαγή ιδεών και δεξιοτήτων. Δεν επρόκειτο για άσκηση ή θεωρητική εφαρμογή, αλλά για μια επαγγελματική παραγωγή σε πραγματικό χρόνο, με πραγματικές απαιτήσεις και ευθύνες.

Οι φοιτητές κλήθηκαν να διαχειριστούν ένα ευρύ φάσμα αρμοδιοτήτων – από τον καλλιτεχνικό σχεδιασμό και την κατασκευή, έως τον προϋπολογισμό, τον φωτισμό, την τεχνική υποστήριξη και την παρουσίαση των έργων. Κάθε απόφαση, κάθε βήμα, αποτέλεσε μέρος μιας συνολικής διαδικασίας μάθησης, συνεργασίας και δημιουργίας.

Η έκθεση συν-επιμελήθηκε εσωτερικά από τους Χρήστος Ασώματος, Ana S. González Rueda και Ιωάννα Παπαπαύλου, ενώ καθοριστική ήταν η συμβολή της φοιτήτριας και βοηθού επιμέλειας Ανθής Στεργίου που συνεργάστηκε στενά με την ομάδα.

Αναλυτική περιγραφή της εξέλιξης της εγκατάστασης

Η εγκατάσταση AWARDS 1–9 αποτελεί ένα συλλογικό γλυπτικό έργο που εξετάζει την έννοια της αριστείας και της αναγνώρισης μέσα στο πλαίσιο της ακαδημαϊκής ζωής και ιστορίας. Μέσα από εννέα επιμέρους έργα, όλα τους αναδεικνύουν διαφορετικές πτυχές της σχέσης μεταξύ τέχνης, γνώσης και ταυτότητας εντός του ιδρύματος.

Από την σύλληψη της ιδέας στη μεταμόρφωση:

Το πρώτο σύνολο έργων επικεντρώνεται στην υλική και συμβολική ανάπτυξη, καθώς και στις διαδικασίες της ατομικής και συλλογικής μεταμόρφωσης.

Η Ζιγιέ Ζου (Αντζέλικα), με το AWARD 1 (Υ130xΠ70xΒ60 εκ., μικτή τεχνική: ξύλο, χαρτόνι, ύφασμα, χρώμα), εστιάζει στη θρέψη και τη συλλογική υποστήριξη που συντηρούν τη θεσμική κληρονομιά, ενώ η Φανή Κουλοχέρη, στο AWARD 2 (Υ130xΠ90xΒ90 εκ., μικτή τεχνική: ευρήματα, ξύλο, χρώμα), διερευνά πώς η εκπαίδευση αναδομεί την προσωπική μας ταυτότητα.

Η Βάγκι Σεκιφού, με το AWARD 3 (Υ170xΠ90xΒ90 εκ., μικτή τεχνική: ύφασμα, φως, ξύλο, χρώμα), αγγίζει την έννοια της ενδυματολογικής ταυτότητας ως γλώσσα μετάβασης και αυτοπροσδιορισμού στο ακαδημαϊκό περιβάλλον.

Μνήμη, ιστορία, αναδιαμόρφωση:

Τα επόμενα έργα εστιάζουν στον ρόλο της ιστορικής συνείδησης και της επαναπροσέγγισης του παρελθόντος ως δυναμικής βάσης για την ακαδημαϊκή πρόοδο.

Η Φοίβη Καινούργιου, στο AWARD 4 (Υ160xΠ70xΒ70 εκ., καραμέλες, ξύλο, χρώμα), τιμά τις γυναίκες-πρότυπα που καθόρισαν την πρόσβαση στην παιδεία.

Η Άννα Γιακουμακάτου, με το AWARD 5 (Υ50xΠ100xΒ100 εκ., μικτή τεχνική: γύψος, ξύλο, χρώμα), απεικονίζει τον χρόνο ως πολυεπίπεδη, μεταβαλλόμενη πορεία προς τη γνώση, και η Φοίβη Νικολάου, στο AWARD 6 (Υ160xΠ65xΒ65 εκ., μικτή τεχνική: κέρατα, ξύλο, χρώμα), οπτικοποιεί την πράξη της μεταμόρφωσης και της αυτογνωσίας.

Ταυτότητα, φιλοδοξία, μεταβίβαση:

Το τρίτο σύνολο έργων διερευνά την έννοια της ατομικής και συλλογικής ταυτότητας, την πνευματική φιλοδοξία και τη μεταβίβαση γνώσης και αξιών.

Το AWARD 7 (Υ140xΠ65xΒ65 εκ., μικτή τεχνική: φουσκωτά, ξύλο, σοβάς, χρώμα), του Ιάσων Μπόνα δημιουργεί έναν νοητό «πλωτό» χώρο πνευματικής συνύπαρξης.

Η Μαρία-Λουίζα Ντολέτε, με το AWARD 8 (Υ120xΠ60xΒ60 εκ., μπρούντζος, ξύλο, χρώμα), ενσωματώνει την πολιτισμική και ιδρυματική μνήμη ως «γενετικό υλικό» της ακαδημαϊκής κοινότητας.

Υπόσχεση για το αύριο

Το τελευταίο έργο ενσαρκώνει το μέλλον και την ελπίδα που απορρέει από τη δημιουργική πορεία των φοιτητών.

Η Ναταλία Ζάρα, στο AWARD 9 (Υ180xΠ60xΒ50 εκ., μικτή κατασκευή: υφάσματα, χάντρες, ξύλο, χρώμα), προβάλλει το θεσμικό μέλλον ως έναν χώρο δυνατοτήτων και ακτινοβολίας δημιουργικής ταυτότητας – ως αύρα.

Μέσα από αυτή τη σύμπραξη γλυπτικής και εννοιολογικής έρευνας, η εγκατάσταση μετασχηματίζει την αναγνώριση από στατικό έπαινο σε ένα διαλεκτικό εργαλείο κατανόησης του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος στην τέχνη και την ακαδημία.

Μια νέα μορφή διδασκαλίας

Η διαδικασία αυτή αποτελεί το πιο ικανοποιητικό παιδαγωγικό εγχείρημα που βιώνει η ομάδα. Ο χαρακτήρας της διδασκαλίας της υπήρξε εμψυχωτικός: όχι διδακτικός αλλά συνοδοιπορικός. Οι φοιτητές αντιμετωπίστηκαν ως ισότιμοι συνομιλητές και συνδημιουργοί. Το αποτέλεσμα δεν ήταν απλώς εννέα έργα, αλλά μια νέα καλλιτεχνική ομάδα, ενωμένη μέσα από αλληλοσεβασμό, δημιουργικότητα και κοινή ευθύνη-με καθοριστικό άξονα μόνο την αλήθεια.

Ένα βήμα μπροστά: Τι σημαίνει “επιβράβευση”;

Το ερώτημα που διαπέρασε το σύνολο του project ήταν: Τι σημαίνει να αναγνωρίζεσαι; Ποιος ορίζει την αξία; Η εγκατάσταση δεν εξυμνεί το έπαθλο ως τρόπαιο, αλλά ως αφορμή για αυτοαναστοχασμό. Οι γλυπτικές “βραβεύσεις” αποτελούν σχόλια πάνω στον ρόλο του θεσμού, στη δυναμική της ακαδημαϊκής ταυτότητας και στη συνύφανση της μνήμης με το μέλλον.

Η επόμενη μέρα

 Η όλη διαδικασία αποτελεί το πλαίσιο της δημιουργίας μιας ουσιαστικής γέφυρας μεταξύ της νέας γενιάς φοιτητών και αποφοίτων-ήδη ενεργών- στο πεδίο των τεχνών και του πολιτισμού.

Η επιβράβευση δεν είναι απλώς μια συμβολική πράξη, αλλά μια ευκαιρία να ενεργοποιηθεί ο διάλογος και η συνδεσιμότητα μεταξύ κοινοτήτων και γενεών.

Επιπλέον, όλα τα έργα των φοιτητών που συμμετείχαν στην εγκατάσταση «AWARDS 1–9» αυτόματα εντάσσονται στα πορτφόλιο τους.  Το συγκεκριμένο project ξεπέρασε τα όρια ενός απλού εικαστικού γεγονότος και αποτέλεσε μνημείο εκπαιδευτικής πράξης που πραγματοποιείται με εμπιστοσύνη, σεβασμό και τόλμη, μια μνημειώδης στιγμής – τόσο για το ACG όσο και για όλους όσοι συμμετείχαν.

Στη συλλογική αυτή εμπειρία, το ACG κατέγραψε όχι μόνο τα 150 χρόνια πορείας του, αλλά άνοιξε τον δρόμο για μια νέα παιδαγωγική – μια παιδεία που δημιουργείται, αποδομείται και επανανοηματοδοτείται μέσα από την τέχνη.