Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη
Συναντήσαμε την ζωγράφο Κατερίνα Μουράτη, στην gallery της στη Χώρα της Πάτμου. Γυναίκα ώριμη, ξεχωριστή, με ταλέντο και αυτοπεποίθηση μας μίλησε για τη δουλειά και τη ζωή της χωρίς φόβο και πάθος. Η Κατερίνα Μουράτη εκτός από το προσωπικό καλλιτεχνικό έργο της έχει δουλέψει σε προγράμματα επανένταξης ψυχικά ασθενών στο Κρατικό Θεραπευτήριο Λέρου και σε προγράμματα ένταξης μεταναστών σε σχολεία μειονοτήτων στην Γερμανία.
Τον τελευταίο χρόνο δουλεύω έργα μεγάλων διαστάσεων για τα projects μου “το υπόλοιπον της ζωής μου”, χρησιμοποιώντας σαν υλικό τα υπόλοιπα από έργα μου collage των τελευταίων 25 χρόνων. Έτσι εντάσσω το παλαιό στο νέο, σαν μήνυμα αναγέννησης και αναδημιουργίας
– Με ποιο κριτήριο επέλεξες την Πάτμο για ησυχαστήριο και τόπο έμπνευσής σου;
Η Πάτμος δεν είναι ησυχαστήριο! Τελείως το αντίθετο. Περνώντας μέσα από την “ανησυχία” της , μπόρεσα να αγγίξω την “ησυχία” της. Την Πάτμο την διαπερνά μια ενέργεια, της οποίας είχα την εμπειρία να είμαι δέκτης και να μπορώ να την μετουσιώνω σε ορατή δημιουργία. Αντιλαμβανόμενη από φύση μου το “αόρατο” της Πάτμου, οικοδόμησα τη ζωή μου με πυρήνα αυτόν τον τόπο.
– Έχεις ασχοληθεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό με την καλλιτεχνική διδασκαλία παιδιών, εφήβων και ενηλίκων με ψυχικές ασθένειες. Έχεις δουλέψει σε σχολεία μειονοτήτων, με στόχο την προσαρμογή και ένταξη των παιδιών των μεταναστών μέσα από την καλλιτεχνική έκφραση. Πώς οδηγήθηκες να ασχοληθείς με αυτό;
Το 1991 και για ένα χρόνο εργάστηκα σαν καλλιτέχνης στο Ψυχιατρείο της Λέρου. Εκεί ήταν και η πρώτη μου επαφή με έργα ψυχικά ασθενών. Από τότε ερευνώ αυτή την τέχνη σε όλο τον κόσμο, αναζητώντας αυτή την αυθεντική δημιουργία ανθρώπων, που πηγάζει μόνο από την εσωτερική ανάγκη. Στην Γερμανία εργάστηκα επί τρία χρόνια σε διαφορετικά σχολεία μειονοτήτων μέσα από προγράμματα του Υπουργείου Βόρειας Ρηνανίας Βεστφαλίας. Στόχος της δικής μου εργασίας σαν καλλιτέχνης με τα παιδιά, ήταν η ανάπτυξη της συνειδητότητας τους μέσα από την προσωπική τους δημιουργία, που θα τα οδηγούσε σε μια υγιή ένταξη σαν μετανάστες στην ξένη χώρα. Έτσι δουλεύαμε εικαστικά πάνω σε θέματα όπως “η πατρίδα μου”, “ειρήνη και πόλεμος”, “αγάπη”, κλπ. Ο λόγος παίζει ένα πολύ σημαντικό ρόλο, όταν εργάζομαι με παιδιά. Πρέπει να γίνει η σωστή ερώτηση, τη συγκεκριμένη στιγμή, ώστε να μπορεί το παιδί να προχωρήσει το έργο του. Σαν εκπαιδεύτρια, δεν σταμάτησα ποτέ οτιδήποτε φάνταζε ακραίο. Σαν αποτέλεσμα ήταν να βγαίνουν έργα που ήταν απαγορευμένα στο πλαίσιο σχολείο. Είχα όμως την ελευθερία από αυτούς που συνόδευαν θεωρητικά τη δουλειά μου να κινούμαι ελεύθερα όπως εγώ νομίζω.
Η δική μου πρακτική εργασία με τα παιδιά και η θεωρητική έρευνα από πανεπιστημιακούς οδήγησε σε διαλέξεις, κείμενα, ερωταποκρίσεις, που ακόμα παρουσιάζονται σε διεθνή συνέδρια τεχνοπαιδαγωγικής από την Dr. Birgit Engel.
– Με ποιο τρόπο βοηθάς τους ανθρώπους με αυτές τις ιδιαιτερότητες να εκφραστούν μέσα από την τέχνη;
Το δικό μου προσωπικό ταξίδι μέσα στην τέχνη ήταν η βάση που στηρίχθηκα. Επειδή εμένα τους δρόμους δεν μου τους έδειξε κανένας, τους βρήκα μόνη μου, έχω αναπτύξει μια τεχνική την “διδασκαλία -μη διδασκαλία”, που ο άλλος ανακαλύπτει τις πηγές της έμπνευσης. Δεν του τις δίνω εγώ. Εγώ θα του προσφέρω το κλειδί, και το κλειδί δεν είναι μόνο η τεχνική της δημιουργίας , αλλά ο “λόγος”, η λέξη που οδηγεί στην δημιουργία. Δουλειά μου στην προκειμένη περίπτωση είναι να βρω την λέξη και να την παραδώσω!
– Η ζωγραφική σου κινείται στο πλαίσιο της αφηρημένης τέχνης με συμβολικές προεκτάσεις και διακοσμητική διάθεση. Στα έργα σου αναμειγνύονται θρησκευτικά σύμβολα βιβλικές και μυθολογικές αναφορές με στοιχεία από τη βυζαντινή τέχνη. Ποια είναι η τεχνοτροπία σου και πως διαλέγεις τα υλικά που χρησιμοποιείς;
Σχεδιάζω πολύ, κάνω collage, assemblage και γλυπτοκοσμήματα. Τον τελευταίο χρόνο δουλεύω έργα μεγάλων διαστάσεων για τα projects μου “το υπόλοιπον της ζωής μου”, χρησιμοποιώντας σαν υλικό τα υπόλοιπα από έργα μου collage των τελευταίων 25 χρόνων. Έτσι εντάσσω το παλαιό στο νέο, σαν μήνυμα αναγέννησης και αναδημιουργίας. Τα υλικά γενικά εμφανίζονται μπροστά μου. Μπορώ να κάνω τέχνη, που να φέρει τη δική μου σφραγίδα από το οτιδήποτε και βλέπω την τέχνη παντού μέσα στην καθημερινότητα. Την αναγνωρίζω, είτε αυτή την έχει δημιουργήσει η φύση, είτε το ανθρώπινο χέρι.
– Έχεις κάνει πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις σε μεγάλες galleries στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Είναι κάποιες που θυμάσαι ιδιαίτερα;
Θυμάμαι όλες τις εκθέσεις μου αλλά πιο πολύ θυμάμαι τις τεχνοκριτικές μετά από αυτές. Ως συνήθως, για τη δουλειά μου έχουν γράψει ποιητές και μερικές φορές μου πήρε χρόνο να δω τη δουλειά μου με τη δική τους μάτια, όπως το κείμενο του γνωστού Χρήστου Τσανάκα που τα λέει όλα σε πολύ πυκνό λόγο. Ο Stephan Frey και η Anita Nardon, ο Στέφανος Ροζάνης, ο Γιώργος Λίλλης. Πριν 2 χρόνια παρουσιάστηκαν σε συνέδριο της Gebser Society στο Πανεπιστήμιο φιλοσοφικών ερευνών στο Λος Αντζελες 40 έργα μου σε μορφή διαφανειών και ακολούθησε συζήτηση και το καταπληκτικό συνοπτικό κείμενο της ποιήτριας και φιλοσόφου Sabrina DallaValle.
– Σε ποιες εκθέσεις ιδιωτικές ή μη υπάρχουν έργα σου;
Έργα μου βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και ανά τον κόσμο. Επειδή τα τελευταία τέσσερα χρόνια τα διαθέτω στον προσωπικό μου χώρο τέχνης στην Πάτμο, έρχομαι σε επαφή με διεθνές κοινό. Στην Ελλάδα στη συλλογή του Εβραϊκού Μουσείου της Ελλάδος και στο Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης.
Ονειρεύομαι να εργάζομαι πολλές ώρες την ημέρα. Μέχρι τώρα ο Θεός ενέκρινε το όνειρο μου σαν σχέδιο και συμβαίνει. Εύχομαι να συνεχίζεται η έγκριση του για πολλά χρόνια
– Ποια είναι τα σχέδια σου για την επόμενη σεζόν;
Ποιος ήταν αυτός που είπε ότι όταν ο άνθρωπος κάνει σχέδια ο Θεός γελά; Ονειρεύομαι να εργάζομαι πολλές ώρες την ημέρα. Μέχρι τώρα ο Θεός ενέκρινε το όνειρο μου σαν σχέδιο και συμβαίνει. Εύχομαι να συνεχίζεται η έγκριση του για πολλά χρόνια!
