Η Τίτα Μπονάτσου είναι εικαστικός, σκηνοθέτης και γεννήθηκε στην Πάτρα. Σπούδασε σκηνοθεσία, διεύθυνση φωτογραφίας και τέχνη με υποτροφία στο Pazolini’s Nationale School of Film “Centro Sperimentale di Cinematografia” στη Ρώμη, με δασκάλους τους Vittorio Storaro και Brian De Palma. Συνέχισε τις σπουδές της στο Hunter College (Manhattan N.Y.).

Συνεργάσθηκε σαν σκηνοθέτης με τα τηλεοπτικά κανάλια: ΜEGA, SKAI, SEVEN 7, STAR, ALPHA, WNET Manhattan (13channel). Έχει πραγματοποιήσει μέχρι στιγμής 15 ατομικές εκθέσεις και πολλές ομαδικές στην Ελλάδα, στην Ιταλία, στην Τουρκία, στο Ουζμπεκιστάν και στην Κίνα. Είναι μέλος του Ε.Ε.Τ.Ε. (Εικαστικού Επιμελητηρίου Ελλάδος).

Συνέντευξη στη Λιάνα Ζωζά

– Τίτα, σπουδάζεις σκηνοθεσία, διεύθυνση φωτογραφίας και τέχνη, αρχικά με υποτροφία στο Pazolini’s Nationale School of Film “Centro Sperimentale di Cinematografia” στη Ρώμη με σημαντικούς δασκάλους, όπως ο Brian De Palma και συνεχίζεις τις σπουδές σου στη Νέα Υόρκη, στο Hunter College.

Πόσο μεγάλο ρόλο έπαιξε η επιθυμία σε αυτές σου τις επλογές? Όσο και να ακουστεί κοινότυπο, πως αισθάνθηκες την πρώτη φορά που συνάντησες τον Brian De Palma?

-Σαν παιδί, ο πρώτος μου σημαντικός δάσκαλος στη φωτογραφική τέχνη, υπήρξε ο πατέρας μου, ο Μίμης. Εκείνος μου έδειχνε τις πρώτες απλές τεχνικές για να παίζω με το φώς και μου χάρισε μέσα σ’ ένα ξύλινο κουτί – θήκη (για να μην την σπάσω) μία Kodak instamatic.

Στα 8 μου είχα αρχίσει ήδη να πειραματίζομαι. Δημιουργούσα πολλαπλές φιγούρες φαντάσματα. Άφηνα το κλείστρο την μηχανής μου ανοιχτό, υπολογίζοντας το χρόνο, στο περίπου και έτρεχα μπροστά και πίσω από ένα απλωμένο σεντόνι στην μπουγάδα της μαμάς μου.

Μετά το λύκειο … αφού πέρασα στα ΤΕΙ, στη λογιστική και το απέκρυψα από την οικογένειά μου, άκουσα για το C.S.C., από τον φίλο μου τον Παναγιώτη – ο οποίος με φωτογράφιζε συχνά – που έλεγε οτι είναι η καλύτερη σχολή στην Ευρώπη για κινηματογράφο και ότι ειναι αδύνατον κάποιος να περάσει εκεί, αφού παίρνουν μόνον 10 – 12 άτομα το χρόνο απ’ όλο τον κόσμο κλπ. κλπ.

Είπα λοιπόν μέσα μου… “εγώ θα περάσω”.

Έφυγα γιά τη Ρώμη, λέγοντας πως πάω για διακοπές, με συνόδεψε ο μπαμπάς μου στο πλοίο για την Ιταλία … Έμαθα τη γλώσσα, μελετούσα ιστορία της τέχνης, σινεμά, έκανα ταινιάκια μικρού μήκους, πέρασα τις εξετάσεις και πήρα την ποθητή “υποτροφία”.

Ξεκίνησα με avantage, τη μεγάλη μου επιθυμία να φύγω από την Πάτρα. Μου φαινόταν πολύ μικρή. Και τώρα έτσι μου φαίνεται, αλλά η θάλασσα του Ρίου μου φαίνεται απέραντη.

Στο CSC ειχα την ευκαιρία να γνωρίσω τον κινηματογράφο μέσα απο δασκάλους, όπως ο Brian de Palma, o Vittorio Storaro, ο Guseppe.Badalucco, ο Claudio Bernambei κ.α.

Μετά από χρόνια συνάντησα τον Brian de Palma στη Νέα Υόρκη, στο εστιατόριο Mezza Luna και πήγα να του μιλήσω, τον ρώτησα αν με θυμάται και εκείνος μου απήντησε: ”Εμ βέβαια … είσαι η Ελληνίδα.”.

Στη Νέα Υόρκη, ήταν από τα καλύτερα χρόνια της ζωής μου, δεν θα τα άλλαζα με τίποτα!

Δημιουργία στο φούλ, τίποτε άλλο δεν είχε τόση σημασία, όση είχε ο πειραματισμός στην τέχνη, η δημιουργία, οι φίλοι, οι νέες εμπειρίες.

-Αν και έχεις εργασθεί σαν σκηνοθέτης στην τηλεόραση, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό αυτό που σε χαρακτηρίζει, αλλά και σε συστήνει στο κοινό της τέχνης, είναι η φωτογραφική σου δουλειά. Αισθάνθηκες, στη μέχρι τώρα πορεία σου, πως κάποια στιγμή έπρεπε να επιλέξεις ανάμεσά τους?

-Στην Ελλάδα, όταν γύρισα, ξεκίνησα να κάνω εκθέσεις και παράλληλα να εργάζομαι στο Mega σαν σκηνοθέτης. Σταδιακά η tv με ρούφηξε και σταμάτησα να εκθέτω. Μετά όμως, πήρα την απόφαση να τελειώσω με την τηλεόραση και να κρατήσω μόνο την φωτογραφία. Από τότε κάνω μόνον αυτό, αλλά και σε συνδυασμό με τη σκηνοθεσία, με τη μορφή art project.

-Κινείσαι εικαστικά σε παγκόσμιο επίπεδο μέσα από τις εκθέσεις σου, αλλά και τα projects στα οποία συμμετέχεις. Ζεις όμως και δημιουργείς κυρίως, σε μια χώρα που βρίσκεται εδω και αρκετά χρόνια σε μια κρίση εκτός από οικονομική, παράλληλα κοινωνική, κρίση αξιών και ανθρωπίνων σχέσεων.

Ποιά πιστεύεις πως είναι η θέση της σύγχρονης τέχνης, αλλά και του καλλιτέχνη στην Ελλάδα της “κρίσης”?

-Νομίζω πως η κρίση έχει εισχωρήσει παντού, σαν υγρασία. Δεν είναι σ’ ένα πράγμα. Αλλάζει ο κόσμος μέσα από αυτή την κατάσταση. Δεν μπορώ να ξέρω που θα καταλήξει και με τρομάζουν αυτές οι επιβαλλόμενες ανατροπές, όσο και η απραξία, όμως.

Πιστεύω πως ο καθένας μας πρέπει να συνεχίσει να κάνει ο,τι αγαπά σε κάθε συνθήκη, να κινούμαστε πολύ, διότι η στασιμότητα φέρνει θάνατο και να αναστρέφουμε τις δυσκολίες υπέρ μας. Να τις λαβάνουμε σαν ευκαίριες εκκίνησης. Προσωπικά, δεν θα αντάλλασα τις δυσκολίες που έχουν έρθει στο δρόμο μου με τίποτα πιό εύκολο. Αυτές με δυναμώνουν, όσο κι αν εύχομαι – όταν συμβαίνουν – να τελειώσουν. Μετά τις αγαπάω, αν δεν με τσακίσουν.

Όσο γιά την τέχνη δεν πιστεύω οτι είναι ο καθρέφτης της ζωής μόνο, αλλά και του ονείρου

Εγω, επιλέγω να είμαι ο καλλιτέχνης για τα όνειρα, να επιμένω στην ομορφιά με σημασία και να κλείνω το μάτι στη φθορά. Δεν θέλω να εξοραϊζω τον πόνο σαν θέαμα, τρομολαγνεία φοβερή παντού, ο πόνος υπάρχει και στην απουσία, στην αφαίρεση. Αφήνω την τρομολαγνεία για άλλους και για τα δελτία ειδήσεων.

-Δουλεύεις με ενότητες έργων που αν και φαινομενικά είναι διαφορετικές μεταξύ τους, πιστεύω πως όλες έχουν μια κοινή συνιστώσα, τον άνθρωπο, άλλοτε με εμφανή παρουσία και άλλοτε λειτουργώντας υπαινικτικά. Θα συμφωνούσες μαζί μου?

-Κάθε φορά αντιλαμβάνομαι το βαθύτερο αντικείμενο της δουλειάς μου καθυστερημένα … Αρχικά δρω μόνο με το ένστικτο. Κάποιες φορές με απασχολεί ο χρόνος. Πάντα με απασχολεί το πείραμα, το νέο εγχείρημα και το άγνωστο. Δεν μπορώ να θεωρήσω τέχνη κάτι που μου φέρνει εμετό. Λατρεύω τις ανατροπές στις έννοιες ευτελές – σημαντικό.

-Στα έργα σου επίσης, ο θεατής μπορεί να διακρίνει μια ιδιαίτερη ευαισθησία, τόσο στην εικαστική ματιά, όσο και στον τρόπο προσέγγισης των θεμάτων σου. Διηγείσαι προσωπικές ιστορίες μέσα από αυτά?

-Διηγούμαι προσωπικά συναισθήματα, μιλάω σε αγνώστους και φιλοσοφώ τη ζωή μαζί τους, σαν τα παιδιά που δείχνουν με νοήματα και κινήσεις αυτά που δεν μπορούν να πουν με λόγια. Είναι βασικά η γλώσσα μου.

-Στον “Μυστικό σου Κήπο”, επιλέγεις να παρουσιάσεις έναν υπαρκτό κήπο, τον κήπο του πατρικού σου σπιτιού, στο Ρίο, όπου επί αρκετό χρονικό διάστημα φωτογραφίζεις τα “Λουλούδια με φωτοστέφανο” σε διαφορετικές εποχές και ώρες της ημέρας, με πρώτη και ομορφότερη την ορχιδέα της γιαγιάς, που ανθίζει κάθε χρόνο την ίδια εποχή, εδω και πολλά χρόνια!

Τι είναι αυτό που θέλεις να μεταφέρεις μέσα από αυτές τις εικόνες σου?

-Την ομορφιά της ζωής. Ανησυχούμε για τα πάντα και εξωστρακίζουμε τη χαρά.

Θυμίζω πως έχουμε δικαίωμα να είμαστε ευτυχισμένοι!

-Θα μπορούσε εύκολα κάποιος να δει πως τα ταξίδια σου εντάσσονται με έναν πολύ ενδιαφέροντα τρόπο και στο concept των εκθέσεών σου. Κίνα – Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα μια μεγαλούπολη, όπως η Σαγκάη έρχεται να συμπληρώσει έναν “μυστικό” κήπο στο Ρίο. Πως συνομιλούν άραγε τα πανύψηλα κτίρια με τα φωτεινά λουλούδια?

-Όπως τα αντίθετα που έλκονται, όπως το θυλυκό με το αρσενικό, το μαύρο με το πράσινο κλπ. Ο προσωπικός χώρος που είναι ανάμεσα στο χωροχρόνο που προλαβαίνεις να ζήσεις πριν απο μία επιλογή. Μετέωρη. Από το ένα … στό άλλο.

-Η συλλεκτική σου σειρά από τα πολυτελή ολομέταξα φουλάρια, που σχεδίασες με έμπνευση από τα έργα του Μυστικού σου Κήπου εκτίθεται για πρώτη φορά μαζί με τα έργα σου. Τι σε οδήγησε σε αυτό το ωραίο εγχείρημα και πως σκέφτεσαι τη συνέχειά του?

-Είναι ο τρόπος που σκαρφίστηκα ώστε οι φωτογραφίες μου να έχουν “χεράκια” και να μπορούν να σας αγκαλιάσουν και να τυλύγονται γύρω απο το λαιμό σας, να γίνονται φιόγκος στα μαλλιά σας ή μεταξωτες κορδέλλες στον καρπό ενός κοριτσιού και σύντομα να μπούν και στο τσεπάκι του αντρών, στο καλό τους το κοστούμι … Ετοιμάζω το πρώτο μου Eshop – Tita. Είναι τόσο φινετσάτο και υπέροχα μάταιο αντικείμενο.

-Είσαι σίγουρα μία ανήσυχη εικαστικός, τόσο που με κάνει να πιστεύω πως έχεις ήδη σχεδιάσει τα επόμενα βήματά σου. Θα τα μοιραστείς μαζί μας?

-Στον επόμενο τόνο θα φορέσω ένα μαντήλι που έφτιαξα σήμερα και δεν ξέρω ακόμα που θα με βγάλει… Μάλλον, θα πάω για ποδήλατο, προς την θάλασσα …