Γράφει ο Γιώργος Δήμος
Source: Wikipedia
Γεννημένος ως Άρθουρ (Ώσερ) Φέλλιγκ το 1899 στην Αυστροουγγαρία, ο φωτογράφος και φωτο-ρεπόρτερ, Weegee (Γουίγκι), έκανε το ίδιο πολλά (ή και περισσότερα) με τον αρχιτέκτονα, Γουίλιαμ Βαν Άλεν, για την Πόλη της Νέας Υόρκης και τον τρόπο με τον οποίο την έχουμε στο μυαλό μας εδώ και κοντά έναν αιώνα.
Οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες της επιβλητικής μητρόπολης, που ο Weegee άρχισε να τραβάει δουλεύοντας ως ρεπόρτερ στο Lower East Side του Μανχάταν, κατά τις δεκαετίες του 1930 και 1940, συνέδεσαν την πόλη των ονείρων με το έγκλημα και τη διαφθορά, ακολουθώντας απλά τις υπηρεσίες «πρώτων βοηθειών», σε μια εποχή που οι μαφίες ήταν δυνατότερες από το νόμο και οι γκάνγκστερ έπαιρναν σταδιακά μυθικές διαστάσεις, κερδίζοντας εύκολα και με μεγάλη αίγλη πολλά χρήματα, όταν ο περισσότερος κόσμος δεν είχε εξασφαλισμένο ούτε το καθημερινό γεύμα εκείνου και της οικογένειάς του.
Η δουλειά του Weegee αποτελεί σημείο αναφοράς, τόσο στην ιστορία της δημοσιογραφίας, με τις πομπώδεις επικεφαλίδες και τις αιματηρές φωτογραφίες που τις συνόδευαν, όσο και στην ιστορία της Τέχνης, καθώς, σήμερα, ο καθένας μπορεί να παραδεχτεί πως, πίσω από την κάμερα, κρυβόταν ένας τολμηρός νέος καλλιτέχνης με τρομερή τεχνική και ελευθερία από ταμπού και άλλους μεσοαστικούς ηθικούς φραγμούς που μάστιζαν την κοινωνία.
Ο Weegee μετακόμισε μαζί με την οικογένειά του στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης το 1909, όταν και άλλαξε το αυστριακό του όνομα, Ώσερ Φέλλιγκ, σε Άρθουρ Φέλλιγκ, στην προσπάθειά τους να προσαρμοστούν στο νέο τους περιβάλλον.
Καθώς ήταν μια εποχή μεγάλης μεταναστευτικής κινητικότητας προς τη Νέα Υόρκη, η πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα υπήρξε μία επικίνδυνη περίοδος, όσο αφορά την εγκληματικότητα, κάτι το οποίο επισημαίνεται και στο διάσημο βιβλίο για τον υπόκοσμο της «Gotham City», «Οι Συμμορίες της Νέας Υόρκης» (1927), του Χέρμπερτ Άσμπερι.
Ο νεαρός, τότε, Άρθουρ έκανε αρχικά κάμποσες μικρές δουλειές, συμπεριλαμβανομένου του να τραβάει πορτραίτα μικρών παιδιών επάνω σε πόνι, μέχρι που προσλήφθηκε από την Acme Newspictures, ως εμφανιστής φιλμ. Εκείνη ήταν και η εποχή που απέκτησε το αστείο παρατσούκλι του, με το οποίο έμελλε να μείνει στην ιστορία. Αφότου δούλεψε για την Acme για σχεδόν 11 χρόνια (από το 1924, έως το 1935), ο Weegee αποφάσισε να δοκιμάσει την τύχη του ως ελεύθερος επαγγελματίας.
Κατά τη δεκαετία του 1930, η έννοια του φωτογράφου ως ελεύθερος επαγγελματίας ήταν πρακτικά ανύπαρκτη. Ο Weegee, όπως είχε πει και σε συνεντεύξεις του, «δημιούργησε» αυτό το επάγγελμα, πηγαίνοντας ο ίδιος στα Αστυνομικά Τμήματα συγκεκριμένων περιοχών και περιμένοντας το «λαυράκι» να έρθει στον τηλέγραφο, ούτως ώστε να τρέξει πριν από όλους στον τόπο του εγκλήματος και να τραβήξει την πρώτη, «πολύτιμη» λήψη. Οι εφημερίδες, σοβαρές σαν το περιοδικό Life και μη, πλήρωναν αδρά για τέτοιου είδους υλικό και έτσι σύντομα η «επιχείρησή» του άρχισε να ευημερεί.
Το 1957 πια, όταν ο Weegee άρχισε να έχει πρόβλημα με το διαβήτη, μετακόμισε μαζί με την Γουίλμα Γουίλκοξ, μία κοινωνική λειτουργό που γνώριζε από τη δεκαετία του 1940, η οποία τον αγαπούσε και τον φρόντιζε. Η «επιχείρησή» του είχε, σε αυτό το χρονικό σημείο, εξαπλωθεί και σε άλλες χώρες κι έτσι, γύρω στη δεκαετία του 1960, συνεργαζόταν μέχρι και με τη λονδρέζικη εφημερίδα, Daily Mirror. Ο Weegee πέθανε, τελικά, το 1968, σε ηλικία μόλις 69 ετών, από αίτια που είχαν να κάνουν με το πρόβλημά του με το ζάχαρο και την παχυσαρκία.
Το όνομα του αυτοδημιούργητου φωτογράφου και ρεπόρτερ περιβάλλεται από ένα μύθο. Η ικανότητα του Weegee να βρίσκεται στο πεδίο της μάχης πριν από όλους, δημιούργησε την εικασία πως το καλλιτεχνικό του όνομα προερχόταν από το «μαγικό» επιτραπέζιο παιχνίδι της Hasbro, Ouija, το οποίο συγκλόνισε για πρώτη φορά το αμερικανικό αγοραστικό κοινό, κατά τη δεκαετία του 1920.
Η ιστορία του Spider-Man, του «ανθρώπου-αράχνη» από το σύμπαν της Marvel, που δουλεύει για τη σκανδαλοθηρική εφημερίδα, Daily Bugle, και ειδικεύεται στο να τραβάει φωτογραφίες του «εαυτού του», σίγουρα έχει τις ρίζες της στο μύθο γύρω από τον Weegee, όσο θα πρέπει να έχει επηρεαστεί και η παλαιότερη χρονικά ιστορία του υπερήρωα της DC, Superman.
Από άποψη αισθητικής, η τεχνοτροπία του Weegee καθιέρωσε το νουάρ στις πλαστικές τέχνες και τον κινηματογράφο. Εκτός από τη συνεργασία του με τον πρώην φωτογράφο και γίγαντα της 7ης Τέχνης, Στάνλεϊ Κιούμπρικ, ο Weegee επηρέασε σχεδόν κάθε ταινία που γυρίστηκε, εκείνη την εποχή, στους δρόμους της Νέας Υόρκης. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της ταινίας του Ζυλ Ντασέν, «The Naked City» (Γυμνή Πόλη) (1948), ένα ντοκιμαντερίστικο φιλμ νουάρ, με πρωταγωνιστή τον Μπάρι Φιτζέραλντ στο ρόλο του ντετέκτιβ, που εξιχνιάζει το διπλό φόνο ενός μοντέλου και ενός από τους δύο δολοφόνους της, κατά τη διάρκεια ενός ζεστού νεοϋορκέζικου καλοκαιριού.
Πέρα από το γεγονός ότι δανείζεται τον τίτλο της από το βιβλίο φωτογραφίας του Weegee, που κυκλοφόρησε τρία χρόνια νωρίτερα, το 1945, η ταινία ακολουθεί μία αισθητική πανομοιότυπη με εκείνη του ρεπόρτερ (ένας άρτιος συνδυασμός αρχιτεκτονικής και εγκλήματος), ενώ μερικές φορές η πλοκή «μένει πίσω» για να αφήσει τους θεατές να θαυμάσουν την Αρ Ντεκό καλαισθησία της μητρόπολης.
Μέσα από την επιρροή που άσκησε επάνω στις ταινίες, τη δουλειά του χαιρετούν και καλλιτέχνες από άλλους κλάδους, όπως αυτόν της μουσικής, με ένα από τα πιο «χτυπητά» παραδείγματα να είναι εκείνο του John Zorn και της avant-garde τζαζ μπάντας του, της οποίας το όνομα, Naked City, είναι ένας φόρος τιμής στο θρυλικό φωτογράφο.
Η φωτογραφία του Weegee, που απεικονίζει το πτώμα ενός γκάνγκστερ που κείτεται μπρούμυτα στη μέση του δρόμου, κάπου στο Hell’s Kitchen και κοσμεί το εξώφυλλο του ομώνυμου δίσκου της μπάντας από το 1990, είναι μάλλον η πλέον αναγνωρίσιμη φωτογραφία του καλλιτέχνη σήμερα.
