Συνέντευξη στην Σοφία-Ηλιάνα Γεωργιάδη

Η Αιμιλία Παπαφιλίππου είναι μια διακεκριμένη καλλιτέχνιδα που δεν γνώριζα προσωπικά. Αισθάνθηκα όμως ιδιαίτερη υπερηφάνια προσεγγίζοντας το έργο της και γνωρίζοντας ότι είναι απόφοιτη από το σχολείο μου. 
Της ζήτησα λοιπόν να συναντηθούμε και να μιλήσουμε για τη δουλειά της.  

-Αιμιλία, ποια είναι η πρώτη δημιουργική στιγμή που θυμάστε;

-“Σαν να θυμάμαι πως ήμουνα στην κούνια μου. Κοίταζα τις ακτίνες του ηλίου να ρέουν μπαίνοντας στο δωμάτιο από μικρότατες τρύπες στα στόρια. Λεπτότατες, συμπαγείς ακίδες φωτός με περιέβαλλαν χορεύοντας γύρω μου. Όμως όταν δοκίμαζα να τις αγγίξω, να τις πιάσω (θυμάμαι να προσπαθώ και να σηκώνω τα χέρια μου) αυτό ήταν αδύνατο! Και η σκόνη…η μήπως δεν ήταν σκόνη; Στροβιλιζόταν και στροβιλιζόταν αλλά δεν έπεφτε ποτέ…

Έλλειψη βαρύτητας
Απροσμέτρητη Ομορφιά
Ευτυχία
Απολύτως κανένας έλεγχος σε τίποτα…

Πρόκειται για την πρώτη δημιουργική στιγμή που θυμάμαι, έντονης παρατήρησης και παράλληλης συνειδητοποίησης της υπαρξής μου. Την θεωρώ πολύτιμη καθώς συμπυκνώνει όλα τα ζητήματα που με ενδιαφέρουν παρά το γεγονός πως είμαι νήπιο ακόμη! Ως κείμενο είναι (στα αγγλικά) μέρος από περφόρμανς μου.

-Ξεχωριστές στιγμές από τα σχολικά σας χρόνια στο Pierce.

-Θυμάμαι να γράφω και να κοιτάω έξω από την αίθουσα τον λόφο με τις ανθισμένες αμυγδαλιές… τελευταίες τάξεις άρα και ‘μείς στην άνθιση της εφηβείας. Μάλιστα σαν να θυμάμαι πως είχα βγεί από την τάξη και έγραφα έκθεση (;) κάτω από μιά αμυγδαλιά!

Η αλληλένδεση της αρχιτεκτονικής του Pierce και της Φύσης γύρω ήταν πραγματικά ένα «σχολείο» από μόνο του…Μαθαίνω δυστυχώς πως η πρόσβαση στον λόφο έχει αποτραπεί με σιδεριές.

Χρόνος στη Βιβλιοθήκη: Μου είχε επιτραπεί, από τον Λυκειάρχη, αν θέλω να πηγαίνω στη βιβλιοθήκη και να διαβάζω, ακόμη και σε ώρες μαθημάτων! Ο συνδιασμός ανεκτικότητας και εμπιστοσύνης με εκπαίδευσε να είμαι υπεύθυνη αναγνώστρια αλλά και ερευνήτρια.

Βόλλευ/Παιχνίδι/Σχέσεις!:

Στιγμές όταν η μπάλα απλά φαινόταν να έρχεται με αργή κίνηση!
Το παράδοξο της αντίληψης σε εγρήγορση!

-Τι εφόδια σας έδωσε η φοίτηση στη Νέα Υόρκη;

-Πολλά και ποικίλα!

Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον καθηγητή μου, τον πρωτοπόρο καλλιτέχνη του video Peter Campus πως εκτός του ότι μου έδωσε την υποτροφία και τη θέση του βοηθού του (teaching scholarship από το New York University), μου/μας έκανε την τιμή να φέρει ένα έργο, δικό του, στην τάξη γιατί οπως δήλωσε δημοσίως ήθελε τη γνώμη μας!
Πράγμα αδιανόητο για τα Ελληνικά δεδομένα όπου η γνώση τείνει να θεωρείται θέσφατο και δεν ενισχύεται η διερευνητική σκέψη μέσω του διαλόγου.

Καθώς καταλαβαίνετε, παρά την τιμή που μου/μας επιδαψίλευσε, με δίδαξε δια του παραδείγματος, να μην θεωρώ τον εαυτό μου το κέντρο του κόσμου.

-Τι είναι η τέχνη για εσάς;

Θεωρώ την Τέχνη τεχνολογία της σκέψης και στρατηγική εξέλιξης
όπου τα έργα τέχνης είναι παράλληλα τα εργαλεία αλλα και τα επιτεύγματα.

Με, σύγχρονους όρους, η Τέχνη και ο Πολιτισμός είναι λογισμικό (software – open source code), που παραδίδεται από γενιά σε γενιά και ανασχεδιάζεται συνεχώς, ενώ παράλληλα διαμορφώνει τους χρήστες της και ως προς τη νοοτροπία, και ενδεχομένως αλλάζοντας τις συνάψεις αυτές καθαυτές του εγκεφάλου μετασχηματίζει και το ίδιο το σώμα (hardware).

-Ποιος ο ρόλος του black light στις εγκαταστάσεις σας;

-Το black light μεταπλάθει την ύλη ώστε, μέσω του φθορισμού, ένα απλό νήμα μοιάζει να είναι “άυλο”, “φώς”, μια φωτεινή ακτίνα…Καθώς με απασχολεί η υλικότητα, και ο μετασχηματισμός της μέσω της τεχνολογίας, το black light και τα νήματα υπήρξαν από τα πρώτα έργα στην εξέλιξη της δουλειάς μου, όταν ακόμη υπήρχε πολύ μικρό ενδιαφέρον για την μαλακή, «θηλυκή» υλικότητα μιας κλωστής….

-Μιλήστε μας για τις διαδραστικές εγκαταστάσεις και την εμπλοκή του θεατή και της φύσης σε αυτές.

Όλα τα έργα της Τέχνης
από την Αλταμίρα έως τα σύγχρονα
είναι συστήματα
που οργανώνει ο άνθρωπος
εμπλέκοντας αρχικά τον εαυτό του αλλά και προσδοκώντας την εμπλοκή των Άλλων.

Ακόμη και άλλων δυνάμεων: στο μυαλό μου έχω λατρευτικές/μαγικές εικόνες/ επικλήσεις που θάφτηκαν και βρέθηκαν σε τάφους. Απλά, στις διαδραστικές εγκαταστάσεις ο μηχανισμός γίνεται φανερότερος και ο θεατής δηλώνεται ως ενεργός συμμέτοχος και μέρος του έργου.

-Ρόδος 2019. Ένα ιδιαίτερα εντυπωσιακό project. Πώς συλλάβατε και υλοποιήσατε το concept;

-Εννοιολογικά η διάθεση επέμβασης στον δημόσιο χώρο ξεκινά το 2000 με το έργο μου “FIXed in Flux”, στην εναρκτήρια έκθεση του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης που ανακυρήχθηκε πως είναι στο ερείπιο του FIX/ΦΙΞ.

Αγνοώντας τις μουσειακές συμβάσεις

που μας προσφέρθηκαν – εννοώ την «κενή λευκή αίθουσα» (white cube), εν μέσω του ερειπιώδους αλλά με διαφημιστικές αφίσες κτηρίου ΦΙΞ – γκρέμισα έναν τοίχο και γεφυρώνοντας «τάξη» και «χάος» σχολίασα, (όχι δίχως δυσκολίες), τη θεσμική κατάσταση και υπόσταση του «Μουσείου».

Μια επιπλέον παρέμβαση στον δημόσιο χώρο: το έργο «Παλμικά Πεδία» στην Αρχαία Αγορά, κάτω από την Ακρόπολη, το 2014 με την υποστήριξη του πολιτιστικού οργανισμού ΝΕΟΝ του Δ. Δασκαλόπουλου

Αυτή ήταν και η πρώτη ανάθεση του ΝΕΟΝ.

Στη Ρόδο, με πρόσκληση και χορηγία του ξενοδοχείου Rodos Palace στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 45 χρόνια λειτουργίας του, και υπό την αιγίδα του Γαλλικού Ινστιτούτου, της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και του ΕΟΤ, την ευγενική υποστήριξη του Προξενείου της Γαλλίας στη Ρόδο και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου έγινε το έργο “Σκακιστικό Συνεχές: Το Αέναο Τώρα”.

Πραγματοποιήθηκε στα οχυρωματικά Τείχη της Μεσαιωνικής Πόλης των Ιπποτών της Ρόδου, που έχει ανακηρυχθεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την Unesco.

Θεώρησα καίριο, ότι στα Τείχη
(που τόσες επιδρομές και καταστροφές έχουν δεί),
θα στοχασθούμε πάνω στο πιεστικό ζήτημα της καταστροφής
του πλανήτη
και θα αναρωτηθούμε αν το “Αέναο Τώρα” θα συνεχίσει να συμπεριλαμβάνει την ύπαρξη του ανθρώπου…

-Με τι ασχολείστε αυτό τον καιρό;

-«Ασχολούμαι» με το έργο στο βαθμό που το έργο «ασχολείται» μαζί μου… Με καθοδηγεί, με κυνηγάει, με πιάνει, ξεφεύγω, το πιάνω, ξεφεύγει…!

“Being the Game and the Game’s Game”

“Όντας το Παιχνίδι και το Παίγνιο/Θήραμα του Παιχνιδιού” έγραφα παλιότερα προσπαθώντας να περιγράψω το συναίσθημα αυτό.

-Τι συμβουλή θα δίνατε σε ένα νέο καλλιτέχνη;

Να δουλεύει και όχι να θεωρεί εαυτόν «καλλιτέχνη».

Social media:
http://aemiliapapaphilippou.com
https://independent.academia.edu/AemiliaPapaphilippou