Γράφει η Ζέτα Τζιώτη
«Στη νέα μου έκθεση με γενικό τίτλο “Χρώμα Κόκκινο” προσπαθώ να βρω μία νέα δημιουργική συνθήκη, μία κίνηση τακτικής για την επαναφορά της αγάπης που μπορεί να έχει ο καλλιτέχνης για αυτό το ίδιο το πρωτογενές χρώμα. Θα δει κανείς μορφές, αγγέλους, δράκους, αφηρημένες η και λιγότερο αφηρημένες συνθέσεις. Θα συναντήσει έργα τα οποία κινούνται κάποτε σε ύψη, άλλοτε σε βάθη μιας καλλιτεχνικής συμπεριφοράς που μόνο σκοπό έχει την φροντίδα για μια τέχνη ώριμη, σχεδόν καταληκτική. Συγχρόνως όμως αφετηριακής και νέας, παιγνιώδους – όπως ένα παιδί προτιμά να ασχολείται με ένα και μόνο χρώμα.
Η νέα δουλειά του Αλέκου Κυραρίνη, ενός από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες καλλιτέχνες, παρουσιάζεται αυτές τις μέρες στην γκαλερί Citronne της Αθήνας με τίτλο «Χρώμα Κόκκινο»
Ο Κυραρίνης παρουσιάζει τα έργα των τελευταίων δύο ετών και επαναπροσδιορίζεται. Χωρίς να εγκαταλείπει τον κεντρικό πυρήνα της εργασίας του, χωρίς να αναιρεί την θρησκευτική συνάφεια που τον διακρίνει, προσπαθεί να συντάξει και να αναδείξει νέα πεδία δημιουργίας.
Οι αγγελικές, αγιολογικές και συναφείς θεολογικές του συνθέσεις έχουν πάντα αναφορές στην λαϊκή και βυζαντινή παράδοση, αλλά και επιρροές από την τέχνη του μοντερνισμού, τόσο προσιτή και οικεία στον καλλιτέχνη.
Στην έκθεση αυτή επιχειρεί να ζωγραφίσει αποκλειστικά στην κλίμακα του ερυθρού, του κόκκινου χρώματος. Το χρώμα αυτό είναι ιστορικά και συναισθηματικά φορτισμένο, καθώς συνδέεται με παραστάσεις πάθους, βίας, σύγκρουσης, αίματος, φωτιάς – αλλά και με εικόνες χαράς, μέθης και ευωχίας.
Μέσα από τη συνέντευξή μας, αναδεικνύει μια βαθιά σύνδεση μεταξύ τέχνης, πίστης και προσωπικής αναζήτησης. Το κόκκινο χρώμα, που κυριαρχεί στην έκθεσή του, δεν είναι απλώς αισθητική επιλογή, αλλά σύμβολο της ζωής, της συμμετοχής και του κινδύνου. Αναγνωρίζει την τέχνη ως μια «ώριμη» διαδικασία, όπου ο καλλιτέχνης, μέσω της συστηματικής δουλειάς, αναδεικνύει την προσωπική του «κοψιά» ή φυσιογνωμία.
Η πίστη και η καλλιτεχνική ελευθερία συνυπάρχουν αρμονικά, καθώς η αληθινή πίστη είναι για τον ίδιο η αληθινή ελευθερία. Η τέχνη του, παρά τις σύγχρονες ρευστότητες, επιδιώκει να λειτουργήσει ως φορέας του ιερού, προσφέροντας στον θεατή μια νέα οπτική για τη ζωή και τον εαυτό του.
Η «φροντίδα» για την τέχνη του αποτελεί ένα ξόρκι, μια ευχή για τον κόσμο. Το ατελιέ του λειτουργεί ως χώρος περισυλλογής και έρευνας, όπου η καθημερινή πρακτική συνδυάζει τη νηφαλιότητα με τη δημιουργικότητα.
Τέλος, η έκθεση προσκαλεί τον θεατή να ανακαλύψει, μέσα από προσωπική εμπειρία, τον τρόπο με τον οποίο η τέχνη μπορεί να τον οδηγήσει σε εσωτερική ευμάρεια.
-Αλέκο, το κόκκινο χρώμα φέρει έντονους συμβολισμούς στην ορθόδοξη εικονογραφία, αλλά και στη θυσία, την ανάσταση, το πάθος. Ποιο από αυτά τα νοήματα κυριαρχεί στα έργα της έκθεσης;
-Στην έκθεση αυτή συναντάται το κόκκινο χρώμα στα περισσότερα έργα. Το κόκκινο χρώμα συμβολίζει τη ροή της ζωής τη συμμετοχή αλλά και τον κίνδυνο. Αφετηριακά λοιπόν , εντοπίζονται όλοι οι άλλοι συμβολισμοί ως επιπλέον φορτίσεις, τόσο ως κάποιος θεολογικός στοχασμός, αλλά και ως κοντινός τόπος σε μία περιοχή που θα ονόμαζα περιοχή του κοινού βιώματος. Με μία αναφορά εννοώ καθαρά κοσμική, η οποία αποκτά συμπαθητικές προεκτάσεις.
-Αναφέρεστε στην τέχνη ως κάτι «ώριμο, σχεδόν καταληκτικό». Πώς ορίζετε την ωριμότητα στην τέχνη σήμερα, και τι σημαίνει για εσάς η «καταληκτικότητα» σε μια εικαστική πράξη;
-Ώριμος καλλιτέχνης είναι αυτός ο οποίος έχει καταλήξει σε κάποιες εκφράσεις που μέσα σε μία καλά εντοπισμένη προφάνεια, τον χαρακτήρισαν. Δηλαδή και για να γίνω περισσότερο κατανοητός- εργάστηκε συστηματικά όχι πάνω σε αυτό που ο ίδιος «βλέπει» για τον κόσμο, αλλά σε αυτό που ο κόσμος «βλέπει» σε αυτόν. Αναφέρομαι σε μια «κοψιά» που λέει ο λαός, σε μια φυσιογνωμία , σε ένα «σουλούπι», το οποίο έχει αποσαφηνιστεί ακόμη και εν αγνοία του δημιουργικού εκφραστή του.
–Παρά την ωριμότητα, τονίζετε και το παιγνιώδες στοιχείο. Μπορεί το παιχνίδι να συνυπάρξει με την πίστη και τη σοβαρότητα της παράδοσης;
-Το παιγνιώδες χαρακτηριστικό της τέχνης υπάρχει και στις πιο σοβαρές περιπτώσεις. Παίζοντας κανείς προσδιορίζεται και προσδιορίζει τα όρια κάθε βαθιά εννοημένου ψυχικού αγωνίσματος. Είναι οι κανόνες που δίνουν ένταση και μορφή στην κοινή θέα κάποιου σθεναρά εντοπισμένου κόσμου.
–Η επιμονή σε «ένα και μόνο χρώμα» έχει κάτι από την απόλυτη αφοσίωση. Πρόκειται για μια αισθητική επιλογή ή για μια πνευματική άσκηση;
-Τα δύο αυτά συνυπάρχουν. Πολλές φορές θέλοντας ένας άξιος σκοπευτής να ανανεώσει τη δράση του κάνει έναν μικρό τακτικό ελιγμό, αυτοπεριορίζεται ώστε να επαναδιαπραγματευθεί να ανανεωθεί και να εφορμήσει σε νέα πεδία χάριτος. .
–Πώς διαπλέκονται στο έργο σας η προσωπική πίστη και η καλλιτεχνική ελευθερία; Υπάρχει σύγκρουση ή συνύπαρξη;
-Η αληθινή πίστη δεν είναι άλλο από την αληθινή ελευθερία. Γιατί την αληθινή ελευθερία πρέπει να την εκτιμάς. Δηλαδή και να την τιμάς αλλά και να την υπολογίζεις. Στο σημείο αυτό απαιτείται αφοσίωση και μεγάλη πίστη.
–Ζούμε σε εποχές ρευστές, αποϊεροποιημένες. Πιστεύετε πως η τέχνη μπορεί ακόμη να λειτουργήσει ως φορέας του ιερού;
-Η τέχνη -ως μία γνήσια εκδήλωση της ζωής- μπορεί να βοηθήσει να γίνει αντιληπτό και το ιερό αλλά και τον ανίερο. Έγκειται στην προθυμία και στη συνολικότερη στάση του ατόμου που θα την εμπεδώσει, τι θα δεχτεί και τι θα απορρίψει. Είναι δυνατόν αυτό που για τον δημιουργό είναι ιερό, για τον συνάνθρωπο να είναι βαρετό, ανίερο ίσως ακόμη και «κονσερβοποιημένο». Μόνο η πολύ καλή τέχνη έχει τη δύναμη να προσθέσει στον τρόπο που βλέπουμε τη ζωή και τον εαυτό μας, κάποιο στοιχείο ιερότητας. Και ας ονομάζεται αλλιώς. Ας ονομάζεται όπως επιθυμεί ο καθένας.
–Στην έκθεση διαφαίνεται μια έντονη «φροντίδα» για την τέχνη, όπως τη χαρακτηρίζετε. Τι σημαίνει για εσάς αυτή η φροντίδα – είναι φροντίδα για το κοινό, για τον εαυτό ή για κάτι ανώτερο;
-Όταν ο καλλιτέχνης έχει φροντίδα για την τέχνη του, στην ουσία φροντίζει τον εαυτό του. Μεριμνά για αυτό που πρώτα ο ίδιος θα εισπράξει, πολλές φορές απορρίπτοντας το άναρχο, το άσχημο ή το βλακώδες.
Μετά το έργο του λειτουργεί ως μία ευχή για τον κόσμο, ένα μικρό ξόρκι. Και περιμένει «οι μάγοι του να φέρουν βροχή».
–Το ατελιέ σας λειτουργεί και ως κελί περισυλλογής ή είναι περισσότερο πεδίο έρευνας; Ποια είναι η καθημερινή σας πρακτική;
-Εργάζομαι αρκετές ώρες συλλογιζόμενος –πάντα- τα τακτικά ζητήματα της ζωής. Αυτά που η ίδια η ζωή ως αντικείμενο στοχασμού φέρει. Από εκεί και πέρα ανάμεσα και μεταξύ στην περισυλλογή και στην γενικότερη έρευνα, υπάρχουν συμπτώσεις. Καταβάλλω πάντως μεγάλη προσπάθεια να έχω νηφαλιότητα κατά την εργασία μου.
Αυτό που ονομάζουμε «καθαρό μυαλό». Από μόνο του αυτό είναι μία πολύ σοβαρή διαδικασία.
–Ο σύγχρονος θεατής, μη εξοικειωμένος ίσως με τις θρησκευτικές ή βυζαντινές αναφορές, τι καλείται να δει ή να νιώσει στην έκθεση;
-Αυτό θα μου το απαντήσει ο ίδιος ο θεατής. Κάνω μία «γιορτή» και τον κάλεσα. Ο ίδιος θα μου πει αν γιορτάζουμε και τι γιορτάζουμε.
–Αν το «Χρώμα Κόκκινο» ήταν μια προσευχή, τι λόγια θα είχε μέσα της;
-Θα ήταν σίγουρα μία δέηση για συγχώρεση… Είμαι Ορθόδοξος Χριστιανός και με «πιλατεύουν» τα λάθη μου.
Who is who
Ο Αλέκος Κυραρίνης είναι ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες ζωγράφους, με καταγωγή από την Τήνο, το νησί που φημίζεται για την παράδοση στη μαρμαρογλυπτική. Γεννημένος το 1976 στην Αθήνα, μεγάλωσε στο νησί της Παναγίας, όπου ήρθε σε επαφή με την τέχνη από μικρή ηλικία, δουλεύοντας δίπλα στον πατέρα του, μαρμαρογλύπτη Γιάννη Κυραρίνη. Σπούδασε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, με καθηγητή τον Γιάννη Ψυχοπαίδη, και από το 2003 έχει παρουσιάσει το έργο του σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Οι εμπειρίες των νεανικών χρόνων του Αλέκου Κυραρίνη στην Τήνο, σ’ ένα περιβάλλον παραδοσιακά ελληνικό όπου ο τρόπος ζωής ενέτασσε συλλογικές αξίες, όρισαν την συνείδησή του και εμπότισαν την τέχνη του.
Ο καλλιτέχνης αποσπά ή επανερμηνεύει μοτίβα από την πρωτοχριστιανική και λαϊκή παράδοση αλλά και τις καταβολές τους, όπως την αρχαϊκή τέχνη και τα συνδυάζει με την αφαίρεση της μοντέρνας τέχνης. Εντάσσει τα μοτίβα αυτά σε ζωγραφικές συνθέσεις ή επιπεδοανάγλυφα γλυπτά που κρύβουν εντός τους μία θεολογική αναφορά όχι με μία μονοδιάστατη θρησκευτική οπτική αλλά με μία ευρύτερη «φιλοσοφική» προσέγγιση που εξερευνά τα αρχέτυπα, τις αναλλοίωτες αξίες και τα διαχρονικά ζητήματα της ανθρώπινης ύπαρξης – ζητήματα δηλαδή που, σύμφωνα με τον καλλιτέχνη, βρίσκονται στον πυρήνα της τέχνης διαφορετικών πολιτισμών.
Η ζωγραφική του χαρακτηρίζεται από τη χρήση αυγοτέμπερας και την ένταξη στοιχείων από τη λαϊκή και θρησκευτική παράδοση της Τήνου, ενώ ταυτόχρονα αναδεικνύει μια σύγχρονη, μοντερνιστική προσέγγιση. Ο Κυραρίνης επιδιώκει η τέχνη του να προσφέρει παρηγοριά και ελπίδα, λειτουργώντας ως μέσο πνευματικής αναζήτησης και έκφρασης.
Info Έκθεσης
Citronne Gallery, 4ος όροφος, Πατριάρχου Ιωακείμ 19, Κολωνάκι
Αλέκος Κυραρίνης «Χρώμα Κόκκινο»
Από: 05/06/2025 Έως: 26/07/2025
Ωράριο λειτουργίας: Τρί, Πέμ, Παρ: 11.00 – 20.00 και Τετ, Σάβ: 11.00 – 16.00
