«Ακόμα και ο κακός, είναι καλός.» Σε αυτό το concept οι καλλιτέχνες Αλέκος Κυραρίνης και Νίκος Ποδιάς εργάστηκαν για την έκθεση τους με τίτλο “Who Will Fight the Dragon?” που παρουσιάζεται στην Γκαλερί Citronne στον Πόρο. Τόσο η θρησκευτικότητα, όσο και η καλοσύνη διαφαίνεται στις φιγούρες και στη θεματολογία του Αλέκου Κυραρίνη, καταδεικνύοντας την αισιόδοξη οπτική του καλλιτέχνη. Η πρόθεση του ανθρώπου να υπηρετήσει το καλό τίθεται με τρόπο αδιαπραγμάτευτο. Ο Νίκος Ποδιάς προσδίδει στον έρωτα ένα άρωμα κινδύνου στη δική του «Αλληγορία της Άνοιξης».
Και οι δύο καλλιτέχνες με κοινές παραστάσεις από τα νεανικά τους χρόνια, συνεκθέτουν μία εικαστική συνήχηση με θέμα τον Δράκοντα. Αφετηρία και σκοπός της έκθεσης αυτής είναι η ανάδειξη των δύο αυτών εικαστικών κόσμων οι οποίοι, αν και εμφανώς διαφοροποιούνται ως προς τις συγκυρίες, μπορούν να ταυτιστούν.
Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη
– Αλέκο, Δράκοι και οι γυναικείες φιγούρες, τα κυρίαρχα στοιχεία των έργων της τελευταίας σας δουλειάς στην Γκαλερί Citronne στον Πόρο. Μιλήστε μας για τα έργα που παρουσιάζετε.
-Στα περισσότερα από τα έργα που εκτίθενται αυτή την εποχή στην έκθεση στον Πόρο συναντά κανείς μία μετωπική γυναικεία φιγούρα, η οποία περιβάλλεται από δράκους και αγγέλους. Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις μία μικρή αγγελική μορφή παραδίδει στην γυναίκα ένα λουλούδι. Είναι σαφές ότι πρόκειται για μία ελαφρά θεολογική αναφορά, μία δέηση απέναντι στο υπερβατικό στοιχείο της γυναίκας ίσως και μητέρας η οποία πασχίζει να αποκτήσει την ηρεμία και την πραότητα που χρειάζεται ως εφόδιο στη ζωή ώστε με τη σειρά της να μας διακονεύει και να μας ευεργετεί. Η γυναίκα υποδέχεται μέσα στη διαδοχή των χρόνων τη δική μας νοηματοδότηση ως πρόσωπο σοφίας και χάρης, συμβολίζει την αγάπη και τη φροντίδα που πρέπει να δείχνουμε στη ζωή ώστε να την κάνουμε μία σοβαρή υπόθεση κάποιας απαλής ευθύνης. Γιατί κι ο δράκος παραμονεύει…
Όταν οι τεχνίτες θέλουν να πουν ότι δύο για παράδειγμα μαρμάρινα τμήματα εφάπτονται σωστά, λένε πως το ένα μάρμαρο με τ’ άλλο «θηλυκώνει». Κάπως έτσι το σημείο επαφής ενός ελαχίστου δέους προσεγγίζοντας τη γυναίκα ως σύμβολο τρυφερότητας, ως σχήμα, είναι μία κατάσταση απόλυτης εφαρμογής. Ας μην ξεχνάμε ότι η Παναγία είναι ο πρώτος άνθρωπος που Αγίασε.
-Ποιος ο ρόλος του αρχέτυπου στην Τέχνη σας;
–Η καλή τέχνη (ελπίζω να είναι και η δική μου) έχει πάντα μία αρχετυπική διάσταση. Ακόμα κι αν ο καλλιτέχνης το αγνοεί ή δεν το παραδέχεται φλερτάρει δημιουργώντας με μία λειτουργία και ένα εσωτερικό καθεστώς που θα το παρομοίαζα και λίγο χαριτολογώντας, σαν έναν άνθρωπο που δεν έχει την υπομονή και στραμπουλά το ψωμί με τα χέρια. Έχει να κάνει με κάτι το καθοριστικό πριν ακόμη ανακαλύψουμε ότι υπάρχει. Μία αδιόρατη επαφή με μία βεβαιότητα που μας καθορίζει κι όταν ακόμα αγνοούμε τα πάντα. Αυτό δεν θα πάψει όσο προσθέτουμε μουστάκια ή γυαλιά στα πρόσωπα των εικονιζόμενων στα σταυρόλεξα. Όσον αφορά καθαρά τη δική μου δουλειά οπωσδήποτε συναντά κανείς σαν συμπεριφορά, σαν κανόνα, μία διάσταση αρχετυπική γιατί ζωγραφίζω αγγέλους και δράκους.
Εμπνεύστηκα από την χριστιανική και λαϊκή παράδοση και εκεί τα δεδομένα μεταφέρονται με βεβαιότητα και ευθύτητα ως μία χαρτοκοπτική των μορφών στην ελάχιστη εικονοποίηση τους μα και στην μέγιστη έννοια τους.
-Έχω την αίσθηση πώς αυτή η δουλειά έχει αισιόδοξη πνοή. Ίσως οφείλεται στην αλλαγή της χρωματικής σας παλέτας, ίσως πάλι στο ότι οι Δράκοι περιβάλλουν γυναικείες φιγούρες, ίσως εσείς, ο ίδιος ως δημιουργός έχετε ωριμάσει και «απελευθερωθεί» από τους δράκους σας…
–Δεν υπάρχει κάτι πιο αισιόδοξο από την αντιμετώπιση και μεταφορά της αλήθειας. Αν κάτι φαίνεται ως πνοή είναι γιατί πιθανότατα σε κάποιον καλό βαθμό έκανα σωστά τη δουλειά μου. Ακόμα κι αν παρουσιάζεται ένα θέμα που κεντρικός του νους είναι ο ζόφος, η καρδούλα του έργου δεν σταματά να χτυπά χαμηλά και σταθερά ζωοποιώντας όλες τις απολήξεις, γλυκαίνοντας με τη ζωή και δίνοντας απαντήσεις. Όσον αφορά στους δράκους είναι σαφές ότι τους χρειάζομαι.
Δεν θέλω να απελευθερωθώ από αυτούς, δεν ήρθε η ώρα. Περιλαμβάνουν και ενεργοποιούν ως οντότητες τη μνήμη που θέλω να έχω ώστε να μην διακινδυνεύσω να αγνοήσω κάποια στιγμή την αγάπη που έχω, όχι για τους δράκους μα για το αντίθετο τους.
όταν εργάζομαι υποβάλλω τον εαυτό μου σε κάποια δοκιμασία
-Πιστεύετε τελικά ότι οι «καλοί» δράκοι, μπορούν να συμφιλιωθούν με τους «κακούς»;
–Τους δράκους δεν τους ξεχωρίζω σε καλούς και κακούς. Εγώ γίνομαι και το ένα και το άλλο. Αυτά τα φυσιόσχημα πλάσματα όπως αποδίδονται στα έργα μου περιλαμβάνουν τα χαρακτηριστικά του δημιουργού τους. Δεν είναι το φόβητρο δεν είναι παντοδύναμα. Είναι υποταγμένα σε μία αλληλουχία δυνάμεων σε μία διαδοχή που τελικά εκφράζεται ως μέτωπο απέναντι στην αδιαφορία για την ύπαρξη του κακού και τα αποτελέσματα του. Νομίζω πως βασική μέριμνα στη δουλειά μου ήταν πάντα και όσο το δυνατόν, η αποσαφήνιση του μυστηριακού χαρακτήρα που στα έργα πασχίζουμε να υπάρχει ως φρόνημα. Δεν θέλω να ζωγραφίσω ένα δεντράκι όπως θα πεθάνει αλλά όπως θα αναστηθεί.
–Η μυθολογία θεωρώ πώς είναι κοινός τόπος στην ενότητα αυτή με τον Νίκο Ποδιά. Ποια κοινά σημεία εντοπίζετε εσείς;
–Με τον Νίκο Ποδιά σπουδάσαμε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών την ίδια εποχή. Πάντα θαύμαζα την ευαισθησία και την ποιότητα τόσο στον χαρακτήρα του όσο και στον χαρακτήρα της δουλειάς του. Στα χρόνια που πέρασαν σεμνά και αθόρυβα έφτιαξε έναν κόσμο από τρυφερά, θα έλεγα τεχνουργήματα, με έναν πολύ λεπταίσθητο ίχνος γραφής. Αυτό που θαυμάζω περισσότερο στα έργα του Νίκου δεν είναι η αδιαμφισβήτητη ευαισθησία, ή θα έλεγα λεπτότητα, μα και η οξύτητα που υποστηρίζει την προσπάθεια του. Και αναδύεται ένα πλαίσιο ευγένειας και ποιητικού θάρρους. Πράγματι χτίσαμε από κοινού μία συμπαθητική έκθεση και είναι σαφές πως υπάρχει μία αμυδρά κοινή φιλοσοφία-μυθολογία όπως λέτε. Αυτό έχει να κάνει με κάποιες ποσοστώσεις τόσο στον τρόπο που βλέπουμε την τέχνη όσο και στον τρόπο που θέλουμε να συναντούμε αυτούς που παρατηρούν την τέχνη μας. Επιδιώκουμε την αγάπη και την αναγνώριση από τον κόσμο μέσα σ’ ένα πλαίσιο και με το υπόδειγμα κάποιας τρυφερά λαϊκής σοβαρότητας. Θέλουμε την ίδια καταγωγή με τα έργα μας και αυτό νομίζω είναι κάτι που μας συνδέει.
Όσον αφορά καθαρά στη μορφολογία των έργων, είναι εξόφθαλμα σαφές , τουλάχιστον σε αυτή την εκδοχή της δουλειάς μας, ότι προσπαθήσαμε με κάποια απόπειρα καλοσύνης στο χέρι, να αναδείξουμε αυτές τις περιοχές της όρασης που ως δομή αρχιτεκτονική, ανήκουν σε μία ύφανση θρησκευτική ίσως και λίγο παραμελημένη.
-Αν επιλέγατε κάποια ποιήματα να διανθίσετε αυτά τα έργα, ποια θα επιλέγατε και γιατί;
–Έχω επηρεαστεί πολύ από μία ποιητική απόπειρα του ποιητή Νίκου .Α. Παναγιωτόπουλου. Αναφέρομαι στο περίφημο «ΣΥΣΣΗΜΟΝ» το οποίο είναι ένα βιβλίο που αποθεώνει την ελληνικότητα ,ή καλύτερα την εντοπιότητα, ως χαρακτηριστικό όχι απλά χρήσιμο για κάθε καλλιτέχνη, αλλά σχεδόν απαραίτητο.
Η συλλογή ποιημάτων αυτή με διδάσκει σε απόλυτη μορφή ότι τα έργα που φτιάχνω καλό είναι να αναπαριστούν τη γλυκύτητα με μέτρο και οριοθετημένη. Να μην αγνοώ ποτέ ότι υπάρχει ένα διαρκές, μία ροή από προσόντα που καλό είναι να είναι και λίγο κρυμμένα. Θα παρομοίαζα το «ΣΥΣΣΗΜΟΝ» του ποιητή σαν ένα όργανο μουσικό, ίσως ένα κανονάκι το οποίο σε μία ικανή απόσταση παίζει μία αλληλουχία ποικιλμάτων σφιχτά-φανερά μα και ανεπαίσθητα. Όπως είναι η Ανατολή εκεί που συναντιέται με τη Δύση.
ΝΙΚΟΣ ΠΟΔΙΑΣ
–Νίκο, με ποια κριτήρια επιλέξατε αυτόν τον τίτλο για την έκθεσή στον Πόρο;
–Η λέξη Δράκος προέρχεται από το «δέρκομαι» που σημαίνει βλέπω καθαρά. Ον μυθικό, μας συστήνεται μέσα από τη μυθολογία αρκετών πολιτισμών άλλοτε με θετικούς και άλλοτε με αρνητικούς συμβολισμούς.
Για την δύση ο δράκος θεωρείται η ενσάρκωση του κακού και του χάους και η μάχη μαζί του είναι η μάχη ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι. Όμως στις χώρες της ανατολής συμβολίζει τη δύναμη και τη χάρη και λατρεύεται ως άγγελος. Το δισυπόστατο, αιώνιο καλό και κακό. Πολλά είναι αυτά που και στις μέρες μας προκαλούν δέος και τρόμο. Ο δράκος έχει διαχρονικότητα και διαπολιτισμικότητα.
Μπορούμε να σταθούμε μπροστά στους φόβους μας με όπλα φτιαγμένα από χαρτί;
Ο δράκος αποτελεί την αναπαράσταση αλλά και τη διακονία του φόβου ως συστατικό της ύπαρξής μας. Η έκθεση “Who Will Fight the Dragon…?” έγινε αφορμή για να ανακαλύψουμε, με τον Αλέκο Κυραρίνη, μια κοινή μυθολογία πίσω από το έργο μας. Ο δράκος υπάρχει με έναν τρόπο στις δουλειές και των δύο.
Ως η κεντρική και καθοριστική παράσταση σε πολλά έργα του Αλέκου Κυραρίνη. Στις ιστορίες του ο Αλέκος, αναδεικνύει το δίπολο του καλού και του κακού, με τα σύμβολα του Άγγελου και του Δράκου, οι δύο αυτές θρυλικές μορφές συναντώνται στο έργο του συχνά και σε πολλές παραλλαγές, με μια ιδιαίτερη διττή σχέση. Ο ίδιος έχει πει στο παρελθόν «στην ανατολική παράδοση δεν υπάρχει ισοδυναμία του καλού με το κακό, αλλά το καλό επιτρέπει κάποιο έδαφος δράσης στο κακό».
Στο δικό μου έργο, υπάρχει με έναν πιο υπαινικτικό τρόπο (έργα που παραπέμπουν υφολογικά και καταστατικά/δομικά στο δράκο, όπως το επιτοίχιο έργο με τα «απαλά κι αιχμηρά» τρίγωνα από μαλακό ημιδιαφανές χαρτί (ένα φολιδωτό έργο που θυμίζει δέρμα φιδιού ή μυθικού δράκου) και μπορεί να συνδυαστεί με την αφαιρετική εκδοχή της βυζαντινής εικόνας του αγίου πολεμιστή, η ταυτότητα του οποίου δεν προσδιορίζεται και η οποία θα μπορούσε κάλλιστα να είναι είτε επίκληση για θεϊκή προστασία, είτε ωδή στον άγνωστο (θνητό) στρατιώτη.
-Τι έργα παρουσιάζετε;
– Μια σειρά από έργα, σχέδια και χάρτινες κατασκευές φτιαγμένες από διάφορα ήδη χαρτιών (χειροποίητα, Papier-mâché, χρησιμοποιημένα φακελάκια τσαγιών) που συνθέτουν μια κοινή, ποιητική αφήγηση.
Στην ενότητα της έκθεσης, συναντιούνται και συγκλίνουν δημιουργικά η βυζαντινή παράδοση (εικονογραφία και διάκοσμος) και η πρόσφατη παράδοση, τα ανατολίτικα μοτίβα (ταλισμανικά πουκάμισα) και ο μεσαιωνικός κόσμος (πανοπλία), η αναγεννησιακή τέχνη (μέσα από το ασπρόμαυρο σχέδιο μιας λεπτομέρειας από την «Άνοιξη» του Μποτιτσέλι) και η ιαπωνική παράδοση (ιαπωνικό χειροποίητο χαρτί και χρησιμοποιημένα φακελάκια τσαγιού). Όλα μεταπλάθονται εικαστικά μέσα από μια σύγχρονη ματιά σε νέα, ανεξάρτητα σύμβολα.
Επιλέγω τα υλικά με συμβολική διάθεση: το ιαπωνικό χειροποίητο χαρτί, για τα σχέδια και τις τρισδιάστατες κατασκευές, εμπεριέχει το στοιχείο της προσήλωσης και του κόπου της κατασκευής του, την ανθρώπινη φροντίδα και δραστηριότητα. Η συναρμογή χαρτιών από χρησιμοποιημένα φακελάκια τσαγιού για το ταλισμανικό πουκάμισο είναι διάστικτα από μνήμες μιας προσωποποιημένης ή συλλογικής χρήσης, μια μοναχικής ή κοινωνικής ιεροτελεστίας. Η ανθρώπινη παρουσία ή η άυλη ανάμνησή της κυριαρχεί. Η ευθραυστότητα του ημιδιαφανούς χαρτιού, καθώς και ο επιχρωματισμός από το τσάι, εντείνουν την αίσθηση παλαιότητας.
-Ποια έργα ξεχωρίζετε από αυτήν την έκθεση;
–Από τα έργα του Αλέκου Κυραρίνη ξεχωρίζω την σειρά έργων με το ίχνος από πορτοκαλί χρώμα πάνω σε γκρίζο χαρτόνι που με τον δικό του ιδιαίτερο τρόπο δημιουργεί την αίσθηση σας Ευαγγελισμού ή κάποιας δέησης, εικόνες βγαλμένες από την λαϊκή θρησκευτική παράδοση με αρχαίες καταβολές αλλά και στοιχεία μοντερνισμού που παντρεύονται με έναν πολύ σύγχρονο τρόπο.
Από τα δικά μου έργα, το σχέδιο με τίτλο “I never promised you a rose garden”, ένα σχέδιο με μολύβι πάνω σε χειροποίητο χαρτί, από την «Αλληγορία σας Άνοιξης» του Σάντρο Μποτιτσέλι, τη στιγμή που ο θεός Ζέφυρος φυσά ελαφρά και κρατά στα χέρια την νύμφη Χλωρίδα. Η λεπτομέρεια αυτή από την «Άνοιξη» του Μποτιτσέλι, είναι ταυτόχρονα τρυφερή και βίαιη, προσδίδει στον έρωτα ένα άρωμα κινδύνου ή θανάτου.
-Η επιρροή σας από την σκηνογραφία είναι εμφανής. Θυμάστε πώς ξεκινήσατε να ασχολείστε με αυτόν τον τομέα;
–Αγαπούσα το Θέατρο από παιδί. Με μάγευε πάντα αυτός ο χώρος αλλά και η ιδέα της συγγένειας/συνάντησης των τεχνών. Σαν φοιτητής στην ΑΣΚΤ επέλεξα το μάθημα της σκηνογραφίας και άρχισα να καταγίνομαι με την τέχνη αυτή δουλεύοντας σαν βοηθός σκηνογράφου σε διάφορες παραγωγές. Το θέατρο, σε αντίθεση με τα εικαστικά, είναι μια ομαδική εμπειρία και αυτό είναι κάτι που προσπάθησα να κρατήσω και στην δουλειά μου συμμετέχοντας σε διάφορα συνεργατικά project. Τελειώνοντας τη Σχολή αποφάσισα να κάνω το μεταπτυχιακό μου στη σκηνογραφία στο Central Saint Martin’s College of Art and Design του Λονδίνου ως υπότροφος του Ιδρύματος Ωνάση.
Επιλέγω τα υλικά με συμβολική διάθεση
-Ποια κοινά σημεία εντοπίζετε με την δουλειά του Αλέκου Κυραρίνη που συνεκθέτετε;
–Είμαστε της ίδιας γενιάς μοιραζόμενοι μια κοινή αισθητική παιδεία και αναζήτηση και αυτό είναι προφανές στα έργα της έκθεσης. Στην τέχνη αγαπάμε και θαυμάζουμε τα ίδια πράγματα ακόμα κι αν αυτό εκφράζεται στο έργο μας με διαφορετική γλώσσα, αλλά που ταυτόχρονα συνέχεται με αρχετυπικούς, ιστορικούς και ψυχαναλυτικούς συμβολισμούς.
Υπάρχει μια κοινή μυθολογία και αντίληψη πίσω από το έργο μας. Αναζητούμε διαχρονικές ποιότητες, αλήθειες και συγκινήσεις που αφορούν τον άνθρωπο και σήμερα, παγκόσμια και καθοριστικά, τον “homo universalis’.
Όλα τα έργα μας ταλαντεύονται ανάμεσα σε έννοιες αμφίσημες, πλάθοντας έναν εικαστικό και ποιητικό κόσμο που, μέσα από μια σειρά από δίπολα (ζωή/θάνατος, καλό κακό, παρουσία/κενό, αγάπη/πόλεμος, ευθραυστότητα/σκληρότητα, προστασία/κίνδυνος, υλικό/άυλο, αντοχή/φθορά), δημιουργώντας μια μικρογραφία και μια άχρονη ιστοριογραφία του κόσμου.
Τα έργα του Αλέκου είναι φτιαγμένα και από την πίστη την οποία περιέχουν, με τις διάφανες υφές τους να δίνουν την αίσθηση ενός πολύτιμου κεντήματος. Μας δένουν ακόμη η φιλία ο θαυμασμός και η αλληλοεκτίμηση.
-Αν επιλέγατε κάποια ποιήματα να διανθίσετε αυτά τα έργα, ποια θα επιλέγατε και γιατί;
Θα έλεγα μάλλον ένα απόσπασμα, από το μυθιστόρημα του Σελίν «ταξίδι στην άκρη της νύχτας» που νομίζω ότι αντανακλά μια ανθρώπινη κι συμπαντική αγωνία έκφρασης στη διαχρονία της “Το μόνο φοβερό εντός μας και επί γης και ίσως εν ουρανό είναι αυτό που δεν έχει ακόμη ειπωθεί. Δεν θα ησυχάσουμε παρά μόνο όταν θα΄χουν όλα ειπωθεί, μια για πάντα, τότε θα σιγήσουμε επιτέλους και δεν θα φοβόμαστε πια να σιωπούμε. Και τέρμα”.….
Info έκθεσης
Δυαδική έκθεση του Αλέκου Κυραρίνη και του Νίκου Ποδιά
“Who Will Fight the Dragon ?
Έως Κυριακή 10 Σεπτεμβρίου 2022
Ώρες λειτουργίας
Δευτέρα -Κυριακή19.00-23.00
CITRONNE Gallery – Πόρος
Πλατεία Βιρβίλη, 18020 Πόρος, Ελλάδα
697 9989 684
