Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη 

Πρόσφατα η Argo Gallery στο Κολωνάκι παρουσίασε την νέα δουλειά του καταξιωμένου εικαστικού Αλέξανδρου με τίτλο “Ατέρμονη Ζεύξη”. Ο Αλέξανδρος Μουστάκας, είναι ένας σύγχρονος ζωγράφος του ψηφιακού μεταμοντέρνου νεοκλασικισμού (post-modernneoclassicism). Οι συνθέσεις του είναι στοχαστικές, εμφορούμενες από μια αίσθηση απόκοσμης ηρεμίας, ενδοσκόπησης και εύθραυστης ισορροπίας. Ενσωματώνοντας συχνά μνημειακούς συμβολισμούς, δημιουργεί έναν ιδιαίτερο διάλογο μεταξύ της κλασικής αρχαιότητας και της σύγχρονης ψυχολογίας, αναδιαμορφώνοντας τις αναφορές στη ελληνορωμαϊκή τέχνη ως εννοιολογικά σημεία της ζωγραφικής του και όχι ως νοσταλγικές αναμνήσεις.  

Ο Γιάννης Κολοκοτρώνης, Καθηγητής Ιστορίας και Θεωρίας της Τέχνης, Δ.Π.Θ. / Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών αναφέρει μεταξύ άλλων στον κατάλογο της έκθεσης : 

«Στην πρόσφατη ενότητα έργων με τίτλο, Ατέρμονη Ζεύξη (Γκαλερί Αργώ 2024), ο Αλέξανδρος  εμβαθύνει στην προσομοίωση της ανθρώπινης εμπειρίας. Οι εξιδανικευμένες και φαινομενικά αψεγάδιαστες εκδοχές της ζωής που αποτυπώνονται στα έργα του, αναμιγνύουν την πραγματικότητα με τη φαντασία στον ψηφιοποιημένο κόσμο μας, όπου η ανθρώπινη συμπεριφορά και η γνώση φιλτράρονται μέσα από εικονικά περιβάλλοντα.  

Από αυτό το μείγμα κόσμων, ανασύρει υλικό από την αρχαία τέχνη, όπως ο Έφηβος των Αντικυθήρων (340-330 π.Χ.), η Νίκη Σανδαλίζουσα (420-400 π.Χ.), ο Απόλλων Σαυροκτόνος, η Αφροδίτη Οκλάζουσα και οι προτομές του Μέγα Αλεξάνδρου, συνθέτοντας σύγχρονες οπτικές αφηγήσεις που διερευνούν την ανθρώπινη κατάσταση, τη μυθολογία και τις κοσμικές δυνάμεις.  

Η απρόβλεπτη θεματογραφία του είναι αινιγματική και συχνά το νόημα διφορούμενο, καθώς μεταβαίνει από φυσικούς σε ψυχολογικούς χώρους, που αντανακλούν τη διάσταση μεταξύ των κλασικών ιδανικών και του μεταμοντέρνου κατακερματισμού.» 

Συναντήσαμε τον Αλέξανδρο στα εγκαίνια της έκθεσης και μιλήσαμε μαζί του. 

-Αλέξανδρε, γιατί επιλέξατε τον τίτλο «Ατέρμονη ζεύξη» για την νέα σας δουλειά που παρουσιάζετε αυτές τις μέρες στην Γκαλερί Αργώ στο Κολωνάκι;  

-“Ατέρμων” σημαίνει συνεχής, ατελείωτος, ασταμάτητος, αδιάκοπος, ακατάπαυστος. 

Η λέξη “Ζεύξη”, σημαίνει την ένωση δύο αντικειμένων όπως  επί παραδείγματι η σύνδεση δυο ακτών  με μια γέφυρα.  Άρα Ατέρμονη Ζεύξη  σημαίνει την αδιάκοπη συνεχή ένωση δύο αντικειμένων με  σκοπό τη  λειτουργία τους κάτω από τις ίδιες συνθήκες. 

Ο τίτλος λοιπόν τις νέας μου δουλειάς με τίτλο “Aτέρμονη Ζεύξη ” έχει να κάνει με τον προβληματισμό μου πάνω στο ανθρώπινο γίγνεσθαι, σε ένα μοτίβο το οποίο επαναλαμβάνετε ασταμάτητα, ακμής και παρακμής του ανθρώπινου πολιτισμού.  

–Τα έργα της ενότητας αυτής έχουν αναφορές στη ελληνορωμαϊκή τέχνη. Πώς προέκυψε αυτό; Μιλήστε μας για τη δουλειά σας.   

-Σε κάθε σύνθεσή μου οτιδήποτε απεικονίζετε το χρησιμοποιώ ως σύμβολο ως έννοια, έχει την ιστορία του και τη σημασία του. Έρχεται σε διάλογο και αλληλεπίδραση με ό,τι άλλο τοποθετώ δίπλα του. Οποιοδήποτε γλυπτό λοιπόν χρησιμοποιώ μέσα στις συνθέσεις μου, φέρει πίσω του μια ιστορία πολιτισμού, τέχνης, φιλοσοφίας, ακμής, φωτός την εποχή που δημιουργήθηκε ως έργο τέχνης υψηλού επιπέδου. 

Σήμερα λοιπόν, παρότι αυτά είναι κομματιασμένα, ελλιπή και σε φθορά, συνεχίζουν να έχουν την δύναμή τους, την αξία τους, την ομορφιά τους, τη λάμψη τους, τη γοητεία τους. Στέκουν εκεί αγέρωχα, μας φωτίζουν τη ψυχή και μας μιλούν λέγοντας μας από πού προέρχονται και τη πρεσβεύουν. 

Είναι σύμβολα τα οποία μας θυμίζουν το τι μπορούμε να κάνουμε και να πετύχουμε απέναντι στον σημερινό μας κατακερματισμένο κόσμο. 

Σε κάθε ζωγραφικό μου έργο λοιπόν, αν ο θεατής εντρυφήσει μέσα σε αυτό, μπορεί να αρχίσει να το αποκωδικοποιεί και να το ανακαλύπτει, φανερώνοντας του ότι και ο ίδιος του ο εαυτός  είναι μέρος συναισθηματικά αλλά και υπαρξιακά μέσα σε αυτό. 

Η θεματογραφία μου συμπυκνώνει την ψυχολογική πολυπλοκότητα της σύγχρονης ζωής τροποποιώντας κριτικά την κλασική τέχνη αναμετρημένη με τις ψηφιακές προκλήσεις 

-Θα θέλατε να εξηγήστε στους αναγνώστες μας τι πρεσβεύει το ρεύμα του ψηφιακού μεταμοντέρνου νεοκλασικισμού και εσείς πώς το αποδίδετε στον καμβά σας. 

-Στην ενότητα των έργων μου με τίτλο “Ατέρμονη Ζεύξη”, εμβαθύνω στην προσομοίωση της ανθρώπινης εμπειρίας. Οι εξιδανικευμένες και φαινομενικά αψεγάδιαστες εκδοχές της ζωής που αποτυπώνονται στα έργα μου, αναμιγνύουν την πραγματικότητα με τη φαντασία στον ψηφιοποιημένο κόσμο μας, όπου η ανθρώπινη συμπεριφορά και η γνώση φιλτράρονται μέσα από εικονικά περιβάλλοντα. Η θεματογραφία μου είναι αινιγματική και συχνά το νόημα διφορούμενο, καθώς μεταβαίνει από φυσικούς σε ψυχολογικούς χώρους, που αντανακλούν τη διάσταση μεταξύ των κλασικών ιδανικών και του μεταμοντέρνου κατακερματισμού. 

Επίσης η θεματογραφία μου συμπυκνώνει την ψυχολογική πολυπλοκότητα της σύγχρονης ζωής τροποποιώντας κριτικά την κλασική τέχνη αναμετρημένη με τις ψηφιακές προκλήσεις. 

–Μιλήστε μας για την τεχνική σας; 

-Στα έργα μου χρησιμοποιώ ακριλικά χρώματα, στα οποία όμως ενσωματώνω και μια ιδιαίτερη μεικτή τεχνική. Χρησιμοποιώ μια μείξη ακρυλικής βάσης με γη, στα σημεία που θέλω να δώσω όγκο. 

 Αυτό το υλικό το επεξεργάζομαι πάνω στον καμβά, δημιουργώντας ανάγλυφες επιφάνειες  επίπεδα, που βγαίνουν αρμονικά το ένα μετά το άλλο, πιο έξω από την επιφάνεια του.  

Ξεκινάω από το μηδέν, καμβάς με χρώμα και ανάλογα με το έργο δημιουργώ έναν αριθμό επίπεδων. Η επεξεργασία γίνετε με πινέλο, σπάτουλες, τριβείο, κοπίδι και πολύ κόπο για να επιτύχω την υφή και το επιθυμητό αποτέλεσμα. Στη συνέχεια έρχεται η ζωγραφική, είναι η σειρά του πλασίματος με το χρώμα για να πάρει πνοή το έργο. 

Αυτού του είδους η τεχνοτροπία δίνει κάτι το εξτρά στη ποιότητα του έργου, από τον πλούτο της γραφής, έως την τρισδιάστατη ορισμένες φορές αίσθηση της εικόνας. 

-Πόσο σημαντικός είναι ο συμβολισμός στα τελάρα σας; Τι σύμβολα συνήθως χρησιμοποιείτε;  

-Η ζωγραφική μου είναι εννοιολογική οπότε όπως είπα παραπάνω, οτιδήποτε απαρτίζει μέσα του ένα έργο μου λειτουργεί ως πομπός που εκπέμπει προς τα έξω την προέλευσή του, το τι πρεσβεύει ως έννοια αλλά και την ιστορία του.  

Τα σύμβολά που χρησιμοποιώ είναι πολλά, αρκετές φορές έχω χρησιμοποιήσει το περιστέρι το οποίο πρεσβεύει την αγνότητα, τη τρυφερότητα, την ειρήνη και πάνω από όλα την ελευθερία, ορόσημο για να μπορέσει  ο άνθρωπος να ευημερήσει. 

Σε ένα άλλο έργο μου, μια χάρτινη βαρκούλα, (όπως αυτές που όλοι μας έχουμε φτιάξει και παίξει θυμίζοντάς μας τη τρυφερή παιδική μας ηλικία), έρχεται σε αντιπαράθεση με έναν ουρανό που αντί για σύννεφα κυριαρχούνε κομμάτια από αιχμηρά τζάμια. 

Πέτρινοι τοίχοι, που όμως όσο ψηλοί και να είναι, κάποιο κυπαρίσσι ψηλώνει περισσότερο από αυτούς και διεκδικεί την ελευθερία του, όπως το πνεύμα μας που δεν φυλακίζετε ποτέ. 

Λαβυρίνθους, με το πολυπόθητο για εμένα, νήμα της Αριάδνης να περιμένει μπροστά στην είσοδο τους,  προσδοκώντας να το χρησιμοποιήσει αυτός που θα μπει μέσα. 

– Με τι θεματικές έχετε ασχοληθεί μέχρι σήμερα; 

-Ας ξεκινήσουμε από την αρχή. Η πρώτη μου ατομική έκθεση αλλά και θεματική, ήταν ” Tα Τρένα μου “, η οποία είχε να κάνει με τις μνήμες του παππού μου, που ήταν  μηχανοδηγός και μηχανοστασιάρχης  στις ατμομηχανές του ελληνικού σιδηρόδρομου. 

Ατμομηχανές, που όταν αντίκρισα κάποιες από αυτές σκουριασμένες στους  Μύλους Ναυπλίου, με κυρίευσαν με την ομορφιά, το μεγαλείο και την ενέργεια που έβγαζαν, αγέρωχες από τη φθορά και το πέρασμα του χρόνου. 

Η δεύτερη ήταν η θεματική μου ” Τόπος “, η οποία πραγματεύονταν αινιγματικά μεταφυσικά τοπία, κτίσματα που ζωντανεύουν, πυλώνες διέλευσης στο χρώμα της σκουριάς, φουγάρα εργοστασίων που οι καπνοί τους αντιστρατεύονται τους δρόμους της σκιάς, μνημειώδη κλιμακοστάσια που οδηγούν σε ερήμους επαναφέροντας αιτήματα της υπαρξιακής αγωνίας, με απουσία ωστόσο της συναισθηματικής εμπλοκής. Αλλού, αντικρίζει κανείς μηχανές στο χείλος του πουθενά, θυμίζοντας αλλόκοτα σκάφανδρα για βυθομετρικές αναζητήσεις της μνήμης, ενώ τα βαρέλια πετρελαίου, οι  υψικάμινοι ασβεστίου και άλλα βιομηχανικά κατάλοιπα που έχουν από μείνει, φαντάζουν σαν τα κελύφη οστράκων στον αιγιαλό του χρόνου. 

Η τρίτη θεματική μου είχε τίτλο ” Έγερσις “, μεταφυσικά τοπία, συνθέσεις  με σκουριασμένα σε αποσύνθεση πλοία ,αιωρούμενα σκουριασμένα έμβολα, περιστέρια, ρόδια, κυπαρίσσια, ελιές, νεραντζιές και άλλα. 

Η τέταρτη θεματική μου είχε τα τίτλο ” Γόρδιος Δεσμός “,  ένα σκοινί τεντωμένο με ένα κόμπο σφιχτά δεμένο πάνω από ένα μέρος μιας κορινθιακής κολώνας, σαν αρχαίος ελληνικός βωμός, περιμένει τον Μέγα Αλέξανδρο, του είναι μας, να τολμήσει να τον κόψει. 

Ένα περιστέρι, που πάει να αγγίξει με τα πόδια του τη ριγηλή επιφάνεια της θάλασσας, δημιουργεί  ομόκεντρους υδάτινους κύκλους οι οποίοι σαν πομποί, ξανοίγονται προς τα έξω…….. 

Και η πέμπτη μου θεματική είναι η ” Ατέρμονη Ζεύξη  ” για την οποία έχουμε είδη μιλήσει. 

-Θα μπορούσαμε να σκεφτούμε ότι στην τελευταία σας δουλειά ο θεατής θα μπορούσε να διακρίνει αντανακλάσεις του εαυτού του στον εικονικό κόσμο της αρχαιότητας; 

-Ο εικονικός κόσμος της αρχαιότητας είναι το παρελθόν μας, είναι οι ρίζες μας, είμαστε εμείς οι ίδιοι, οπότε βλέποντας τη συγκίνηση στα μάτια του κόσμου που ήρθε στην έκθεση μου και τα εγκάρδια λόγια όλων δίχως ίχνος τυπικότητας, μπορώ να πω ναι, αυτό συνέβη!!! 

– Έχετε καταφέρει να προσεγγίσετε την ψηφιακή έκφραση της τέχνης. Ποια η άποψή σας για το Artificial Intelligence στα εικαστικά; 

-Όσον αφορά την τεχνητή νοημοσύνη και την  ικανότητα της, να μιμηθεί την ανθρώπινη συμπεριφορά ώστε να πραγματοποιήσει εικαστικό έργο, δεν με συγκινεί και με βρίσκει αδιάφορο. 

Η τέχνη είναι μια έκφραση της προσωπικότητας και της προσωπικής οπτικής του δημιουργού, επομένως αναντικατάστατη. Κάθε έργο τέχνης ξεχωρίζει για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του καλλιτέχνη. 

-Πιστεύετε ότι το ΑΙ θα παίξει αρνητικό ρόλο στην εμπορικότητα των καλλιτεχνών; 

-Ξέρετε, πολλά καινούργια πράγματα έρχονται και μπαίνουν στη ζωή μας, όπως το ΑL. Έχω ακούσει πολλούς να αναφέρονται πάνω σε αυτό, έχοντας μια σιγουριά ότι θα παίξει καταλυτικό ρόλο έως  ισοπεδωτικό πάνω στη δημιουργία της τέχνης. 

Ίσως κάποιοι στην αρχή να το προωθήσουν, (η μόδα των καιρών) γιατί είναι σύνηθες φαινόμενο ανά τους καιρούς το καινούργιο κάποιοι να του δίνουν υπεραξία και να δημιουργηθεί μια πλάνη στο ρόλο που θα έχει πάνω στην εμπορικότητα των καλλιτεχνών. 

 Αυτό βέβαια ίσως να το πράττουν  χωρίς να τοποθετούν τα καινούργια δεδομένα, εν ηρεμία σκέψης  στο σωστό τους υπόβαθρο. 

Όπως και να έχει για εμένα δεν υπάρχει περίπτωση να μπορέσει ένα μηχάνημα όσες πληροφορίες και να πάρει, να δημιουργήσει τέχνη, ανώτερη από ένα ταλαντούχο καλλιτέχνη. Το μυστικό είναι η ευαισθησία, το συναίσθημα, η συγκίνηση, η αισθαντικότητα, τα βιώματα, πράγματα τα οποία ένα κομπιούτερ δεν δίνατε ποτέ να τα βιώσει. 

Για να μπορέσει να παραχθεί τέχνη υψηλού επιπέδου, απαραίτητη προϋπόθεση είναι οι ιδέες, η γένεση της ιδέας να έρχεται μέσα από τη καρδιά, τη ψυχή του καλλιτέχνη ανεπηρέαστη και αμόλυντη από μιμήσεις ή άλλα πρότυπα, χωρίς πρέπει και μη, αυτό που θα βγει θα πρέπει να είναι καθάριο, αυθεντικό, ιδιαίτερο, σε συνδυασμό με ποιότητα και πρωτοτυπία. 

– Μελλοντικά σας σχέδια…

-Δημιουργία, με αγάπη, ενότητα, αισθαντικότητα, ευτυχία.  

Info έκθεσης 

Γκαλερί Αργώ
Αλέξανδρος (Μουστάκας) 

ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ 

“Ατέρμονη Ζεύξη” 

Νεοφύτου Δούκα 5, 10674 Κολωνάκι 

Διάρκεια έως 30 Νοεμβρίου 2024