Γράφει η Ράνια Γεωργιάδου
Κάθε Κυριακή αναρωτιέσαι «πώς θα περάσουμε την Κυριακή μας ή πού θα πάμε σήμερα να φάμε;» και να καταλήγεις στα ίδια μέρη, με την ίδια θέα και την ίδια συζήτηση;
Η ανάγκη για κάτι διαφορετικό, πιο ουσιαστικό, γίνεται ολοένα και πιο επιτακτική — ειδικά όταν ζούμε σε μια πόλη με τόσο πλούτο δίπλα μας και συχνά δεν το γνωρίζουμε.
Αν αναζητάς μια απόδραση που συνδυάζει φύση, ιστορία, αισθητική και πολιτισμό — χωρίς να χρειαστείς βαλίτσες ή διανυκτέρευση — τότε υπάρχει μια εμπειρία που αξίζει να δοκιμάσεις. Κάτι πέρα από την πεπατημένη. Κάτι που θα θυμάσαι.
Μια διαδρομή που ξεφεύγει από τα συνηθισμένα
Πρόσφατα, με τον Σύλλογο Αποφοίτων του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος (Pierce – Deree), ζήσαμε μια μοναδική ημερήσια εκδρομή στα άγνωστα — αλλά πανέμορφα — αρχαία φρούρια της Δυτικής Αττικής.
Ξεκινώντας από το κέντρο της Αθήνας, ταξιδέψαμε πίσω στον χρόνο, σε τοπία όπου ο μύθος αγκαλιάζει την πραγματικότητα, και η λιτότητα γίνεται συγκίνηση.
Η Αττική που ανακαλύψαμε δεν είναι η πόλη των ατελείωτων καφέ και των κυριακάτικων ταβερνών, αλλά μια άλλη, παλιά και γεμάτη πέτρα και σιωπή. Είναι η Αττική των φρουρίων, των μοναστηριών, των ορεινών περασμάτων και των ακροπόλεων, που υψώθηκαν όχι για επίδειξη δόξας, αλλά για να προστατεύσουν ανθρώπους, ιδέες και τρόπους ζωής.
Στα χνάρια της ιστορίας: Οι σταθμοί της διαδρομής
Ιερά Μονή Οσίου Μελετίου, Κιθαιρώνας
Η πρώτη μας στάση ήταν σε έναν τόπο πνευματικής γαλήνης, στην Ιερά Μονή Οσίου Μελετίου, που ακτινοβολεί από τον 11ο αιώνα. Εδώ, η ασκητική ζωή και η ηρεμία δημιουργούν μια αντίθεση με τον έντονο ρυθμό της πόλης, προσφέροντας μια αίσθηση εσωτερικής ανάτασης.
Αρχαίος Πύργος της Οινόης
Στη συνέχεια, επισκεφθήκαμε τον ταπεινό αλλά επιβλητικό Πύργο της Οινόης, στέκι μιας άλλης εποχής που δεν φωνάζει αλλά κερδίζει την προσοχή με την απλότητα και τη σιωπηλή του παρουσία μέσα στο αγροτικό τοπίο.
Φρούριο Ελευθερών
Στα υψώματα όπου συναντιούνται Αττική και Βοιωτία, το φρούριο των Ελευθερών μάς υποδέχτηκε σαν φύλακας αρχαίων ορίων. Βασισμένο στον 4ο αιώνα π.Χ., στέκει σαν θεατρικό σκηνικό μιας αρχαίας τραγωδίας, όπου οι πέτρες αφηγούνται ιστορίες ελευθερίας και αντίστασης.
Αρχαιολογικός Χώρος Αιγοσθένων, Πόρτο Γερμενό, Δήμος Μάνδρας-Ειδυλλίας
Η κορύφωση της ημέρας μας βρήκε στο φρούριο των Αιγοσθένων, δίπλα στη θάλασσα, όπου η αναστηλωμένη οχύρωση προσφέρει θέα που κόβει την ανάσα — όχι μόνο για το φυσικό τοπίο, αλλά και για την αίσθηση πως κοιτάζεις μέσα από τα μάτια των προγόνων.
Το φρούριο των Αιγοσθένων, στο σημερινό Πόρτο Γερμενό της Δυτικής Αττικής, αποτελεί ένα από τα επιβλητικότερα αρχαία φρούρια στον ελλαδικό χώρο. Η θέση που επελέγη για να κτιστεί η αρχαία πόλη, βρίσκεται σε ένα τοπίο μοναδικού φυσικού κάλλους. Περιβάλλεται από ορεινούς όγκους που της παρέχουν γεωγραφική απομόνωση και φυσική προστασία, ενώ παράλληλα η άμεση πρόσβαση στη θάλασσα ανοίγει ορίζοντες επικοινωνίας. Συγκεκριμένα, η αρχαία πόλη είναι κτισμένη στην ανατολική πλευρά του Κορινθιακού κόλπου, στον όρμο των Αιγοσθένων, και περιβάλλεται από τις οροσειρές του Κιθαιρώνα προς βορρά, του Μύτικα προς νότο και του Μακρού όρους προς τα νοτιοδυτικά. Η θέση θεωρείται στρατηγικής σημασίας λόγω της εγγύτητάς της με έναν από τους κύριους στρατιωτικούς δρόμους, ο οποίος διερχόμενος από τη βόρεια Μεγαρίδα, συνέδεε Πελοπόννησο με Βοιωτία. Η θέση της αρχαίας πόλης φαίνεται να έχει χρησιμοποιηθεί από τα γεωμετρικά έως τα μεταβυζαντινά χρόνια.
Το φρούριο κτίστηκε στο β΄ μισό του 4ου αι. π.Χ. προσδίδοντας στη θέση οχυρωματικό χαρακτήρα. Αποτελείται από την ακρόπολη και την κάτω πόλη, η οποία προστατευόταν από μακρά τείχη που φθάνουν μέχρι τη θάλασσα. Η ακρόπολη είναι κτισμένη σε χαμηλό λόφο, σε απόσταση 450μ. από τη θάλασσα. Έχει ορθογώνιο σχήμα και ορίζεται περιμετρικά από περίβολο με πύργους. Η ανατολική της πλευρά σώζεται σε μεγάλο ύψος, ενισχύεται από τέσσερις πύργους και έχει μικρή πυλίδα. Ο εντυπωσιακός πύργος της νοτιοανατολικής γωνίας της ακρόπολης είναι σήμερα αναστηλωμένος στην πλήρη μορφή του και προσβάσιμος εσωτερικά και στους τρεις ορόφους του. Η ακρόπολη συνδεόταν με το λιμάνι με μακρά τείχη, από τα οποία μόνο το βόρειο είναι σήμερα ορατό με τουλάχιστον επτά πύργους και δύο πύλες.
Στα Αιγόσθενα μαρτυρείται λατρεία του μάντη και θεραπευτή Μελάμποδα, το ιερό του οποίου εκτιμάται ότι βρίσκεται κάτω από την ακρόπολη, στον εντός των μακρών τειχών χώρο.
Ένδειξη για τη συνέχιση της κατοίκησης κατά τους παλαιοχριστιανικούς χρόνους αποτελεί η πεντάκλιτη βασιλική του 5ου αι. στην κάτω πόλη. Επάνω στα ερείπια της βασιλικής, χτίστηκε, τον 11ο αι., το μικρό εκκλησάκι της Παναγίας ή Αγίας Άννας με αρχαίο οικοδομικό υλικό. Στην ύστερη βυζαντινή και μεταβυζαντινή περίοδο, ο χώρος της ακρόπολης φιλοξένησε μοναστήρι, από το οποίο σώζονται τα ερείπια κελιών, καθώς και το καθολικό, αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο.
Το 1981, ο ισχυρός σεισμός των Αλκυονίδων στον Κορινθιακό κόλπο, επέφερε σημαντικές βλάβες και καταρρεύσεις σε όλο το φρούριο. Από το 2011 το Υπουργείο Πολιτισμού έχει ξεκινήσει σημαντικά έργα αναστήλωσης και αποκατάστασης του φρουρίου.
Το γεύμα και η γλύκα της καθημερινότητας
Μετά το ταξίδι στον χρόνο, το γεύμα μας στις παραθαλάσσιες ταβέρνες του Πόρτο Γερμενού δεν ήταν απλώς νόστιμο. Ήταν το επιστέγασμα μιας διαδρομής που μίλησε στην ψυχή. Η μέρα έκλεισε με έναν καφέ στα γραφικά Βίλια, όπου η φύση και η ιστορία μοιάζουν να έχουν ζωγραφίσει μια ατέλειωτη αρμονία.
Αττική: Το απρόσμενο τοπίο δίπλα σου
Πόσες φορές ψάχνουμε το ξεχωριστό μακριά, ενώ βρίσκεται δίπλα μας; Πόσες φορές η εμπειρία που αναζητούμε κρύβεται στα μέρη που δεν έχουμε κοιτάξει προσεκτικά;
Η Αττική έχει μια σιωπηλή, άγρια, συγκινητική πλευρά, που αποκαλύπτεται μόνο σε όσους αφιερώνουν λίγο χρόνο, λίγο περπάτημα και πολύ σεβασμό. Τα φρούρια των Ελευθερών και των Αιγοσθένων δεν είναι απλώς πέτρες — είναι ζωντανές υπενθυμίσεις πως εδώ, μια ανάσα από την πόλη, ο χρόνος συνεχίζει να κυλά.
Info για τον ταξιδιώτη
Μπορείς να οργανώσεις την ίδια διαδρομή με ιδιωτικό μέσο ή μέσω ομάδων πολιτιστικών ξεναγήσεων.
Συνδύασε ιστορική εξερεύνηση, γαστρονομία και επαφή με τη φύση, σε μια εκδρομή που διαρκεί όσο μια μέρα — αλλά αφήνει αίσθηση διακοπών.
