Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη
Ο Άγγελος Παναγιωτίδης είναι ένας αυτοδίδακτος καλλιτέχνης, που με θαυμαστό και επιδέξιο τρόπο επέλεξε την ελιά, το διαχρονικό σύμβολο μιας ιδανικής και φιλειρηνικής κοινωνίας να εντυπωσιάσει και να καθηλώσει το φιλότεχνο κοινό του. Τα δέντρα του, οι κορμοί, τα φύλλα συγκροτούν ένα ασημόχρυσο ελαιώνα που μοιάζει να αργοσαλεύει στο φύσημα του αέρα. Νέες φόρμες, ελιές διαφόρων διαστάσεων, άλλες αγέρωχες, άλλες γυρτές με γλυπτική φόρμα, δουλεμένη στην εντέλεια, προσδίδουν στο χώρο την αίσθηση ότι βρισκόμαστε στην πραγματικότητα σε ένα δάσος από ελιές.
Ο Άγγελος Παναγιωτίδης είναι ένας άνθρωπος απλός, αυθόρμητος και χαμογελαστός, ο οποίος στην ηλικία των σαράντα πέντε ετών αλλάζοντας προσανατολισμό στη ζωή του απέδειξε σε όλους εμάς το πόσο χαρισματικός και ταλαντούχος είναι. Συναντήσαμε τον καλλιτέχνη στον χώρο όπου εργάζεται στην Αθήνα και μιλήσαμε για τη ζωή του, τη δουλειά του, τα δέντρα, τις ελιές του.
– Πώς ξεκινήσατε τις κατασκευές με μέταλλο;
Μικρό παιδί έτρεχα ανάμεσα στις ελιές στη γενέτηρά μου, την Αμφιλοχία. Θυμάμαι υπήρχε μια καταπληκτική ελιά, που η φυλλωσιά της ήταν γυρτή προς τη θάλασσα. Παλληκάρια τότε, πιανόμασταν από τα κλαδιά της ελιάς και πηδούσαμε στο νερό. Στη συνέχεια, μεγαλώνοντας, η δουλειά μου δεν είχε σχέση με την τέχνη, αλλά με τα μέταλλα. Όλα αυτά δούλευαν στο μυαλό μου και κάποια στιγμή, παρ’ ότι δεν είχα οικονομικό πρόβλημα, αισθανόμουν μέσα μου ότι ήθελα να μην ασχολούμαι με την επιχείρησή μας αλλά να δουλεύω το μέταλλο και να δημιουργώ κατασκευές με αυτό. Ξεκίνησα να φτιάχνω έργα με εργαλεία της δουλειάς και σκραπ, δηλαδή ανακυκλώσιμα αντικείμενα, και μετά το εξέλιξα. Καμιά φορά σκέφτομαι ότι όλη αυτή η εξέλιξη στη ζωή μου ήταν καρμική. Ο πατέρας μου έκοβε δέντρα, ήταν υλοτόμος. Εγώ πάλι, κατά κάποιον τρόπο, κάνω ακριβώς – το αντίθετο.
– Φτιάχνατε πάντα ελιές;
Η αλλαγή στην πορεία της ζωής μου άρχισε στην ηλικία των σαράντα πέντε ετών. Η πρώτη δουλειά που παρουσίασα ήταν γυμνά δέντρα. Στη συνέχεια, η ελιά, που ήταν πάντα στο μυαλό μου και στην καρδιά μου, κυριάρχησε.
– Το γλυπτό-«Σύμβολο Ελιά» πότε το φιλοτεχνείτε και εμφανίζεται για πρώτη φορά;
Για πρώτη φορά παρουσιάζω στο φιλότεχνο κοινό τη γλυπτική φόρμα «δένδρο ελιάς» το 1995. Η αποδοχή είναι άμεση και θερμή, γιατί μέχρι τότε δεν υπήρχε κάτι τόσο απλό αλλά και τόσο δυνατό αισθητικά και συμβολικά. Μεταγενέστερα έγιναν αρκετές προσπάθειες να με αντιγράψουν. Από το 1988 συνεχίζω να δημιουργώ γλυπτά από χαλκό και ορείχαλκο με ζήλο.
– Τι είναι για εσάς η ελιά;
Η Αμφιλοχία είναι ένας τόπος γεμάτος ελιές. Οι πρώτες εικόνες της ζωής μου είναι οι ελαιώνες της περιοχής μου. Βέβαια, η ελιά είναι αγαπημένο σύμβολο όλων των Ελλήνων, ένα θρησκευτικό σύμβολο, καθώς και σύμβολο σοφίας. Για μένα έλαχε να είναι και η επιτυχία της ζωής μου, η μεγάλη μου αγάπη, ένα θείο δώρο. Έχετε θαυμάσει ποτέ έναν φροντισμένο ελαιώνα; Αυτή η εικόνα εμένα μου δίνει γαλήνη. Βλέπω σε αυτό απίστευτη ομορφιά.
– Φαντάζομαι έχετε ιδιόκτητο ελαιώνα στην Αμφιλοχία;
Για διάφορους λόγους, ελαιώνα πραγματικό δεν διαθέτω. Διαθέτω όμως «Ελαιώνα από χαλκό -Φλεγόμενο και μη κατακαιόμενο», όπως πολύ ωραία είχε αναφέρει ο Μάνος Στεφανίδης, στον τίτλο ατομικής μου έκθεσης το 2008.
– Τι υλικά χρησιμοποιείτε για την κατασκευή των έργων σας;
Στα έργα μου χρησιμοποιώ χαλκό και ορείχαλκο. Φτιάχνω κάποια δέντρα γυμνά και κάποιες ελιές ψηλές και αγέρωχες. Όμως, αγαπώ πιο πολύ τις γυρτές ελιές, που είναι σαν να τις «παίρνει» ο άνεμος.
– Θυμάστε την πρώτη σας έκθεση;
Ήταν μια πολύ συγκινητική στιγμή για μένα. Ήταν στην Gallery Titanium το 1995. Μετά έκανα πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό.
– Ποιες στιγμές θεωρείτε σημαντικές στην καριέρα σας;
Είχα πολλές συγκινητικές και σημαντικές στιγμές στην καριέρα μου. Μπορώ να θυμηθώ τη δημιουργία «Ελιά, το δέντρο της Αθήνας» στο πλαίσιο της ολυμπιακής χορηγίας της Coca Cola και την έκθεσή της καθ’ όλη τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων στο πάρκο των χορηγών (Water Plaza) στο Παλαιό Φάληρο. Και το έργο αυτό ήταν φτιαγμένο από χαλκό και ορείχαλκο και είχε ύψος 3,30 μέτρα και 5.000 ορειχάλκινα φύλλα. Το δέντρο αυτό επισκέφθηκε πολύ κόσμος και 5.000 άτομα έγραψαν στα φύλλα του το όνομά τους. Αυτό εκτίθεται πλέον μόνιμα στην Τεχνόπολη, στο Γκάζι, καθώς προσφέρθηκε από την Coca Cola Hellas στον Δήμο Αθηναίων ως αναμνηστικό αφιέρωμα των Ολυμπιακών Αγώνων. Οι παραολυμπιονίκες, δε, τιμήθηκαν με ένα μικρό αντίγραφο του έργου αυτού.
– Ποια στιγμή της ζωής σας αισθανθήκατε ιδιαίτερα υπερήφανος για τη δουλειά σας;
Στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Κίνας, το 2008, έγινε παράδοση δικού μου έργου από την Coca Cola στην Ολυμπιακή Επιτροπή του Πεκίνου στο Σινικό Τείχος. Αναλογιζόμουν τότε, η δική μου ελιά στο Σινικό Τείχος! Πολύ συγκινητική στιγμή για μένα!
– Ποιοι έχουν τιμηθεί με έργο σας;
Έχει τιμηθεί ο ολυμπιονίκης Πύρρος Δήμας, ο Νίκος Κακλαμανάκης, ο τέως πρόεδρος της Βουλής Απόστολος Κακλαμάνης, η τέως πρόεδρος της Βουλής Άννα Ψαρούδα – Μπενάκη, η εθνική ομάδα πόλο γυναικών (2004). Έργο μου έχει προσφερθεί από την ελληνική κυβέρνηση το 2005 στον Αμερικανό Πρόεδρο George Bush. Επίσης, κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες το 2004 τιμήθηκαν με χρυσά στεφάνια ελιάς οι τρεις πρώτοι Ολυμπιονίκες του μαραθωνίου δρόμου και ο τελευταίος, που έγινε σύμβολο λήξης των αγώνων της Αθήνας. Η συμπατριώτισσα μου, χάλκινη παραολυμπιονίκης Βασιλική Κατζά, βραβεύτηκε από τον Δήμο Αμφιλοχίας με χρυσό στεφάνι ελιάς. Ο Jacques Rogge, πρόεδρος της Ολυμπιακής Επιτροπής, έχει έργο μου, καθώς και πολλοί αρχηγοί κρατών.
– Πού μπορούμε να θαυμάσουμε έργα σας;
Έργα μου υπάρχουν σε πολλές ιδιωτικές συλλογές, συλλογές εταιρειών, πολυεθνικών, τραπεζών, μουσείων. Υπάρχουν στην Εθνική Τράπεζα, στο κτίριο Καρατζά, στην τράπεζα Πειραιώς (ΠΙΟΠ –Μουσείο Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού) και στην ALPHA BANK, στο Κέντρο Γραμμάτων και Τεχνών «Διέξοδος» στο Μεσολόγγι, στο Μουσείο Ελιάς, στη Σπάρτη, στο Αρχαιολογικό Μουσείο Νικοπόλεως στην Πρέβεζα, σε μουσεία στη Φολέγανδρο, στη Μυτιλήνη, στα Χανιά και σε πολλά άλλα σημεία. Αξίζει να αναφέρω ότι έργα μου υπάρχουν στην Coca Cola Hellas αλλά και στην Coca Cola στην Ατλάντα, στην Αμερική. Αναφέρω ακόμα ότι έργα μου υπάρχουν στο Μουσείο Λωζάννης, στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, στο Βατικανό και στην Ολυμπιακή Επιτροπή του Πεκίνου. Την περίοδο 2003-2004 συνεργάστηκα με τα ΕΛ.ΤΑ. και έργα μου συμπεριλαμβάνονται στη συλλογή αντικειμένων τέχνης των Ελληνικών Ταχυδρομείων. Επίσης, στο Μουσείο Γουλανδρή-Κυκλαδικής Τέχνης εκτίθενται και πωλούνται πρωτότυπα έργα μου, ενώ τον Ιούνιο του 2018 εγκαταστάθηκε μεγάλο γλυπτό ελιάς στο Στρογγυλό, στην κεντρική πλατεία στη γενέτειρα μου, την Αμφιλοχία. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκε και έκθεση στην ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΜΑΡΓΑΡΗ ΑΜΦΙΛΟΧΙΑΣ.
“παρότι η ελληνική αγορά Τέχνης είναι πολύ πεσμένη, διαπιστώνω ότι τα έργα μου κατά τους καλοκαιρινούς μήνες προσελκύουν ενδιαφέρον από ξένους συλλέκτες, κυρίως”
– Πιστεύετε ότι οι καλλιτέχνες στο εξωτερικό αντιμετωπίζουν την κρίση όσο δύσκολα και οι καλλιτέχνες στην Ελλάδα;
Σε γενικές γραμμές όλοι μας, αλλά οι καλλιτέχνες θεωρώ ότι πλήττονται παγκοσμίως περισσότερο από την κρίση. Πιστεύω, όμως, ότι στο εξωτερικό δίνονται περισσότερες ευκαιρίες και τα πράγματα είναι καλύτερα. Πιο συγκεκριμένα, παρότι η ελληνική αγορά Τέχνης είναι πολύ πεσμένη, διαπιστώνω ότι τα έργα μου κατά τους καλοκαιρινούς μήνες προσελκύουν ενδιαφέρον από ξένους συλλέκτες κυρίως.
– Έργα σας έχουν φιλοξενηθεί και σε πολλές έντυπες εκδόσεις. Θα θέλατε να μας μιλήσετε για αυτές;
Θα ήθελα να αναφέρω κάποιους που με έχουν τιμήσει χρησιμοποιώντας τη γλυπτική μου για εξώφυλλο σε εκδόσεις, όπως το περιοδικό «ΚΤΙΡΙΟ – Οκτώβριος 2002», εξώφυλλο και εσωτερική φιλοξενία έργων μου το «Doing business in Greece» by Grand Thornton – Εξώφυλλο – Ιούνιος 2008 το ημερολόγιο 2008 «Ολυμπία» του υπουργείου Πολιτισμού (διανομή Ελλάδα – Κίνα), εξώφυλλο και εσωτερική φιλοξενία έργων μου. Επίσης, ένα τετράπτυχο του υπουργείου Πολιτισμού «Το δέντρο της ζωής σε τέσσερεις εποχές» που διενεμήθη σε όλα τα αρχαιολογικά μουσεία τον Ιούνιο του 2008.
*Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «axianews»