The Art | Artists’ Diaries
Γράφει η Λιάνα Ζωζά
Η τέχνη, όπως ομόφωνα δέχονται οι άνθρωποι της, είναι αυτή που πλήττεται πρώτη και ανακάμπτει τελευταία σε περιόδους κρίσης. Πόσο μάλλον μέσα από μία μεγάλη κοινωνική και οικονομική κρίση που αναμένεται, μετά από μία παγκόσμια πανδημία με άγνωστη ημερομηνία λήξης.
Χώροι τέχνης, όπως τα μουσεία, οι πινακοθήκες και οι γκαλερί, αναγκάζονται να αναστείλουν τη λειτουργία τους, για χρονικό διάστημα του οποίου όχι μόνο δεν γνωρίζουν τη διάρκεια, αλλά ούτε καν, το αν και πότε θα υπάρξει επιστροφή σε οποιαδήποτε μορφή κανονικότητας.
Η αγορά της τέχνης έχει “παγώσει” και περιμένει με αγωνία τις εξελίξεις. Μέχρι στιγμής, ο τρόπος με τον συνεχίζεται η επικοινωνία των εκθέσεων, αλλά και της τέχνης γενικότερα, είναι μόνο μέσα από το internet και τις εφαρμογές του. Είναι μάλιστα, αξιοθαύμαστος ο αριθμός των επισκεπτών στις σελίδες των μεγάλων μουσείων που προσφέρουν εντυπωσιακές virtual περιηγήσεις στις αίθουσες τους, αλλά και σε θεατρικές παραστάσεις και μουσικά δρώμενα που προσφέρονται απλόχερα, μέσα από το διαδίκτυο, αυτό τον καιρό της κοινωνικής αποστασιοποίησης.
Υπάρχουν στοιχεία που προκύπτουν από πρόσφατες μελέτες που σίγουρα δεν προμηνύουν ένα ευοίωνο μέλλον, σε παγκόσμιο μάλιστα επίπεδο, αλλά και προβλέψεις για το “κλείσιμο” πολλών, ιδίως των μικρότερων, χώρων τέχνης, που δεν θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν, όλα αυτά που έπονται.
Στην ενότητα “The Art | Artists Diaries” που γράφει η Λιάνα Ζωζά, θα φιλοξενούνται συνεντεύξεις από Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες (εικαστικούς, μουσικούς, χορευτές, ηθοποιούς, κλπ), γκαλερίστες, επιμελητές και γενικότερα ανθρώπων που κινούνται στο χώρο της τέχνης και θα λειτουργούν σχολιαστικά, μέσα από τις ίδιες ερωτήσεις και ανάλογα με τις εξελίξεις, στην όλη ιδιαιτερότητα της κατάστασης που αφορά την τέχνη.
-Η τέχνη στα χρόνια της πανδημίας. Με ποιο τρόπο επηρεάζεται η τέχνης;
-Νομίζω το πιο ενδιαφέρον είναι να δούμε τα ποιοτικά στοιχεία των αντιδράσεων σε βάθος χρόνου. Στην τέχνη όπως και σε κάθε θεσμό έχουμε ποικίλες προσωπικότητες να δρουν και να εκφράζονται. Τα τελευταία χρόνια παρατηρώ μια ενίσχυση της εκδοχής καλλιτέχνη που για να κερδίσει λίγη δημοσιότητα θα κάνει κάτι βεβιασμένο ή κάτι που θα μοιάζει με τέχνη ενώ επί της ουσίας είναι μια εκδήλωση υποκειμενικότητας, η οποία στο πλαίσιο της ανοχής βαφτίζεται ως τέχνη.
Όμως όπως είχε πει ο Μαρκές ο καλλιτέχνης διαλέγει. Παράγει εφήμερα και διασκεδαστικά έργα για να γίνεται αρεστός, ή παράγει περιμένοντας την ωρίμανση του κοινού για να κατανοήσει τα έργα του. Βλέπω λοιπόν πολύ το πρώτο εν μέσω πανδημίας. Μόλις περάσει αυτή η περίοδος που μπορεί να κρατήσει ως και 2 χρόνια θα δούμε τις δυνατότητες εκφραστικού πλουραλισμού και αναλυτικής ικανότητας στα έργα που δημιουργήθηκαν.
-Τέχνη | Καλλιτέχνες. Ποια θα είναι η επόμενη ημέρα;
Από την αφηρημένη έννοια της τέχνης στη σχετικοποιημένη έννοια του καλλιτέχνη. Υπάρχει αλήθεια επόμενη ημέρα; Παρατηρώ μια συνεχή ανάγκη του ανθρώπου να προλάβει. Να προλάβει να παράξει και οπωσδήποτε να προλάβει να καταναλώσει. Ο χρόνος μοιάζει λίγος ιδωμένος υπό του πρίσματος μιας ψευδεπίγραφης αιωνιότητας που βαυκαλίζεται μέσα στον εικονικό κόσμο.
Νομίζω η επόμενη μέρα της σχέσης αυτής θα είναι κάτι σαν το επεισόδιο του black mirror το saint Junipero όπου οι πρωταγωνίστριες αναμένουν να απολαύσουν τον έρωτα τους σε ένα εικονικό θέρετρο που βιώνουν συνειδησιακά και μάλιστα μόνιμα μετά το θάνατο τους. Το φυσικό θάνατο τους. Το θάνατο της τέχνης. Το θάνατο του καλλιτέχνη. Την αυγή μιας απονοηματοδότησης.
-Η αγορά της τέχνης θα επηρεασθεί; Πόσο και πως;
-Η αγορά της τέχνης σίγουρα θα επηρεαστεί αν σκεφτούμε ότι η παγκόσμια οικονομική ύφεση είναι δεδομένη. Αυτό θα έχει αρνητικά αποτελέσματα κυρίως στο μέσο καλλιτέχνη και gallery, γιατί αν αναφερθούμε στο «μεγάλο κεφάλαιο» εκεί τα δεδομένα είναι διαφορετικά και δεν πιστεύω ότι τέτοια γεγονότα δύνανται να ανατρέψουν το status quo. Ίσως σε κάποιο μικρό βαθμό.
-Τέχνη | Τεχνολογία. Ποιος θα είναι ο ρόλος της τεχνολογίας στην επικοινωνία, αλλά και στην αγορά της τέχνης;
-Παρατηρώ ότι μεν η τεχνολογία έχει ανοίξει τη βεντάλια πρόσβασης στην τέχνη και στον καλλιτέχνη, όμως από την άλλη η επιθυμία αγοράς φυσικού αγαθού έχει πέσει ενώ η έννοια του αυθεντικού έχει αμφισβητηθεί πολύ τα τελευταία χρόνια.
Η τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει την τέχνη προς μια κατεύθυνση επιστράτευσης των εργαλείων και δυνατοτήτων που προσφέρει αλλά δεν θεωρώ ότι θα αποτελέσει αρωγό στην αύξηση του αγοραστικού ενδιαφέροντος. Από την άλλη οι εικονικές περιηγήσεις στα μουσεία ή στις galleries έχουν αυξηθεί, αλλά μπορούν να υποκαταστήσουν το πραγματικό;
-Τέχνη | Κοινωνική Απόσταση. Πως μπορεί να λειτουργήσει η τέχνη με κανόνες κοινωνικής απόστασης;
-Προσεγγίζοντας το ζήτημα αυτό έχουμε την τέχνη ως παραγωγή του έργου τέχνης και ως θέαση του. Οι καλλιτέχνες που λειτουργούν στο στούντιο μάλλον δεν έχουν ιδιαίτερα προβλήματα να αντιμετωπίσουν. Ίσως σε μια έκθεση όπου ο συγχρωτισμός θα συναντά τα μέτρα που ήδη γνωρίζουμε.
Όμως η τέχνη στο δημόσιο χώρο, η street art, δεν βρίσκεται αντιμέτωπη με αυτή την πρόκληση. Το έργο τέχνης στο δημόσιο χώρο αναπνέει «καθαρό αέρα». Ίσως αυτό το δεδομένο να εγκαλεί τους φορείς στο παρόν να αφήσουν χώρο στους street artists και σε καμία περίπτωση δεν αναφέρομαι στο πρόσφατο παρελθόν, όπου άνθισε η μερίδα των κατά παραγγελία καλλωπιστών του αστικού τοπίου.
Εστιάζω στους καλλιτέχνες που επιλέγουν το δημόσιο χώρο για ελευθεριακή δημιουργία και δημόσιο διάλογο. Νομίζω η εγχώρια βιομηχανία της τέχνης πρέπει επιτέλους να προσεγγίσει αυτούς τους καλλιτέχνες περισσότερο και να τους δώσει το χώρο που τους οφείλει.
–Ποιο γνωστό έργο σύγχρονης τέχνης θα επιλέγατε για να περιγράψετε την υπάρχουσα κατάσταση και γιατί;
-Τι να διαλέξω εν μέσω μιας κατάστασης που δημιουργεί αντίρροπες σκέψεις. Παρατηρώ από έναν ιδιότυπο ρατσισμό προς τις «ευπαθείς ομάδες» λες και όλοι δεν είναι ή δεν θα γίνουν κάποτε κι από την άλλη ένα όργιο συνωμοσιολογίας. Βλέποντας τι παράγεται εν μέσω πανδημίας περισσότερο γελάω. Δεν νομίζω ότι κάποιο έργο μπορεί να περιγράψει αυτό που συμβαίνει στην ιδιομορφία του. Όχι γιατί δεν θα μπορούσε κάποιος να βρει έργα που να αποτυπώνουν μια πλευρά της πραγματικότητας, αλλά διότι θεωρώ την κατάσταση δηλωτική στο που βρισκόμαστε.
Τα τελευταία 20 χρόνια έχουμε σκόρπιες ή και γενικές επιδημίες σε μεγαλύτερη συχνότητα. Πιο πολύ με απασχολεί η κλιματική αλλαγή ως αποκύημα του ανθρώπου και των δραστηριοτήτων του κι ο υπερπληθυσμός. Θα διάλεγα το έργο μου HOPE LESS κι ας μην είναι από τα viral ή αυτά που δεσπόζουν σε κάποιο μουσείο, γιατί πολύ ξεκάθαρα και απλά επικοινωνώ το πρόβλημα.
-Η ιστορία, μέχρι σήμερα, έχει δείξει πως η τέχνη επιβιώνει ακόμη και κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες και μάλιστα προσφέροντας σημαντικά έργα. Θα συμβεί το ίδιο και τώρα;
-Αυτό θα το δείξει η ιστορία. Στο παρόν βλέπουμε τα catchy έργα, αυτά που σύντομα θα είναι μπλουζάκια. Βέβαια θα μου πεις η Μόνα Λίζα δεν είναι μπλουζάκι κλπ; Ναι σίγουρα αυτό δεν είναι κριτήριο και ο άνθρωπος έχει αυτή την τάση να ψάχνει τα τοτέμ του. Θέλει να θεοποιεί και αυτό συνδέεται με τη γοητεία που του ασκεί το φανταχτερό. Αυτό νομίζω θα δούμε. Έργα φανταχτερά που θα μείνουν για το φανταχτερό στοιχείο τους και τα βαθύτερης εννοιολογικής βαρύτητας που θα απασχολούν τους ιστορικούς τέχνης.
Επομένως πάλι το πράγμα θα κινηθεί σε δύο δρόμους. Στο δρόμο των καταναλωτών και στο δρόμο των ακαδημαϊκών.
Who is who
Λίγα λόγια για τον Bleeps από τον Bleeps
Το Bleeps.gr (ή Bleeps) είναι το ψευδώνυμο που χρησιμοποιώ για να περιγράψω τον εαυτό μου, την πρωτοβουλία μου και την ομάδα μου. Δημιουργώ εννοιολογικά έργα στο δημόσιο χώρο χρησιμοποιώντας μικτή τεχνική, που περιλαμβάνει υλικά που χρησιμοποιούνται τόσο στην παραδοσιακή ζωγραφική, όσο και αυτά της street art και του γκράφιτι.
Η τέχνη μου έχει περιγραφεί σαν αρτιβισμός (artivism) (http://en.wikipedia.org/wiki/Artivism), αλλά γενικά αποφεύγω τους απόλυτους χαρακτηρισμούς και την κατηγοριοποίηση αυτού που κάνω. (http://en.wikipedia.org/wiki/Bleeps.gr).
Από την εποχή της οικονομικής κρίσης, ξεκίνησα να δημιουργώ μια σειρά έργων που σχετίζονται με την πιστωτική κρίση, αλλά όχι με τη μορφή ενός ξεκάθαρου σχολιασμού. Προτιμώ να δημιουργώ αλληγορικές εικόνες με αφορμή ιστορικά γεγονότα παρόμοια με αυτά του σήμερα, φιλοσοφικές έρευνες, ποίηση και αποσπάσματα που συνήθως τα αλλάζω για να δημιουργήσω μια σκοτεινή άποψη. Οι πρωταγωνιστές μου είναι απλοί άνθρωποι που συχνά κάνουν μια δήλωση και αρκετές φορές συνδυάζω την εικόνα με το κείμενο.
Γενικά, η πρόθεσή μου είναι να θέσω ερωτήματα σχετικά με τις συμβάσεις και το status quo που σχετίζεται με την κοινωνική ταξινόμηση και τα ηθικά πρότυπα. Φιλοσοφικά, μέσω της τέχνης μου, δημιουργώ μια εναλλακτική ερμηνεία του παρόντος που το συνδέει με το παρελθόν με σκοπό να εκπαιδεύσει τον θεατή είτε στο δρόμο είτε στα κοινωνικά μέσα όπως το Διαδίκτυο.
Από το τέλος του 2003 έως και το 2007 έζησα στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου δούλευα και παράλληλα έκανα επιπλέον σπουδές και έρευνα. Κατά τη διάρκεια της περιόδου που ήμουν στο Μπρίστολ, ασχολήθηκα με την τοπική καλλιτεχνική σκηνή και επηρεάστηκα από την άνθηση της street art.
Το 2008 επέστρεψα στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στην Αθήνα, όπου ζω. Άρχισα να κάνω street art, παρόλο που ταξίδευα αρκετά. Τα πρώτα μου έργα είχαν ισχυρές επιρροές από τη σκηνή του Μπρίστολ, αν και πολιτικά προσανατολισμένα. Σταδιακά έφτιαξα το δικό μου στυλ και “έσπασα” τους δεσμούς με το βρετανικό street art κίνημα.
