Γράφει η Αιμιλία Φλώρου
(Not a review…just my point of view)
Μία παράσταση αποκάλυψη για το θεατρικό κοινό. Μία παράσταση αποτελούμενη από τρία κείμενα της Ιόλης Ανδρέαδη και του Άρη Ασπρούλη εμπνευσμένα από το έργου του Αντονέν Αρτώ, τα οποία μπορούσες να παρακολουθήσεις καθένα ξεχωριστά ή και όλα μαζί. Φυσικά, ήταν αδύνατο να αντισταθούμε στην ολότητα της εμπειρίας αυτού του έργου.
Το ίδιο το έργο ανατρεπτικό, δυνατό, σπαρακτικό με στοιχεία προφητικά, αν και οι αναφορές του μετρούν χρόνια πίσω, γίνεται καλύτερα κατανοητό με το να γνωρίσεις τον εμπνευστή του, τον σκληρό, αδιαπραγμάτευτο “ποιητή της ζωής” Αντονέν Αρτώ.
Η πολυδιάστατη καλλιτεχνική υπόσταση του Αντονέν Αρτώ, καθώς ο ίδιος υπήρξε, ηθοποιός, ποιητής, δοκιμιογράφος, θεωρητικός του θεάτρου, σκηνογράφος, σμιλεύθηκε και διαμορφώθηκε με πολύ πόνο μέσα από την πολύπαθη, τραυματική και απείρως βασανισμένη ζωή του. Ο ίδιος απλά επεδίωκε την εξωτερίκευση της αλήθειας που ενοχλούσε και έξυνε βαθιά το κατεστημένο. Αυτό θεωρήθηκε υπέρβαση, τοποθέτηση εκτός των αποδεκτών ορίων της κοινωνικής ανεκτικότητας.
Ο Αντονέν Αρτώ γεννήθηκε το 1896 στη Μασσαλία. Στην ηλικία των τεσσάρων ετών νοσεί από μηνιγγίτιδα συνέπεια της οποίας ένα βαρύ κώμα από το οποίο ως εκ θαύματος επιβιώνει. Με πολύ ευαίσθητη υγεία καθώς πάσχει από νευραλγία, μόνιμους σωματικούς πόνους και κατάθλιψη οι γονείς του αντιλαμβανόμενοι την εύθραυστη ψυχική του κατάσταση τον στέλνουν σε σανατόρια για τα επόμενα πέντε χρόνια.
Από εκείνο το χρονικό σημείο και μετά μελετά Ρεμπώ, Έ. Άλαν Πόε, αλλά ταυτόχρονα εισέρχεται σε σκοτεινές ατραπούς καθώς οι απαιτούμενες θεραπείες με οπιούχα φάρμακα για την ίαση του δημιουργούν εθισμό. Ακολουθεί μία βασανιστική περίοδος μέχρι και το θάνατό του από καρκίνο, όπου πλέον οι νευρικοί κλονισμοί του τον οδηγούν το 1938 στο ψυχιατρείο όπου θα παραμείνει έγκλειστος για εννέα έτη. Εκεί συνεχίζει αδιάλειπτα το συγγραφικό του έργο.
Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής κινδύνεψε να πεθάνει από ασιτία και με τη βοήθεια της μητέρας του μεταφέρεται στο άσυλο Rodez. Σε διάστημα λιγότερο από έναν χρόνο ο Αρτώ θα υποβληθεί σε περισσότερα από 51 ηλεκτροσόκ. Οι «θεραπείες» του απάνθρωπες. Άλλοτε στα πλαίσια μιας θεραπείας ο Αρτώ θα σπάσει το πλευρό του ενώ σε μια άλλη θα πέσει σε κώμα και θα ξυπνήσει στο νεκροτομείο. Το 1946 τελικά είναι πλέον ελεύθερος των ψυχιατρικών ασύλων αλλά νοσεί από καρκίνο του εντέρου και θα πεθάνει τελικά στις 4 Μαρτίου 1948 από υπερβολική δόση ενός φαρμάκου στην ψυχιατρική κλινική στο Ivry-sur-Seine.
Όλα αυτά τα χρόνια ο εγκλεισμός αλλά κυρίως ο πόνος γίνεται κάτι παραπάνω από δεύτερη φύση του. Γίνεται όμως ταυτόχρονα και το υπόβαθρο του έργου του, μετουσιώνοντας αναγκαστικά τον πόνο σε κάτι πνευματικό που κινητοποιεί την εμπνευσμένη δημιουργία του. Γράφει χαρακτηριστικά: … υπάρχει ένα πράγμα που είναι κάτι, και που το νιώθω από κείνο που θέλει ΝΑ ΒΓΕΙ: η παρουσία του σωματικού μου πόνου, αυτή η απειλητική παρουσία που δε λέει να βαρεθεί ποτέ το σώμα μου…
Και έτσι μέσα από αυτή τη βασανιστική πραγματικότητα γεννιέται το έργο του, που ενέπνευσε την Ιόλη Ανδρέαδη και τον Άρη Ασπρούλη να χαρίσουν στο κοινό το κείμενο γι’αυτή τη μοναδική παράσταση σε σκηνοθεσία της Ιόλης Ανδρεάδη.
Η Τριλογία Αρτώ που θαυμάσαμε στη σκηνή του Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν διαρθρώνεται από μία συνεχομένη ροή τριών αυτοτελών θεατρικών έργων . Ο φημισμένος ηθοποιός του Μπρόντγουεϊ Gene Gillette, ερμήνευσε μοναδικά τον μονόλογο «Αρτώ/Βαν Γκόγκ» ανεβάζοντας σε επίπεδα μυσταγωγίας την ενσυναίσθησή μας ως προς το υποκείμενο του ρόλου .
Στη συνέχεια με την “Οικογένεια Τσέντσι” οι εξαιρετικοί ηθοποιοί, ανταποκρινόμενοι απόλυτα σε ιδιαίτερα απαιτητικούς εκφραστικά ρόλους τους οποίους καλούνται να αποδώσουν σχεδόν στατικά, Μιλτιάδης Φιορέντζης ως Κόμης Τσέντσι, Ελεάνα Καυκαλά ως Μπαλαντέρ και Ιφιγένεια Καραμήτρου στο ρόλο της μυθικής ηρωίδας Βεατρίκης Τσέντσι μας καθηλώνουν ερμηνευτικά σπρώχνοντάς μας να αναλογιστούμε την ισορροπία του δίκαιου και του άδικου.
Στο τέλος ο Γεράσιμος Γεννατάς, στο “Κόκκαλο”, υπό τους υπέροχα εναλλακτικούς σκοτεινούς ήχους της μουσικής του περφόρμερ Γιώργου Παλαμιώτη αποδομείται σε επίπεδο υποκριτικό, σε μία ερμηνεία που στάζει ψυχή και σώμα, δεν αφήνει τίποτα για τον εαυτό του χαρίζεται στο κοινό προσφέροντας απλόχερα μία κατανυκτική πραγματικότητα που μόνο θαυμασμό και εντύπωση προκαλεί.
Το αποτέλεσμα μέσα από το κείμενο, τη σκηνοθεσία της Ιόλης Ανδρεάδη και τους ερμηνευτές: “θεατρική ποίηση”, “εμπνευσμένη αρτιότητα”.
Τέσσερις περίπου ώρες καθόδου στην ψυχή και στο συναίσθημα μας. Ώρες που η έμπνευση από το έργο του σπαρακτικού, ρηξικέλευθου ‘’θεατρικού ποιητή’’ και εμπνευστή του θεάτρου της σκληρότητας Αντoνέν Αρτώ στόχευσε επακριβώς σε ότι πρεσβεύει ως έννοια. Μέσα από την ωμή, σκληρή και απογυμνωμένη αλήθεια του κειμένου, μας έσπρωξε να οδοιπορήσουμε βαθιά μέσα στον εαυτό μας, να αγγίξουμε τον ορμέμφυτο λανθάνων παλμό του ‘’είναι’’ μας, να αναρωτηθούμε για την ουσία της ύπαρξης και των πραγματικά σημαντικών αναφορών της ζωής μας, όπως του έρωτα, της προάσπισης των πιστεύω μας, να αξιολογήσουμε το δίκαιο το άδικο, να αντιληφθούμε τον πυρήνα της πραγματικής αντίστασης και πώς η πραγματική, με στίγμα βαθιάς και ρομαντικής αλήθειας, αντίσταση προς το κατεστημένο, εξοβελίζει από το κοινωνικό σύστημα τον θιασώτη της, τον άνθρωπο που την επιδιώκει.
Τελικά, στο θέατρο της σκληρότητας του Αντονέν Αρτώ, πρυτανεύει ο μέγας νόμος της καρδιάς.
Συντελεστές
Αρτώ / Βαν Γκογκ
Σκηνοθεσία: Ιόλη Ανδρεάδη
Κείμενο: Ιόλη Ανδρεάδη & Άρης Ασπρούλης
Σκηνογραφία – Κοστούμια: Δήμητρα Λιάκουρα
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Μουσική: Ερατώ Κρεμμύδα
Στον ρόλο του Αντονέν Αρτώ ο Gene Gillette
Οικογένεια Τσέντσι
Σκηνοθεσία: Ιόλη Ανδρεάδη
Κείμενο: Ιόλη Ανδρεάδη & Άρης Ασπρούλης
Σκηνογραφία – Κοστούμια: Δήμητρα Λιάκουρα
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Μουσική: Ερατώ Κρεμμύδα
Φωτογραφίες: Πάνος Μιχαήλ
Κόμης Τσέντσι & Μπερνάρντο: Μιλτιάδης Φιορέντζης
Μπαλαντέρ [Καμίλο & Αντρέας & Ορσίνο & Λουκρητία]: Ελεάνα Καυκαλά
Βεατρίκη Τσέντσι: Ιφιγένεια Καραμήτρου
Κόκκαλο
Σκηνοθεσία: Ιόλη Ανδρεάδη
Κείμενο: Ιόλη Ανδρεάδη & Άρης Ασπρούλης
Σκηνογραφία: Δήμητρα Λιάκουρα
Ενδυματολόγος: Κωνσταντίνος Κασπίρης
Πρωτότυπη Μουσική: Γιώργος Παλαμιώτης
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Κατασκευές: Γιάννης Νίτσος
Φωτογραφίες: Κική Παπαδοπούλου
Video Trailer: Μιχαήλ Μαυρομούστακος
Στον ρόλο του Αντονέν Αρτώ ο Γεράσιμος Γεννατάς.