Ο εικαστικός Ιάσονας Μέγκουλας, γνωστός και ως cacao rocks μας καλοδέχτηκε στο χώρο του στου Ψυρρή. Καμβάδες ξεχωριστοί, απλωμένοι στο φιλόξενο υπόγειο του καλλιτέχνη. Ο Ιάσονας ομιλιτικότατος και ειλικρινέστατος μας μίλησε για τη ζωή του και τη δουλειά του.
Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη
Αυτό ήταν το όνειρό μου, να γίνω ο Κουστώ!
-Ιάσονα, είσαι μισός Κερκυραίος- μισός Γάλλος και προέρχεσαι από καλλιτεχνική οικογένεια. Από μικρός ήθελες να ασχοληθείς με την ζωγραφική ή σου προέκυψε μεγαλώνοντας;
-Όταν ήμουν πολύ μικρός ήθελα να γίνω χορευτής του μπαλέτου. Ζήλευα την μεγαλύτερη αδερφή μου που πήγαινε στο χορό. Αργότερα ήθελα να γίνω αρχαιολόγος του βυθού ή σκηνοθέτης κάτι σαν τον Κουστώ, αυτό ήταν το όνειρό μου, να γίνω ο Κουστώ! όπως τον έβλεπα στην ΕΡΤ.
Άργησα πολύ να κατασταλάξω στην ζωγραφική. Νομίζω το πήρα απόφαση όταν υπηρετούσα την στρατιωτική μου θητεία στην Κύπρο που ήταν αρκετά δύσκολη οφείλω να ομολογήσω.
Τότε κατάλαβα πως θέλω να ακολουθήσω κάτι στην ζωή μου που να με ευχαριστεί.
Παράλληλα περνούσα αρκετό χρόνο στο εργαστήριο του πατέρα μου που είναι γλύπτης. Ο πατέρας μου είναι ο Γεώργιος Μέγκουλας. Ίσως ένας από τους πιο υποτιμημένους καλλιτέχνες της χώρας μας. Έχει φιλοτεχνήσει πολλά μνημεία στο δημόσιο χώρο. Το γαλλικό κράτος τον έχει τιμήσει με τον τίτλο του Ιππότη των Γραμμάτων και των Τεχνών. Στην Εθνική Γλυπτοθήκη υπάρχει μόνο ένα έργο του, ένα μικρο σαξόφωνο που θυμίζει κυβισμό και το είχε κάνει πολύ νέος.
Αν κάποιος δεν γνωρίζει τη δουλειά του, σίγουρα θα έχει δει το Λιοντάρι του Πειραιά, το οποίο είχε φιλοτεχνίσει στη προσπάθεια του να το ανταλλάξει με τους Βενετσιάνους που έχουν κλέψει το αρχαίο πρωτότυπο λιοντάρι του λιμανιού.
Στην δημιουργία του λιονταριού είχαμε βοηθήσει όλη η οικογένεια, όπως και στα περισσότερα μεγάλα έργα του.
-Για κάποιους οι δημιουργίες σου δίνουν πνοή στους γκρίζους δρόμους και περνούν σοβαρά κοινωνικά μηνύματα. Για κάποιος άλλους πάλι όχι. Πώς προέκυψε και ασχολήθηκες με την street art και όχι με την ζωγραφική στην κλασική της έκφανση;
-Η αλήθεια είναι πως τα τελευταία χρόνια έχω σταματήσει να «λερώνω τους τοίχους της πόλης». Εννοώ πως δεν βγαίνω με ένα σπρέι στη τσάντα να «βάφω» παράνομα στους δρόμους. Πλέον το κάνω μόνο κατόπιν παραγγελίας.
Ζωγράφιζα αδιάκοπα στους δρόμους, αφιλοκερδώς και με κίνδυνο της σωματικής μου ακεραιότητας ή του να συλληφθώ για πάνω από μια δεκαετία. Αυτό στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, Τώρα πια νομίζω πως πρέπει να αφήσω χώρο στους νεότερους για να κάνουν και αυτοί την επανάσταση τους.
Europe without Greece, is like a party without drugs
-Έγινες όμως διάσημος «λερώνοντας» τους τοίχους!
-Πολλά από τα συνθήματα που έγραφα στους τοίχους είχαν γίνει εξώφυλλα σε εφημερίδες όλου του κόσμου, όπως για παράδειγμα το «Europe without Greece is like a party without drugs» που είχα κάνει μία εβδομάδα πριν ανακοινωθεί το δημοψήφισμα.
Αλλά και εγώ ο ίδιος βρέθηκα να ποζάρω σαν επαναστατημένος καλλιτέχνης στο εξώφυλλο της εφημερίδας New York Times το 2014.
Είμαι ένας καλλιτέχνης στην Αθήνα που προσπαθεί να επιβιώσει μέσα στις απανωτές κρίσεις και τις δυσκολίες της ζωής
-Οι street artists χρησιμοποιούν ψευδώνυμο για ευνόητους λόγους. «Cacao Rocks» λοιπόν, δηλαδή «Το Κακάο τα Σπάει» Εσύ πώς επέλεξες το δικό σου;
-Δεν σημαίνει κάτι, συνήθως οι καλιτέχνες του δρόμου επιλέγουν το ψευδώνυμο τους χάρη στο σχήμα των γραμμάτων και όχι για την σημασία των λέξεων. Είναι θέμα σύνθεσης δηλαδή.
Εμένα μου άρεσε γιατί ήταν πέντε και πέντε γράμματα και ήθελα να είναι δύο λέξεις που όλοι αναγνωρίζουν. Τώρα προσπαθώ να το αποβάλω. Θέλω να χρησιμοποιώ το όνομα μου όπως είναι γραμμένο στη γαλλική μου ταυτότητα, Yassonas.
Έτσι το άκουσαν, έτσι το έγραψαν και μου αρέσει πολύ. Δεν θέλω να κρύβομαι. Δεν είμαι ο Banksy και ούτε θέλω να γίνω κάτι τέτοιο. Είμαι ένας καλλιτέχνης στην Αθήνα που προσπαθεί να επιβιώσει μέσα στις απανωτές κρίσεις και τις δυσκολίες της ζωής.
-Κέρδισες το α ́ βραβείο video art το 2011. Αυτό άλλαξε τη ζωή σου;
-Δεν θα έλεγα πως άλλαξε την ζωή μου, αλλά με έκανε να πιστέψω περισσότερο στον εαυτό μου και τις δυνατότητες μου. Επίσης μου χάρισε μια υποτροφία για να σπουδάσω βίντεο αρτ και φωτογραφία στη σχολή Focus.
Εκεί έμαθα πολλά πράγματα και ευχαριστώ τους δασκάλους μου, τον Μάκη Φάρο, τον Τάκη Ζερδεβά, την Ηλιάνα Φωκιανάκη, τον Παύλο Φυσάκη και τον Μιχάλη Ζαχαρία.
Βρίσκω την φωτογραφία πολύ πιο δύσκολη από την ζωγραφική. Στην ζωγραφική πρέπει να ξέρεις σχέδιο και να χειρίζεσαι το χρώμα. Στην φωτογραφία κάθε χρόνο αλλάζουν οι τεχνολογίες και τα προγράμματα, πρέπει να είσαι techy και παράλληλα να δημιουργείς συνθέσεις και θέματα όπως στη ζωγραφική. Είναι πολύ δύσκολο, δεν είναι απλά ένα κλίκ όπως νομίζουν πολλοί.
Για την DUO δημιούργησα ένα σκηνικό σαν σε θεάτρου στη πλατεία Συντάγματος κατα τη διάρκεια του Pride Festival
-Eξώφυλλο του περιοδικού National Geographic Traveller σε ανέφερε ως Graffiti Guru. Ποιους άλλους street artists ξεχωρίζεις;
-Νομίζω πως ο λόγος που με πλησίασαν δεν ήταν το έργο μου ή το γκραφίτι, αλλά το «quote» που έγραφα τα προηγούμενα χρόνια και έλεγε ‘’Athens is the new Berlin’’. Εγώ βέβαια είχα ξεκινήσει να το γράφω σαν αστείο για να πειράξω τους φίλους μου που μετανάστευσαν στο Βερολίνο στις αρχλες της προηγούμενης δεκαετίας. Τους έλεγα για πλάκα ας κάνουμε την Αθήνα σαν το Βερολίνο αντί να πάμε εκεί.
Δεν ήταν και τόσο ρεαλιστικό όμως, καθώς η αθήνα τότε ήταν μια πόλη που βυθιζόταν στην ανεργία, τον ρατσισμό, την ομοφοβία και την ανασφάλεια. Μετά από 10 χρόνια, οι βερολινέζοι φίλοι μου προσπαθούν να έρθουν στην Αθήνα γιατί την θεωρούν πιο ανθρώπινη και κουλ.
Οφείλω να ομολογήσω πως δεν το περίμενα να συμβεί κάτι τέτοιο τόσο σύντομα. Δεν ξέρω για ποιον ακριβώς λόγο με ανέφεραν σαν ‘’Graffiti Guru’’ μάλλον πιο πολύ γιατί τους θύμισα κάποια θρησκευτική φυσιογνωμία.
Περίμεναν να βρουν κάποιον άγριο νεο με τα μυαλά στα κάγκελα. Κατέβηκαν στο υπογειάκι μου και μάλλον απογοητεύτηκαν. Τους είπα πως έχω κόψει το αλκοόλ και το κάπνισμα, πως δεν βγαίνω πολύ, πως μελετώ την παλαια διαθηκη και το κοράνι, τους πήγα και στο κελλάκι του Παπαδιαμάντη που είναι εδώ δίπλα και εξέλαβαν την παρουσία μου σαν κάποιου ινδουιστή μοναχού που κάνει και κάνα γκράφιτι που και που.
Άλλοι καλλιτέχνες που ξεχωρίζω είναι οι σε παγκόσμιο επίπεδο προτοποίροι Στέλιος Φαιτάκης, ο Β. και ο Αλέξανδρος Βασμουλάκης και από την επόμενη σειρά ο Ανδρέας Κασάπης, ο Ιάκωβος Βολκόβ, ο Ταξής, ο Φίκος και πολλοί άλλοι, δεν θέλω να αδικήσω κάποιον…
Νομίζω η Ελλάδα αυτή τη στιγμή έχει την πιο δυνατή καλλιτεχνική σκηνή στην Ευρώπη. Έτσι θέλω να πιστεύω τουλαχιστον. Αυτό έχει μια τεράστια δυναμική που δεν μπορούμε να φανταστούμε που μπορεί να οδηγήσει. Δείτε την Βαρκελώνη. Μια ολόκληρη πόλη κινείται γύρω από το έργο του Γκαουντί, του Μιρό και του Πικασσό.
Δεν λέω ότι συγκρινόμαστε με αυτές τις μεγάλες προσωπικότητες αλλά προτείνω να εμπιστευτούμε τους καλλιτέχνες του καιρού μας.
Ελπίζω να μην έχουμε και άλλους αδικημένους καλλιτέχνες σαν τον Παρθένη, τον Χαλεπά, τον Θεόφιλο ή ακόμα και τον Ιόλα που δεν ήταν απλά ένας φιλότεχνος. Δείτε πως τους αντιμετώπισαν οι συγχρονοι τους, είναι πραγματικά κρίμα.
Ο Καζαντζάκης τα μάζεψε και έφυγε, το ίδιο και ο Τσαρούχης. Δεν άντεξαν την ζηλοφθονία και την βαρβαρότητα του Νεοέλληνα. Ακόμα και τον Εγγονόπουλο οι σύγχρονοι του τον κακολογούσαν και τώρα τα έργα του αγγίζουν αστρονομικά ποσά στις δημοπρασίες και η ποίηση του ακόμη τραγουδιέται.
Ο Τσαρούχης έλεγε πως ή Ελλάδα είναι μια παράσταση με πολύ ωραίο σκηνικό αλλά πολύ κακούς ηθοποιούς. Ένα άλλο πράγμα που πάει πίσω την ελλάδα νομίζω είναι οι ιδεοληψίες.
Ο Χατζιδάκις έλεγε πως αν θέλεις να λέγεσαι δημοκράτης θα πρέπει να μάθεις να συνυπάρχεις με τον αντίθετό σου. Ίσως και να μην είναι ένα ιδιότυπο μόνο του νεοέλληνα.
Από την εποχή του ρήτορα Λουκιανού και όπως διαβάζουμε τι τράβηξε και ο κακομοίρης ζωγράφος, ο Απελλής. Αυτή η ιστορία ενέπνευσε και το ομώνυμο έργο του Μποτιτσέλι. Είναι μια συνθήκη μάλλον διαχρονική και μάλλον όχι μόνο ελληνική για να συγκίνησε και τον Ιταλό ζωγράφο της αναγέννησης.
Πως απ’ το ‘’graffiti guru’’ έφτασα στον Μποτιτσέλι και τον Απελλή δεν ξέρω.
Νομίζω η Ελλάδα αυτή τη στιγμή έχει την πιο δυνατή καλλιτεχνική σκηνή στην Ευρώπη
-Έχεις συνεργαστεί με NIKE, DUO, Remy Cointreau. Μίλησέ μας για αυτές σου τις συνεργασίες.
-Το να εμπιστεύονται τόσο μεγάλες εταιρείες έναν καλλιτέχνη να κάνει τέτοια πρότζεκτ είναι κάτι αρκετά σημαντικό. Για την NIKE ζωγράφισα το τερέν για ένα γήπεδο μπάσκετ και στα πλαίσια αυτου του πρότζεκτ είχα την τύχη να γνωρίσω και τον μεγάλο ΓΙάννη Αντετοκούμπο και την οικογένεια του.
Για την DUO δημιούργησα ένα σκηνικό σαν σε θεάτρου στη πλατεία Συντάγματος κατα τη διάρκεια του Pride Festival. Πάλι ήταν μεγάλη μου τιμή να συμμετέχω στο φεστιβάλ διαφορετικότητας με τη βοήθεια αυτής της εταιρείας.
Η Γαλλική εταιρεία Remy Cointreau μου εμπιστεύτηκε να δημιουργήσω το εικαστικό μέρος της συλλεκτικής έκδοσης του μπουκαλιού του ποτού Μεταξά.
Νομίζω είναι η πιο σημαντική εμπορική δουλειά έχω κάνει εώς σήμερα και ευχαριστώ πολύ τους ανθρώπους από την Γαλλία που με εμπιστεύτηκαν.
Όταν ξεκίνησα να σχεδιάζω το μπουκάλι πήρα τηλέφωνο τον κύριο Τσεκλένη και του ζήτησα να με συμβουλέψει για το σχέδιο. Ο Τσεκλένης ήταν ο πρώτος σχεδιαστής που έκανε ένα μπουκάλι για το Μεταξά.
Δυστυχώς δεν πρόλαβα να του δείξω το σχέδιο τελειωμένο. Απεβίωσε λίγο καιρό πριν το τυπώσω. Ελπίζω σύντομα να ξεφύγουμε από την πανδημία και αυτό το καλοκαίρι να τσουγκρίζουμε με ασφάλεια, παρέα τα Μεταξά μας στις παραλίες.
-Είχες προγραμματίσει έκθεση στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη που αναβλήθηκε λόγω της κατάστασης;
-Αναβλήθηκε δύο φορές μάλιστα, από λοκ νταουν σε λοκ νταουν. Προσπαθώ να το δω θετικά. Έκανα κάποια επιπλέον έργα, κάποια άλλα τα αφαίρεσα και είχα πιο πολύ χρόνο για να κάνω έρευνα πάνω στη θεματική μου που ήταν οι φωτογραφίες και η ζωή του παππού μου που εξερευνησε την Ελλάδα εκατό χρόνια πριν. Ελπίζω να πάνε καλά τα πράγματα στον κόσμο και να δείξω την έκθεση αυτή σύντομα.
Η γκαλερί Ζουμπουλάκη είναι η αγαπημένη μου στην Αθήνα και είναι μεγάλη μου τιμή να δείχνω σε αυτό τον χώρο τα έργα μου. Εκεί έχουν παρουσιάσει την δουλειά τους οι καλλιτέχνες που πάντα θαύμαζα. Από τον Μόραλη ως τον Τάκις. Νιώθω το ίδιο δέος κάθε φορά που μπαίνω σε αυτή την ιστορική γκαλερί.
-Πώς αισθάνεσαι που μεγαλώνεις και «ωριμάζει» η δουλειά σου;
-Έχω ακόμα πολλά́ περιθώρια βελτίωσης και δεν είμαι ακόμα μεγάλος σε ηλικία για τα δεδομένα της ζωγραφικής. Κοίταξτε τον David Hockney, είναι ενενήντα χρονών, ακόμα είναι παραγωγικός και τα τελευταία χρόνια στην ουσία αναγνωρίστηκε το έργο του…
Οι ζωγράφοι είναι το αντίθετο των ποδοσφαιριστών η καριέρα τους ξεκινάει γύρω στα 35. Στην ηλικία δηλαδή που οι αθλητές κρεμάνε τα παπούτσια με τα καρφιά εμείς πλένουμε τα πινέλα και βρίσκουμε την ταυτότητα μας. Δημιουργικά, αισθάνομαι καλύτερα από ποτέ. Ξέρω τι θέλω και όσο περνάει ο καιρός γίνομαι πιο αποτελεσματικός και γρήγορος, κάτι που με κάνει να έχω τα περιθώρια για να πειραματιστώ πιο πολύ. Το βασανιστικό με την τέχνη είναι πως δεν φτάνει μια ζωή για να τελειοποιήσεις αυτο που έχεις στο μυαλό σου. Συνεχίζουν όμως οι επόμενες γενιές αυτό που αφήνουμε στη μέση, όπως εμείς συνεχίζουμε αυτό που μας παρέδωσαν οι προηγούμενοι. Και αυτό ισχύει σε όλες τις τέχνες και τις επιστήμες.
Who is Who
O Ιάσονας Μέγκουλα ( γνωστός και ως cacao rocks), γιός του γλύπτη Γιώργου Μέγκουλα, Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1985. Δραστήριος στο street art από το 1999. Σπούδασε Γαλλική φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚΠΑ και του Πανεπιστημίου του Ανζέ στη Γαλλία. Στη συνέχεια σπούδασε φωτογραφία και τέχνη του βίντεο στην σχολή FOCUS αφού το πρώτο βραβείο του διαγωνισμού SHOOT IT (2011) του χάρισε μία υποτροφία. Το έργο του έχει παρουσιαστεί σε πολλές γκαλερί, μουσεία και ιδρύματα στον κόσμο: Μεταξύ άλλων, Μουσείο Μπενάκη, Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, Μουσείο Μπουζιάνη, Salomon Arts Gallery NY, AG18 Gallery (Βιέννη), Γκαλερί Ζουμπουλάκη. Το έργο του και οι τις δραστηριότητες του έχουν καλύψει απο διεθνή μέσα όπως τα: the New York Times, National Geographic, BBC, and the Guardian κ.α..
Ο Ιάσονας Μέγκουλας έχει προσκληθεί από πανεπιστήμια και οργανισμούς στην Ελλάδα και στις Η.Π.Α. για να κάνει διαλέξεις και εργαστήρια (University of Michigan, TedX, the Onassis Foundation, New School, Deree University, WETRANSFER). Τα δημιουργικά του μεσα κινούνται σε ένα ευρύ φάσμα, συμπεριλαμβανομένης της ζωγραφικής, της γλυπτικής, των εγκαταστάσεων, της κινούμενης εικόνας και της επιτέλεσης. Παράλληλα έχει δημιουργήσει το εικαστικό για διεθνής εταιρείες όπως: NIKE, DUO, Remy Cointreau κ.α.. Το 2017 εκπροσώπησε την Ελλάδα στην μπιενάλε νέων καλλιτεχνών της ευρώπης Mediterranea 18.
