Christian Dior: “Ο σχεδιαστής των ονείρων” στο Victoria and Albert Museum στο Λονδίνο

Ο Christian Dior, δημιουργός του οίκου Dior, είχε μία ιδιαίτερη σχέση με την Μεγάλη Βρετανία. Ήταν δε τέτοια αυτή, που κάποια στιγμή δήλωσε «δεν υπάρχει καμία άλλη χώρα στον κόσμο εκτός από την δική μου, της οποίας ο τρόπος ζωής να μου αρέσει τόσο πολύ. Αγαπώ τις Αγγλικές παραδόσεις, την Αγγλική ευγένεια, την Αγγλική αρχιτεκτονική. Μου αρέσει μέχρι και η Αγγλική κουζίνα.»

Ρεπορτάζ της Αριστέας Παναγιωτακοπούλου

Η έκθεση με τίτλο « Christian Dior : Ο σχεδιαστής των ονείρων», που πραγματοποιείται στο Victoria and Albert Museum στο Λονδίνο, έχει σαν θέμα, ξεκινώντας από το 1947 μέχρι σήμερα, την ιστορία και την επιρροή του στην μόδα, ενός από τους σημαντικότερους σχεδιαστές του 20ου αιώνα, εξερευνώντας την ανθεκτικά ηγετική θέση του συγκεκριμένου οίκου μόδας, όπως επίσης και την σχέση του ίδιου του Dior με την Μεγάλη Βρετανία.

Η σχέση του Christian Dior με την βασιλική οικογένεια ήταν τόσο στενή που του είχε προσφερθεί πύργος της βασιλικής οικογένειας για επίδειξη μόδας του οίκου του

Εντυπωσιακό, πως ένας Γάλλος γεννημένος στην Νορμανδία το 1905 και εν συνεχεία μεγαλωμένος στο Παρίσι εκληματίστηκε στην Μεγάλη Βρετανία με αυτό τον απόλυτο τρόπο!

Η σχέση του με την βασιλική οικογένεια ήταν τόσο στενή που του είχε προσφερθεί πύργος της βασιλικής οικογένειας για επίδειξη μόδας του οίκου του, στην οποία και παραβρέθηκε η πριγκίπισσα Μαργαρίτα. Βραδινή τουαλέτα του οίκου φορούσε επίσης η πριγκίπισσα Μαργαρίτα κατά τον εορτασμό των 21ων γενεθλίων της, με την οποία την βλέπουμε απαθανατισμένη από τον φακό του Σέσιλ Μπήτον.

Στην έκθεση αυτή είχαμε την χαρά να ξεναγηθούμε από τον κύριο Gumer del Olmo, Εκπρόσωπο του Οίκου, ο οποίος και διευκόλυνε το ρεπορτάζ μας σε συνεργασία με την κυρία Laura Mitchel του Victoria and Albert Museum, όπου είδαμε με ένα τρόπο μαγικά δοσμένο την ιστορία του οίκου από ιδρύσεώς του μέχρι σήμερα. Τα εισιτήρια ήταν sold out για μεγάλο χρονικό διάστημα και ήταν αυτός ο λόγος για τον οποίο η έκθεση παρατάθηκε μέχρι τον Σεπτέμβριο.

Εάν μία κυρία ζητήσει ένα ρούχο το οποίο έχει ήδη πουληθεί, τότε ο οίκος επικοινωνεί μ’ εκείνη που το έχει ήδη αγοράσει να την ρωτήσει εάν τους επιτρέπει να πουλήσουν ένα ακόμη

Στην έκθεση είχαμε την ευκαιρία να θαυμάσουμε βραδινές τουαλέτες από επιδείξεις μόδας, όπως επίσης και τουαλέτες δωρισμένες από πελάτισσες του οίκου προκειμένου να εκτεθούν. Πρόκειται για ρούχα χειροποίητα, ουσιαστικά έργα τέχνης θα έλεγε κανείς, τα οποία χρειάζονται μέχρι και 300 ώρες για να δημιουργηθούν. “Για να αποκτήσει μία πελάτισσα ένα τέτοιο ρούχο θα πρέπει να φροντίσει να το παραγγείλει έξι μήνες πριν”, μας είπε ο κύριος Gumer del Olmo.

Ο κύριος Gumer del Olmo συνέχισε λέγοντας “Εάν μία κυρία ζητήσει ένα ρούχο το οποίο έχει ήδη πουληθεί, τότε ο οίκος επικοινωνεί μ’ εκείνη που το έχει ήδη αγοράσει να την ρωτήσει εάν τους επιτρέπει να πουλήσουν ένα ακόμη και την ενημερώνουν σε ποια χώρα θα πουληθεί.

Ο οίκος προκειμένου να εξασφαλίζει την τελειότητα των δημιουργιών του, πρώτα φτιάχνει ένα δοκιμαστικό πατρόν, συνήθως από ένα βαμβακερό ύφασμα, το οποίο προβάρει η πελάτισσα και εν συνεχεία προχωρά στο ύφασμα με το οποίο θα γίνει το φόρεμα.”

Ο μεγάλος σχεδιαστής προερχόταν από μία εύπορη οικογένεια και ο πατέρας του φιλοδοξούσε ο γιος του να γίνει διπλωμάτης. Ο ίδιος ήθελε να σπουδάσει αρχιτεκτονική και τέχνες. Αργότερα ως αναγνωρισμένος σχεδιαστής έλεγε “ βλέπω την δουλειά μου σαν μία εφήμερη αρχιτεκτονική αφιερωμένη στην ομορφιά του γυναικείου σώματος”.

Παρόλα αυτά, για τρία χρόνια ακολούθησε την θέληση του πατέρα του σπουδάζοντας πολιτικές επιστήμες για να εγκαταλείψει στην συνέχεια και ν΄ανοίξει το 1928 με την βοήθειά του πατέρα του, μία γκαλερί στην οποία εξέθετε έργα δημιουργών, όπως ο Πικάσο και ο Νταλί, με την συμφωνία να μην αναφερθεί το όνομα της οικογένειας τους στην γκαλερί αυτή.

Όταν το 1929 κατά την διάρκεια της μεγάλης παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης, η οικογένειά του καταστράφηκε οικονομικά και την ίδια χρονιά έχασε την μητέρα και την μία αδελφή του, η γκαλερί έκλεισε κι εκείνος άρχισε να πουλάει τα σχέδια του για να βιοποριστεί, όπου και κατέληξε να δουλεύει για τον οίκο Lelong. Ο οίκος αυτός έντυνε κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου τις συζύγους των Γερμανών κατακτητών και των εύπορων Γάλλων συνεργατών τους.

Το 1946 με την βοήθεια του επιχειρηματία υφασμάτων Marcel Boussac άνοιξε τον δικό του οίκο μόδας στο Παρίσι. Μέχρι το 1955 οι εξαγωγές του οίκου Dior έφθασαν ν΄αποτελούν πάνω από το 50% των εξαγωγών υψηλής ραπτικής της Γαλλίας. Ήταν ο πρώτος σχεδιαστής που σκέφτηκε να δημιουργήσει αξεσουάρ και αρώματα με το όνομά του οίκου του και στην συνέχεια τον ακολούθησαν και πολλοί άλλοι.

Το πρώτο άρωμα του οίκου Μiss Dior δημιουργήθηκε προς τιμήν της αγαπημένης του αδελφής Κατερίνας, η οποία είχε και ενεργό δράση στην αντίσταση κατά των Γερμανών κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο ίδιος πίστευε ότι κανένα ρούχο δεν είναι ολοκληρωμένο χωρίς ένα άρωμα, έλεγε ότι “το άρωμα είναι η τελευταία λεπτομέρεια του κάθε φορέματος”. Το 1947 την χρονιά που παρουσίασε το πρώτο του άρωμα το Miss Dior στην επίδειξη μόδας μπορούσε κανείς να το μυρίσει σε όλους τους χώρους που αυτή λάμβανε χώρα.

Ο ίδιος είχε μεγάλη αγάπη στα λουλούδια και ιδιαίτερα σ΄ ένα κρίνο που φύεται στην ιδιαίτερη πατρίδα του, το οποίο αποτέλεσε αργότερα και βάση για το άρωμα “Diorissimo” του οίκου.

O Dior εμπνεόταν από τα λουλούδια των κήπων, των διάφορων ιδιοκτησιών του, τα οποία έγιναν κεντήματα και υφάσματα φλοράλ των δημιουργιών του.

Χαρακτηριστικά έλεγε ότι “μετά τις γυναίκες τα λουλούδια είναι τα πιο θεϊκά δημιουργήματα”. Από την παιδική του ηλικία γοητευόταν από τους κήπους και τα λουλούδια. Η μητέρα του Μαντλέν στο πατρικό του σπίτι στην Γκρανβίλ διατηρούσε έναν υπέροχο κήπο που έβλεπε την θάλασσα, τον οποίο απολάμβανε σαν παιδί.

Αργότερα άντλησε έμπνευση από τα λουλούδια των κήπων, των διάφορων ιδιοκτησιών του, τα οποία έγιναν κεντήματα, υφάσματα φλοράλ των δημιουργιών του, όπως επίσης αποτέλεσαν και την έμπνευση για την “Νέα Γραμμή” του, η οποία ήταν το σχήμα ενός αναποδογυρισμένου λουλουδιού.

Στην έκθεση θαυμάσαμε μία αίθουσα, το ταβάνι και οι τοίχοι της οποίας ήταν διακοσμημένοι με περίτεχνα χάρτινα χειροποίητα λουλούδια, έτσι ώστε να θυμίζει κήπο, κατασκευασμένα, από το διάσημο Ισπανικό studio Wanda Barcelona. Σε αυτή την αίθουσα, είδαμε εξαιρετικά περίτεχνες βραδινές τουαλέτες εκτεθειμένες μέσα σε αυτό το λουλουδάτο ντεκόρ.

Ενημερωθήκαμε επίσης ότι οι μετέπειτα δημιουργικοί διευθυντές των Marc Bohan, Gianfranco Ferre και John Galliano πολύ συχνά κοσμούσαν τις κολεξιόν τους με κεντημένα λουλούδια. Η σημερινή δημιουργική διευθύντρια του οίκου, Maria Grazia Chiuri στην πρώτη της κολεξιόν Dior δημιούργησε φορέματα τα οποία είχαν μεταξωτά πέταλα λουλουδιών βαμμένα στο χέρι και τοποθετημένα επάνω σε επάλληλες στρώσεις από τούλι.

Ένα βραδινό ρούχο είναι το όνειρό σου και πρέπει να σε κάνει ένα όνειρο

Στις αίθουσες του μουσείου θαυμάσαμε από τις πρώτες δημιουργίες του οίκου το 1947, οι οποίες χαρακτηρίστηκαν από τον τύπο “Νέα Γραμμή” – “New Line” με έμφαση στην γραμμή της μέσης, καθώς και την εξέλιξη του οίκου μέχρι σήμερα, όπως αυτό αποτυπώνεται στις δημιουργίες του με τις επιρροές στο ύφος από τους διαδοχικούς καλλιτεχνικούς διευθυντές του.

Ο Οίκος από το 1952, που έφυγε από την ζωή ο Dior μέχρι και σήμερα είχε έξι (6) καλλιτεχνικούς διευθυντές, τους Yves Saint Laurent, Marc Bohan, Gianfranco Ferre, John Galliano, Raf Simons και την σημερινή Maria Grazia Chiuri και όπως θα δείτε στις φωτογραφίες, ο καθένας έδωσε το δικό του χαρακτηριστικό ύφος στα ρούχα. Όλοι τους όμως, έχουν σεβαστεί αυτό που συχνά αναφέρεται ως “Οι κώδικες του οίκου Dior”, στην δουλειά που παρουσιάζουν.

Ο Yves Saint Laurent έφτιαξε μία κολεξιόν που μετακινήθηκε από την έμφαση στην γραμμή της μέσης σε μία πιο νεανική προσέγγιση

Ο πρώτος δημιουργικός διευθυντής, ο Yves Saint Laurent, o οποίος ανέλαβε σε ηλικία 21 ετών την δημιουργική διεύθυνση του οίκου, αμέσως μετά τον θάνατο του Christian Dior έφτιαξε μία κολεξιόν η οποία μετακινήθηκε από την έμφαση στην γραμμή της μέσης σε μία πιο νεανική προσέγγιση που περιελάμβανε ζιβάγκο, μαύρα δερμάτινα πανωφόρια, ρούχα με πιο χαλαρές γραμμές και διαφόρων ειδών καπέλα να συνοδεύουν τα σύνολα αυτά.

Δέχτηκε και αυτός κριτική για την εμπνευσμένη από τον δρόμο υψηλή ραπτική του. Παρέμεινε στο τιμόνι του οίκου για δύο χρόνια 1958-1960 διότι έφυγε για να εκπληρώσει την στρατιωτική του θητεία.

Τον διαδέχτηκε ο Marc Bohan, ο οποίος ήταν και ο μακροβιότερος δημιουργικός διευθυντής του οίκου απο το 1960-1989. O Bohan πρότεινε πιό λιτές γραμμές στις κολεξιόν του, στολίζοντας τα ρούχα με ιδαίτερα κουμπιά η άλλα στολίδια. Τον λάτρεψαν στάρ του Χόλυγουντ, όπως η Elizabeth Taylor, η οποία σε μία επίδειξη παράγγειλε 12 φορέματα.

Τον Bohan διαδέχθηκε ο Gianfranco Ferre 1989-1997, o οποίος χαρακτηρίστηκε ως ο αρχιτέκτονας της μόδας, δικαίως ως απόφοιτος της αρχιτεκτονικής σχολής του Μιλάνο

Τον Bohan διαδέχθηκε ο Gianfranco Ferre 1989-1997, o οποίος χαρακτηρίστηκε ως ο αρχιτέκτονας της μόδας, δικαίως ως απόφοιτος της αρχιτεκτονικής σχολής του Μιλάνο. Τις συλλογές του χαρακτήριζαν η αγάπη του για την θηλυκή σιλουέτα, τα έντονα χρώματα, και η υπερβολή.

Τον Ferre διαδέχθηκε, ο John Galliano 1996-2011, ένας Λονδρέζος γεννημένος στο Γιβραλτάρ. Η πρώτη του επίδειξη μόδας συνέπεσε με την 50η επέτειο της “Νέας Γραμμής” του Christian Dior, όπου ήταν εμφανής η έμπνευση που πήρε από τα αρχικά σχέδια του Christian Dior.

Στην συνέχεια κατά την διάρκεια των ετών δημιούργησε ρούχα, που η φαντασία του και η έμπνευση που αντλούσε από τα διαρκή ταξίδια του με την δημιουργική του ομάδα, είχαν έντονο το θεατρικό στοιχείο.

Τον Galliano διαδέχθηκε ο Raf Simons από το 2012-2015. Ο Simons διατήρησε τις λιτές γραμμές με μία δόση ρομαντισμού, που παρέπεμπε στον ίδιο τον Christian Dior. Εμπνεόταν από τον χώρο της τέχνης, ο ίδιος ήταν απόφοιτος της Βασιλικής Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Αμβέρσας.

Τα σχέδιά του δείχνουν έμφαση στην λεπτομέρεια. Στην πρώτη του κολεξιόν τύπωσε σε μετάξι δημιουργίες του Αμερικανού καλλιτέχνη, Sterling Ruby που το χρησιμοποίησε σε διάφορα φορέματα.

We should all be feminists

Τέλος από το 2016 μέχρι και σήμερα, στην ηγεσία της δημιουργικής διεύθυνσης του οίκου βρίσκεται η Maria Grazia Chiuri, για πρώτη φορά γυναίκα, από ιδρύσεως του οίκου.

Στην πρώτη της κολεξιόν προκάλεσε με το σλόγκαν της T-shirts, όπου παρουσίασε κι ένα t-shirt με το μήνυμα “we should all be feminists”. Θέλει να κάνει μόδα που να είναι συνδεδεμένη με την γυναίκα του σήμερα, λέει. Αντλεί την έμπνευσή της από τις παρελθούσες δημιουργίες του οίκου, σεβόμενη τους προηγούμενους δημιουργικούς διευθυντές και έχει στο επίκεντρο της τις ανάγκες της σημερινής γυναίκας. Τα ρούχα που δημιουργεί είναι ένα μείγμα μοντέρνου και αιθέριου ρομαντικού.

Το 1954, o Dior είχε πει “ ένα βραδινό ρούχο είναι το όνειρό σου και πρέπει να σε κάνει ένα όνειρο”.

Στην έκθεση αναφέρεται και παρατηρούμε ότι, στα βραδινά φορέματα που σχεδίαζε μπορεί κανείς να διακρίνει την αγάπη του για τα κοστούμια εποχής και την έμπνευσή του από αυτά.

Σε όλη του την ζωή αγαπούσε να δημιουργεί ρούχα, που θα φορούσαν οι πελάτισσές του σε επίσημες περιστάσεις. Σε αυτές τις δημιουργίες βλέπουμε την δεξιότητά του στην κατανομή και κοπή των υφασμάτων του ρούχου, τα αριστοτεχνικά κεντήματα και τα σπάνια πολυτελή στολίδια που τις ολοκλήρωναν.

Εκείνη την εποχή κατηγορήθηκε για σπατάλη των υφασμάτων που χρησιμοποιούσε. Υποστήριζε ότι “τα βραδινά ρούχα είναι τα πιο πολυτελή και συναρπαστικά ρούχα που μπορεί να έχει μία γυναίκα, διότι το βράδυ είναι η ώρα που δραπετεύουμε από την πραγματικότητα της ζωής”. Όπως η “Καινούργια Γραμμή” του πρότεινε την διαφυγή από την λιτότητα του πολέμου, έτσι και τα βραδινά του ρούχα έφθασαν την φινέτσα και την υπερβολή σε άκρα.

Οι Καλλιτεχνικοί Διευθυντές του Οίκου, μετά τον θάνατό του διατήρησαν τον ονειρικό χαρακτήρα των ρούχων του Christian Dior.

Ένα από τα χαρακτηριστικά των βραδινών φορεμάτων του Οίκου μέχρι και σήμερα είναι η ζώνη στην μέση, ένα αξεσουάρ που προσθέτει δύναμη και ένταση στο ρούχο, όπως αυτό που φόρεσε η πριγκίπισσα Μαργαρίτα στα 21α γενέθλιά της.

Είναι εντυπωσιακό πόσο αρμονικά δένει μία ζώνη υφασμάτινη και όχι μόνο, μεαγκράφα σε μία βραδινή τουαλέτα και πόσο αυτή προσθέτει μία διαφορετική, δυνατή έκφραση, έμφασης στην γραμμή της μέσης τονίζοντας όμως παράλληλα όλο το ρούχο μ΄έναν διαφορετικό μοναδικό τρόπο.

Όταν το 1957 λανσάρισε στην νέα κολεξιόν του την γραμμή Η, δέχτηκε δριμεία κριτική, ότι συμπιέζει τις φυσικές καμπύλες του γυναικείου σώματος με μία επίπεδη γραμμή ρούχου. Σε απάντηση αυτής της κριτικής, ο Dior, κανόνισε μία φωτογράφιση με την τότε σταρ του Χόλιγουντ Jane Russell, διάσημη για τις καμπύλες της, η οποία φορούσε το επίμαχο σύνολο Mazzete, σε γραμμή Η, σε απόδειξη ότι κολάκευε όλους τους τύπους σώματος χωρίς να συμπιέζει η χαλάει τις φυσικές γραμμές του γυναικείου σώματος.

Παρατηρώντας στην έκθεση τα ρούχα που είναι σχεδιασμένα από τον ίδιο, αντιλαμβάνεται κανείς μία σαφή αρχιτεκτονική προσέγγιση στην φόρμα όπως και στην προοπτική του συνόλου του γυναικείου σώματος. Μοιράζει τα βάρη των όγκων, έτσι ώστε να εισπράττεται συμμετρία από το βλέμμα. Είτε το βάρος βρίσκεται στο επάνω είτε στο κάτω μέρος του ρούχου το αποτέλεσμα είναι ζυγισμένο και αρμονικό, μα συνάμα θηλυκό και αριστοκρατικό.

Η επιτυχία του μέσα στην μεταπολεμική ανέχεια δημιούργησε αντιδράσεις και κριτική για τον πολυτελή χαρακτήρα των ρούχων του, όπως και για το γεγονός ότι η «Νέα Γραμμή» του αγκάλιαζε σφιχτά το γυναικείο σώμα, πράγμα που θεωρήθηκε προκλητικό εκείνη την εποχή.

Σε απάντησή τους σχολίασε κάποια στιγμή λέγοντας «Είναι εύκολο να φανείς γελοίος αν προσπαθήσεις να εισαγάγεις φιλοσοφικές σκέψεις σε μια συζήτηση για μεταξωτά και σατέν, αλλά δεδομένου ότι είμαι ο κύριος υπεύθυνος μιας κοινωνικής τάσης, μάλλον είμαι ο καταλληλότερος για να εξηγήσω την επιτυχία μου. Πιστεύω ότι οφείλεται στο ότι επανέφερα στο προσκήνιο την παραμελημένη τέχνη του να ευχαριστείς».

Από την πρώτη του κολεξιόν μέχρι τον θάνατό του, ο Dior σχεδίασε 22 κολεξιόν και η κάθε μία από αυτές συμπεριλάμβανε περίπου 150 καινούργιες γραμμές

Tα ονόματα που επέλεγε για κάθε μία από αυτές αντανακλούσαν μια κυρίαρχη σιλουέτα επονομαζόμενη πότε Ζικ-Ζακ, πότε Κάθετη, πότε Τόξο πότε Ελιγμός, πότε Άτρακτος, απόδειξη της αρχιτεκτονικής προσέγγισης του συνόλου της φόρμας του γυναικείου σώματος από το μυαλό του μεγάλου μόδιστρου.

H επιτυχία του Christian Dior έκρυβε μία ολόκληρη κοσμοθεωρία μέσα της η οποία είχε να κάνει με μία προσέγγιση της ζωής και του γυναικείου φύλλου μέσα από την τέχνη και την κουλτούρα του ανθρώπου- δημιουργού, που εκτιμά την ομορφιά της φύσης, των λουλουδιών και των αρωμάτων της και εμπνέεται από αυτά, για να ντύσει ντελικάτα και με φινέτσα ένα εξίσου θεϊκό δημιούργημα όπως έλεγε, την γυναίκα.

Φορέματα του οίκου προτιμούν διεθνείς προσωπικότητες από όλους τους χώρους όπως επίσης κι εστεμμένοι, στις επίσημες εμφανίσεις τους.

Για την εμφάνιση της πριγκίπισσας Νταϊάνα στο Met Museum κατά τον εορτασμό των 50ων γενεθλίων του Oίκου, ο John Galliano έφτιαξε το ανάλογο φόρεμα.

Το 1957, ο 19χρονος Ιβ Σεν Λοράν έγινε βοηθός ράφτη του Ντιόρ και σύντομα δεξί του χέρι. Όταν ο μεγάλος μόδιστρος συναντήθηκε με τη μητέρα του προστατευόμενού του την ίδια χρονιά την ενημέρωσε για την πρόθεσή του να τον χρίσει διάδοχό του στον οίκο, σαν να προαισθανόταν παρ’ ότι ήταν μόλις 52 ετών, ότι σύντομα θα εξέλειπε.

Σύντομα έπαθε άλλο ένα έμφραγμα, το τρίτο κατά σειρά και έφυγε αιφνιδίως από τον κόσμο στις 24 Οκτωβρίου 1957, κατά την διάρκεια των διακοπών του σε Ιταλικό θέρετρο. Εξήντα δύο χρόνια μετά τον θάνατό του ιδρυτή του, ο οίκος Dior παραμένει κορυφαίος παγκοσμίως.

Ευχαριστούμε πολύ για την υποδειγματική φιλοξενία και την εξαιρετική ξενάγηση τον Private Client Executive του Οίκου Dior, κύριο Gumer del Olmo και την Senior Press Officer at Victoria and Albert Museum, κυρία Laura Mitchel.

Φωτογραφίες: Aristea Panagiotakopoulou
https://www.facebook.com/aristea.panagiotakopoulou

Event Info:

Victoria and Albert Museum

Cromwell Road, London, SW7 2RL

Tel: +44 (0)20 7942 200

On now until Sunday, 1 September 2019

The Sainsbury Gallery