Ένα βροχερό απόγευμα, λίγες ημέρες πριν την αναχώρηση του Χρήστου Κονταρούδη με τη σύζυγό τους για τη Νέα Υόρκη, βρεθήκαμε στο εργαστήριό του στην Κηφισιά. Εργαστήριο ευάερο, ευήλιο –τις ηλιόλουστες μέρες–, που βρίσκεται στο ισόγειο μεγάλης πολυκατοικίας. Όπως ο ίδιος μας ανέφερε, ήταν το παλαιό αρχιτεκτονικό του γραφείο, που τα τελευταία χρόνια δεν στεγάζει μόνο την αρχιτεκτονική του δουλειά αλλά και την εικαστική.
Γράφει η Ζέτα Τζιώτη
Η εικαστική του διαδρομή ξεκινά από την παιδική του ηλικία, με έργα τα οποία παρουσίαζε σε μαθητικές εκθέσεις στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Η κλίση του στο ελεύθερο και γραμμικό σχέδιο από την εποχή του γυμνασίου ήταν η αφορμή να ακολουθήσει την αρχιτεκτονική.
Όσο προχωρούσε η συζήτησή μας, αντιλαμβανόμασταν ότι η έμπνευση του εικαστικού πηγάζει από θέματα κοινωνικά, πολιτιστικά δρώμενα, ανθρώπινες παρεμβάσεις στο οικοσύστημα, υπερβατικούς οραματισμούς του ανθρώπινου νου, αλλά και φυσικά τοπία και εικόνες της καθημερινότητας.
Το έργο αντικατοπτρίζει τον εσωτερικό κόσμο του καλλιτέχνη και τις αναζητήσεις του για έναν κόσμο ιδανικό
– Πώς ένας αρχιτέκτονας με την εμπειρία σας συνθέτει το εικαστικό του έργο;
– Η αρχιτεκτονική, όπως εξ άλλου και οι άλλες τέχνες, δηλαδή η μουσική, η ποίηση, η λογοτεχνία και, τέλος, η εικαστική τέχνη, είναι προϊόντα πνευματικής διεργασίας, και επομένως συνθέτονται νοητικά πολύ πριν αποδοθούν σε αρχιτεκτονικό σχέδιο, σε πεντάγραμμο, σε κείμενο, και, τέλος, στον καμβά, ή σε άλλο υλικό, αν πρόκειται περί γλυπτικής.
Ο αρχιτέκτονας για να σχεδιάσει ένα κτίριο πρέπει πρώτα να το ονειρευτεί, να το εντάξει στο περιβάλλον του, να ζήσει νοερά μέσα και έξω από αυτό μεταφέροντας το είναι του στο είναι του πελάτη, ή του κοινού, αν πρόκειται για δημόσιο κτίριο, να το δει με το μάτι του νέου, αλλά και του ηλικιωμένου, να το περπατήσει, ακόμα και να μπορέσει να οσφρανθεί τα υλικά τα οποία θα το επενδύσουν. Επομένως, θα έλεγα είναι αρκετά εύκολο για έναν αρχιτέκτονα, να συνθέσει ένα εικαστικό έργο.
Εδώ, όμως, υπάρχει μία ειδοποιός διαφορά, ο εικαστικός εκφράζει μόνο το είναι του, την ψυχοσύνθεσή του, αδιαφορώντας αν αυτό που παράγει είναι κοινά αποδεκτό. Το αποτέλεσμα που τελικά θα παρουσιάσει θα προσπαθήσει να είναι αυτό το οποίο έχει δημιουργήσει νοητικά, ανάλογα με τα βιώματά του και τον εσωτερικό του κόσμο. Είναι έξω από τη λογική του να είναι το έργο του αποδεκτό.
Η παράλληλη μαθηματική σκέψη του αρχιτέκτονα δεν του επιτρέπει να παραγνωρίσει τους φυσικούς νόμους της οπτικής, δηλαδή την προοπτική, τις επιδράσεις του φωτός σε ένα πρόσωπο, ή ένα αντικείμενο, τις εναλλαγές του χρώματος ανάλογα με την απόσταση του παρατηρητή, του είναι σχεδόν αδύνατον να υπερβεί το φυσικό, εκτός και αν για λόγους υπέρβασης του ανθρώπινου νου το έργο το επιβάλλει.
– Πίσω από κάθε έργο σας υπάρχει κάποιο αφήγημα. Το αφήγημα ακυρώνει το έργο ή πιστεύετε δρα υποστηρικτικά και το απογειώνει;
– Το έργο που παράγεται από κάθε καλλιτέχνη αντικατοπτρίζει τον εσωτερικό του κόσμο, τα βιώματά του, τις ανθρώπινες αναζητήσεις για έναν κόσμο ιδανικό, αλλά πολλές φορές και για έναν κόσμο που όλοι θα θέλαμε να τον αποφύγουμε, μπορεί να είναι ο πραγματικός καθρέφτης της ψυχής του, ή ο παραμορφωτικός καθρέφτης του άλλου του εαυτού.
Αν το έργο δρα υποστηρικτικά στο αφήγημα έγκειται στην ψυχοσύνθεση του παρατηρητή. Το βέβαιο είναι ότι δρα υποστηρικτικά στον ίδιο τον καλλιτέχνη, άλλως θα το πέταγε στα σκουπίδια.
– Πώς συνδέεται η επιστήμη με την τέχνη;
– Το θέμα αυτό είναι αρκετά εκτεταμένο και δεν θα μπορούσα στις λίγες γραμμές αυτής της συνέντευξης να σας το αναλύσω. Στις αρχές του χρόνου, και στο πλαίσιο της διοργάνωσης των Ελλήνων Φυσικών «Η Φυσική Μαγεύει» στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, έκανα μια ομιλία σχετική με το θέμα της ερώτησής σας.
Η ίδια ομιλία θα γίνει και στο Κολλέγιο Αθηνών στις 13 Μαΐου 2019. Το μόνο που θέλω να προσθέσω είναι ότι στο πλαίσιο των ομιλιών αυτών γίνεται μνεία σε μια πληθώρα τεχνών όπως αρχιτεκτονική, πολεοδομία, εικαστικές τέχνες, μουσική και, τέλος, επιστήμη που είναι οι δύο όψεις του νομίσματος.
– Είστε μέλος της Société des Artistes Français. Τι σημαίνει αυτό για σας;
– Είναι μεγάλη τιμή για μένα αλλά και για κάθε καλλιτέχνη να είναι μέλος της Société des Artistes Français. Η κοινότητα αυτή έχει τις απαρχές της στο 1667 όπου σύμφωνα με την επιθυμία του Louis XIV η Βασιλική Ακαδημία διοργανώνει έκθεση των μελών της στο Λούβρο. Η Κοινωνία Γάλλων Καλλιτεχνών, άμεση κληρονόμος του Salon που δημιούργησε ο Colbert για τον Βασιλιά, έχει περάσει όλες τις εποχές: αυτοκρατορίες, επαναστάσεις, πολέμους, που φέρνουν στο πέρασμά τους τα μεγαλύτερα ονόματα καλλιτεχνών που έχουν επισημάνει αυτούς τους τελευταίους αιώνες:
Οι
Delacroix, Ingres, Manet, Rodin, Claudel, Bartholdi, Dufy, Picabia, και πολλοί
άλλοι ήταν μέλη της.
Το 1881 παίρνει το σημερινό της όνομα της Κοινωνίας των Γάλλων Καλλιτεχνών, και
το κράτος τής αναθέτει το καθήκον της διοργάνωσης ετήσιας έκθεσης των Καλών
Τεχνών.
Κάτω από τη γοητευτική γυάλινη οροφή του GRAND PALAIS στο Παρίσι, η Société des Artistes Français παρουσιάζει κάθε χρόνο περισσότερους από 650 διεθνείς καλλιτέχνες, οι οποίοι γίνονται δεκτοί από μια ανανεωμένη κριτική επιτροπή 40 μελών, που επιλέγει τα έργα που θα εκτεθούν. Όλοι οι καλλιτέχνες παρουσιάζουν το έργο τους απευθείας σε ένα κοινό περίπου 40.000 επισκεπτών, χωρίς μεσάζοντες, έξω από τα κανάλια του εμπορίου. Το να επιλεγεί ένα και μόνο έργο που έχει δικαίωμα να παρουσιάσει κάθε καλλιτέχνης είναι τίτλος τιμής.
– Μιλήστε μας για τις διακρίσεις σας στη Γαλλία και τις συμμετοχές σας σε εκθέσεις από το 2014.
– Όπως ήδη ανέφερα, το 2014, στο Σαλόνι της Société des Artistes Indépendants παρουσίασα 7 έργα και μεταξύ αυτών την « La Grèce aujourd’hui» η Ελλάδα Σήμερα.
Το 2015 στο Σαλόνι της Société des Artistes Français παρουσίασα ένα 19πτυχο πίνακα με θέμα τη Μετανάστευση, «Migration-Immigration», η οποία μάλιστα προτάθηκε και για μετάλλιο, και το 2017 στο ίδιο Σαλόνι παρουσίασα το έργο «Gloire vs Avidité » Δόξα vs Απληστία, καθώς πάλι το έργο μετανάστευση στο πολιτιστικό κέντρο της Christianne Peugeot με θέμα της έκθεσης τη μετανάστευση.
Την ίδια χρονιά κατέθεσα τρίπτυχο με πορτρέτα στο National Portrait Gallery του Λονδίνου, και κατετάγην στο 17% των συμμετεχόντων. Το 2018 παρουσίασα το σουρεαλιστικό έργο μου «Σταύρωση, μία άλλη οπτική» στο ARTBOX1 στη Ν.Υ. , και την ίδια χρονιά στο Μουσείο του Λέοντος Τολστόι στη Ρωσία με το έργο «Masha», εμπνευσμένο από το μυθιστόρημα του συγγραφέα «Όμορφη οικογένεια». Στην Ελλάδα από το 2014 μέχρι σήμερα έχω συμμετάσχει σε 17 ομαδικές εκθέσεις και δύο ατομικές.
– Πείτε μας δυο λόγια για το έργο σας «η Ελλάδα σήμερα» που παρουσιάστηκε το 2014 στο πλαίσιο της Arten Capital στο Grand Palais στο Παρίσι στο Σαλόνι των Ανεξάρτητων Καλλιτεχνών και εν συνεχεία το 2017 στο σαλόνι των Γάλλων καλλιτεχνών, για το έργο σας Δόξα vs απληστία.
– Το 2014 που συνέθεσα και παρουσίασα στο Grand Palais στο Παρίσι, στο Σαλόνι των Ανεξάρτητων Καλλιτεχνών το έργο «η Ελλάδα σήμερα» είναι στην ουσία ένα έργο αφηγηματικό, διαχρονικό, αλλά πολύ φοβάμαι και προφητικό για το μέλλον της χώρας μας, αλλά και γενικότερα του πλανήτη. Η πολιτική και οι πολιτικές σε όλα τα πλάτη και μήκη του κόσμου έδειξαν ότι ηθελημένα ή από λάθος επιλογές οδήγησαν και οδηγούν σε κατάρρευση των ανθρώπινων αξιών, και φτωχοποίηση του πλανήτη.
Με αλληγορικό τρόπο παρουσιάζεται η Χρυσή εποχή των Αθηνών σε αντιπαράθεση με αυτό το οποίο βιώνουμε σήμερα. Στο ίδιο πλαίσιο κινείται και το άλλο έργο που εκτέθηκε στο Παρίσι στο Σαλόνι των Γάλλων Καλλιτεχνών, με θέμα «Gloire vs Avidité» Δόξα vs Απληστία.
Εδώ έχουμε τη νέα τάξη πραγμάτων, δηλαδή το κυνήγι του πλούτου ως την απόλυτη αξία έναντι του Ολυμπιακού ιδεώδους.
Ο παρατηρητής εξετάζοντας προσεκτικά τον πίνακα θα αντιληφθεί τα βαθύτερα νοήματα και μηνύματα που προσπάθησα μέσα από την εικόνα να παρουσιάσω. Οι σημερινές αξίες αντέστρεψαν την παλιά Ελληνική ρήση «τα πλούτη πολλοί μίσησαν την δόξα ουδείς».
– Μιλήστε μας για το έργο σας που προτάθηκε για μετάλλιο το 2015 και έχει σχέση με την μετανάστευση;
– Το έργο αυτό είναι αφηγηματικό της μετανάστευσης από το 1896 μέχρι σήμερα, δημιουργήθηκε, δε, μετά από έρευνα, και για το πλήρες κείμενο που το καλύπτει όσοι ενδιαφέρονται μπορούν να επισκεφθούν το site μου www.christos-k.com και να διαβάσουν όλη την ιστορία, αλλά και να αντιληφθούν τον εικαστικό αλληγορικό τρόπο με τον οποίο κάποια τμήματα του πολύπτυχου προσεγγίζουν το θέμα.
– Τα έργα σας βασίζονται σε μηνύματα και αξίες που επιθυμείτε να περάσετε στο κοινό σας. Τι έχετε να πείτε σε αυτούς που βλέπουν την τέχνη μόνο σαν επένδυση;
– Στην σημερινή εποχή η λέξη επένδυση είναι συνυφασμένη με το χρήμα. Όμως η Τέχνη βασικά προσφέρει ψυχική επένδυση. Μια βόλτα σε μία γκαλερί, ή σε μία πινακοθήκη, μας προσφέρει αυτό που πραγματική λείπει από την ζωή μας. Η ανάταση στο υπερβατικό, στην σφαίρα της φαντασίας και στην αποκαθήλωση της στυγνής πραγματικότητας. Αν κάποιο έργο τέχνης συντελεί με την θέασή του στην ψυχική μας ευφορία, και την αέναη αναζήτηση των μηνυμάτων του, αυτό είναι επένδυση.
– Τι ετοιμάζετε αυτόν τον καιρό;
– Έχω ετοιμάσει έργα μηνυματικά, προσωπογραφίες, αλλά και τοπία από μία διαφορετική ματιά. Το κύριο όμως θέμα το οποίο θα υποβάλω προς έγκριση στην Société des Artistes Français για το έτος 2020 είναι ένα τρίπτυχο έργο «Αντιπολεμικό» με τίτλο « vanité – ματαιοδοξία». Πριν όμως παρουσιαστεί στην μεγάλη αυτή έκθεση δεν μου επιτρέπεται να το δημοσιοποιήσω, αλλά ούτε και να το περιγράψω.
Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα axianews φύλλο 27/4/2019