Γράφει η Λιάνα Ζωζά
Πληκτρολογώντας κανείς το όνομα Diego Rivera, σε οποιαδήποτε διεθνή μηχανή αναζήτησης, στο internet, είναι αξιοσημείωτο, πως οι φωτογραφίες που θα εμφανιστούν, χωρίς την παρέα της αιώνιας και εκκρηκτικής αγαπημένης του Frida Kahlo, μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού.
Ο Rivera παντρεύεται συνολικά τέσσερις φορές, τις δύο από αυτές με την ίδια γυναίκα που δεν είναι άλλη από τη Frida Kahlo
Όπως επίσης, το ότι ο τίτλος που συνοδεύει το διάσημο όνομα και ανήσυχο πνεύμα του, δεν είναι artist ή painter, αλλά muralist, καθόλου τυχαίο μιας και σταθμός στην ιστορία της τέχνης είναι οι τεραστίων διαστάσεων τοιχογραφίες του, τόσο στο Μεξικό όσο και στις ΗΠΑ.
Ο Diego Maria de la Concepcion Juan Nepomuceno Estanislao de Rivero y Barrientos Acosta y Rodriguez και ο δίδυμος αδελφός του Carlos Maria γεννιούνται στις 8 Δεκεμβρίου 1886, στην πόλη Guanajuato του Μεξικού. Ο δίδυμος αδελφός του, δυστυχώς, πεθαίνει λίγο πριν συμπληρώσει τα δύο χρόνια του, ιστορία που φαίνεται να επαναλαμβάνεται αργότερα, με το θάνατο του πρωτότοκου γιού του, στην ίδια ηλικία.
Δοκιμάζοντας τις αντοχές των δασκάλων γονιών του, ξεκινά τις ζωγραφικές του αναζητήσεις σε ηλικία τριών χρονών, γεμίζοντας με τα παιδικά του σκίτσα το σπίτι, με ιδιαίτερη προτίμηση στα έπιπλα και τους τοίχους. Στο τέλος, αναγκάζονται να τοποθετήσουν καμβάδες και μαυροπίνακες παντού, για να τα περισώσουν ότι μπορούν.
Η καλλιτεχνική του κλίση, όμως δεν τον εγκαταλείπει και μόλις δέκα χρονών ξεκινά να φοιτά στην Ακαδημία Τεχνών του Σαν Κάρλος, ενώ με την ενηλικίωσή του βρίσκεται με κρατική υποτροφία στην Ισπανία για τη συνέχιση των σπουδών του.
Ξεκινά την επαγγελματική του καριέρα στο Παρίσι, όπου έρχεται σε επαφή με μεγάλους ζωγράφους, ένας από αυτούς και ο Modigliani, με τον οποίο συνδέεται με στενή φιλία και αρχίζει να διαμορφώνει το προσωπικό του ύφος. Επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τον κυβισμό, αλλά αυτό που τον εμπνέει ουσιαστικά είναι τα έργα του Cezanne.
Η έμπνευση του αυτή τον οδηγεί στη δημιουργία έργων που του δίνουν και τις πρώτες συμμετοχές του σε μεγάλες εκθέσεις. Στο Παρίσι συναντά τη Ρωσίδα ζωγράφο Angelina Beloff, την παντρεύεται και ζει μαζί της δώδεκα χρόνια, μέχρι το 1921 που τη χωρίζει και επιστρέφει στο Μεξικό. Ο Rivera παντρεύεται συνολικά τέσσερις φορές, τις δύο από αυτές με την ίδια γυναίκα που δεν είναι άλλη από τη Frida Kahlo.
Το παράδοξο με την Angelina Beloff είναι πως σχεδόν το σύνολο του ζωγραφικού της έργου, πραγματοποιείται στο Μεξικό, όπου εγκαθίσταται το 1932. Σημειώνουμε, πως δεν ξαναπαντρεύτηκε ποτέ, μετά το χωρισμό της με τον Diego Rivera.
Με την επιστροφή του στο Μεξικό, αναλαμβάνει να φιλοτεχνήσει για λογαριασμό του Υπουργείου Παιδείας, τοιχογραφίες μεγάλων διαστάσεων σε δημόσια κτίρια. Στο εγχείρημα αυτό συμμετέχουν και οι ζωγράφοι José Orozco, David Siqueiros και Rufino Tamayo. Τα θέματα είναι λαϊκά και βγαλμένα από την μεξικάνικη ιστορία και κοινωνία, με έντονα χρώματα και επίπεδες φιγούρες που παραπέμπουν στην τέχνη των Αζτέκων.
Αυτή είναι και η αφετηρία, τόσο στο να ανoίξει ο δρόμος που θα τον οδηγήσει στο αναγνωρίσιμο ύφος των έργων του, το Mexicanidad, όσο και στο να γίνει εξαιρετικά δημοφιλης στο Μεξικό, πράγμα που κράτησε σε όλη τη διάρκεια της ζωής του.
To Mexicanidad, ξεκινά σαν το προσωπικό του καλλιτεχνικό ύφος, το οποίο επικεντρώνεται στον πολιτισμό του Μεξικού, με ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του, να είναι η απεικόνιση τρισδιάστατων αντικειμένων, σε δύο διαστάσεις. Στη συνέχεια εξελλίσεται σε καλλιτεχνικό κίνημα, στο οποίο συμμετέχουν και άλλοι διάσημοι μεξικάνοι καλλιτέχνες όπως ο José Orozco, η Frida Kahlo και ο David Siqueiros.
Ψηλός και σωματώδης, μάλλον δύσκολα θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί εμφανίσιμος, με τον ίδιο να αστεύεται συχνά για το “μέγεθός” του, λέγοντας πως κατάφερε να τερματίσει τη ζυγαριά στα 150 κιλά. Αυτό βέβαια, δεν τον εμπόδισε ποτέ, στο να έχει μια περιπετειώδη ερωτική ζωή με αρκετές συζύγους και ακόμη περισσότερες ερωμένες.
Το 1922, γνωρίζει τη δεύτερη σύζυγό του Guadalupe “Lupe” Marín, μοντέλο σε πολλά από τα έργα του και μητέρα των δύο κοριτσιών του. Ο γάμος αυτός διαρκεί έξι χρόνια, μέχρι το 1928. Εν τω μεταξύ, έχει ήδη γνωρίσει τη Frida Kahlo.
Άθεος, από άποψη, δεν διστάζει να δηλώνει δημόσια πως “οι θρησκείες είναι μια μορφή συλλογικής νεύρωσης”. Ένα από τα έργα του, το Dreams of a Sunday in the Alameda Central Park, 1946 – 1947, απαγορεύεται, στο κοινό, για εννέα χρόνια, γιατί ανάμεσα στις μορφές που απεικονίζονται, υπάρχει ένας συγγραφέας που κραταά μία πινακίδα που γράφει: “Ο Θεός δεν υπάρχει”. Ο Rivera αφαiρεί την περιβόητη πινακίδα, για να μπορέσει το έργο να προβληθεί, δεν υπαναχωρεί, όμως ποτέ, από τη δημόσια θέση του περί της μη ύπαρξης του Θεού.
Αν και μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος του Μεξικού, οι φιλοτροτσκικές απόψεις του και η επίσκεψή του στη Μόσχα για τις εορταστικές εκδηλώσεις, για τα δέκα χρόνια από την Οκτωριανή Επανάσταση, όπου του ανατίθεται μία τοιχογραφία, του στοιχίζει τη διαγραφή του από αυτό. Η τοιχογραφία δεν πραγματοποιείται ποτέ, λόγω της διαμάχης μεταξύ Τρότσκι και Στάλιν.
Οι αριστερές απόψεις του, δεν τον εμποδίζουν στο να πραγματοποιήσει μια μεγάλη αναδρομική έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, ούτε στο να αναλάβει, με ανάθεση, τη δημιουργία της τοιχογραφίας Man at the Crossroads, 1933, στο Rockefeller Center.
Τον οδηγούν όμως, στο να συμπεριλάβει στην τοιχογραφία τον Λένιν, να ηγείται μιας διαδήλωσης, άποψη που δεν φαίνεται να συμμερίζεται το Rockefeller, αλλά και οι κάτοικοι της Νέας Υόρκης που αντιδρούν με μαζικές διαδηλώσεις, ενώ τα μέσα του ασκούν έντονη κριτική. Το έργο, μπορεί μεν, να καταστράφηκε από τους ίδιους τους χρηματοδότες του, μιας και ο Rivera αρνείται να αφαιρέσει τον Λένιν από την τοιχογραφία, τον Φεβρουάριο του 1934, αυτό όμως δεν εμποδίζει τον Rivera, να το ανακατασκευάσει τον επόμενο χρόνο στην πόλη του Μεξικού.
Με την Frida Kahlo παντρεύονται το 1929, παρά τις αντιρρήσεις της μητέρας της, που δηλώνει πως: “θα σμίξει ο ελέφαντας με την περιστέρα”, αλλά και λόγω της μεγάλης διαφοράς ηλικίας, ο Rivera είναι 43 και η Kahlo 22. Μένουν μαζί μέχρι το 1939, όταν και χωρίζουν λόγω του εκκρηκτικού ταμπεραμέντου τους και μην αντέχοντας ο ένας τις απιστίες του άλλου.
Ο ίδιος, συνεχώς, την ενθαρρύνει, να ασχολείται με τη ζωγραφικής της, με αποτέλεσμα από κάποιο σημείο και μετά να τον επισκιάζει με την τέχνη της, αλλά παράλληλα, δεν σταματά τις απιστίες του. Εκείνη αισθάνεται προδομένη και πληγωμένη και ίσως από επιθυμία ή από αντίδραση, δημιουργεί περιστασιακές σχέσεις τόσο με άντρες όσο και με γυναίκες. Το μελανό σημείο της σχέσης τους, που δεν μπορεί να ξεπεράσει η Kahlo, είναι η αποκάλυψη της ερωτικής του σχέσης, με τη μικρότερη αδελφή της Cristina, πράγμα που την οδηγεί στο να τον εγκαταλείψει.
Το 1940 ξαναπαντρεύονται, ενώ η ήδη κλονισμένη υγεία της έχει επιδεινωθεί και αυτό δείχνει να έχει επηρεάσει σημαντικά τον Rivera. Ο θάνατός της το 1954 τον συγκλονίζει. Ένα χρόνο αργότερα διαγιγνώσκεται με καρκίνο και την ίδια χρονιά παντρεύεται την εκδότρια Emma Hurtado.
Ο επίλογος, στην πολυτάραχη ζωή του, γράφεται στις 24 Νοεμβρίου 1957, όταν πεθαίνει στο εργαστήριό του από έμφραγμα. Τις τελευταίες σκέψεις του κανείς δεν τις γνωρίζει, μπορούμε όμως, να ανατρέξουμε στα λεγόμενά του: “If I ever loved a woman, the more I loved her, the more I wanted to hurt her. Frida was only the most obvious victim of this disgusting trait.”
