Οι ημίγυμνες γυναίκες του αυστριακού ζωγράφου Egon Schiele (1890 – 1918) ήταν ιδιαίτερα προκλητικές σαν θέμα, την εποχή που τις ζωγράφισε. Τόσο, που πολλά από τα έργα του χαρακτηρίσθηκαν πορνογραφικά και ο ίδιος φυλακίστηκε για σύντομο χρονικό διάστημα.

Γράφει η Λιάνα Ζωζά

Αυτό βέβαια δεν τον έκανε να σταματήσει ή να αλλάξει κάτι από τον διάχυτο ερωτισμό, κάποιες φορές ωμό, αλλά πάντα ειλικρινή που χαρακτήριζε τα έργα του και δεν τον εμποδισε να απαντήσει στους επικριτές του: ” …δεν αρνούμαι ότι έχω κάνει σχέδια και υδατογραφίες ερωτικής φύσης. Αλλά, είναι πάντα έργα τέχνης”.

Έζησε μόλις 28 χρόνια μιας και πέθανε στη διάρκεια της ισπανικής γρίπης που μάστιζε την Ευρώπη, το φθινόπωρο του 1918 και ακριβώς τρεις ημέρες μετά το θάνατο της εγκύου συζύγου του Edith. Αν και το τραγικό και πρόωρο τέλος του ζωγράφου φαντάζει μυθιστορηματικό, το ίδιο ήταν και ο τρόπος με τον οποίο έζησε. Άλλωστε, έζησε σε μια πόλη όπως η Βιέννη σε μια περίοδο κοινωνικού, πολιτικού και πολιτιστικού αναβρασμού και όλα αυτά τα στοιχεία αποτυπώθηκαν στα έργα του.

Ήταν μόλις δεκαέξι χρόνων, όταν ξεκίνησε η επίσημη σχέση του με την τέχνη και ο νεαρότερος μαθητής που είχε ποτέ εγγραφεί στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βιέννης. Σύντομα, όμως την εγκατέλειψε απογοητευμένος από την αυστηρότητα και την συντηρητική διδασκαλία. Πως να μπορέσει άλλωστε να ενταχθεί εκεί ο συγγραφέας ερωτικών επιστολών, μέσα από τις οποίες … θα έδινε το “δεξί του χέρι για την τέχνη”, αλλά “και τα δυό του χερια, για το ομορφότερο κορίτσι”;

Συνάντησε τον Gustav Klimt, που στη συνέχεια εκτός από μέντορας του υπήρξε και υποστηρικτής του.

Μαζί και με τον Oskar Kokoschka στην καλλιτεχνική παρέα, ζωγράφισαν μερικές από τις πιο γνωστές, όμορφες και ερωτικές γυναίκες της εποχής τους, ο καθένας με τον δικό του ιδιαίτερο και μοναδικό τρόπο.

Η διαφορετικότητα στα έργα του Schiele είναι πως απεικονίζει τα μοντέλα του σε προκλητικές στάσεις και τις περισσότερες φορές με τα γεννητικά τους όργανα σε κοινή θέα.

Ο Jonathan Jones, σε άρθρο του στον The Guardian σχολιάζει την avant – garde απεικόνιση των γυναικών του Schiele: “Ο Schiele … είναι ένας φεμινιστής που τοποθετεί τις γυναίκες στο κέντρο της τέχνης. Είναι εραστής, όχι μισογύνης. Στο έργο του “Woman in Black Stockings, 1913″ το γυμνό μοντέλο του ξαπλώνει, αλλά όχι στην πλάγια θέση που επέλεξαν οι άνδρες καλλιτέχνες για να απεικονίσουν τις γυναίκες, θέση που βλέπουμε σε όλα τα έργα, από τo “Venus of Urbino”, 1538 του Titian έως τo “Olympia”, 1863 του Manet. Αντί αυτού, ξαπλώνει με τα πόδια της – με εκείνες τις κάλτσες να κάνουν αντίθεση με τις φωτεινές κόκκινες καλτσοδέτες της – προς τον Schiele, δείχνοντας του περήφανα το ροζ αιδοίο της”.

Στα έργα του Schiele μπορεί κάποιος να διακρίνει μια απίστευτη δεξιοτεχνία με τη οποία χειρίζεται το σχέδιο και το χρώμα στις συνθέσεις του, αλλά και μια ιδιαίτερη αυτοπεποίθηση στις φόρμες και τις γραμμές του. Χαρακτηριστικό και των αυτοπροσωπογραφιών του με τη μόνη διαφορά πως σε αυτές είναι ευδιάκριτη και μια αιχμηρή αγωνία.

Από τα πιo χαρακτηριστικά, αλλά και ένα από τα πιό προβεβλημένα έργα του, είναι το “Sitting woman with Legs Drawn Up”, 1917. Το μοντέλο δεν είναι άλλη από τη σύζυγό του Edith και αυτό που το κάνει διαφορετικό είναι πως επέλεξε να της “φορέσει” ρούχα.

Και σε αυτό όμως το κoμμάτι της πολυτάραχης ζωής του ζωγράφου υπάρχει μια ακόμη ιστορία. Ο Schiele για αρκετά χρόνια είχε σαν μοντέλο και μούσα του, αλλά και ερωμένη την Wally Harms, αδελφή της Edith. Εκείνη την εποχή η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο να είναι μια γυναίκα το μοντέλο ενός ζωγράφου από το να είναι πόρνη ήταν πολύ θολή, γι’αυτό και στη συνέχεια επέλεξε να παντρευτεί την αδελφή της, επειδή ήταν κοινωνικά πιο αποδεκτή. Υπήρξε όμως και πρόταση προς την Wally που ήταν να κάνουν διακοπές μαζί κάθε καλοκαίρι χωρίς την Edith. Η Wally δε δέχτηκε και από τότε δεν ξαναείδε ποτέ ο ένας τον άλλο.

Ο ζωγραφικός επίλογος του Schiele γι’ αυτή τη σχέση ήταν το έργο “Death and the Maiden”, 2015 – 2016, μέσα στο οποίο υπάρχει όλη η τραγικότητα της επιλογής τη συγκεκριμένη στιγμή της ζωής του.

Αν και ο Egon Schiele δραστηριοποιήθηκε καλλιτεχνικά για λιγότερο από δέκα χρόνια άφησε πίσω του μια πλούσια καλλιτεχνική κληρονομιά, η οποία περιλαμβάνει πάνω από 2.500 έργα σε χαρτί και περισσότερα από 330 έργα σε καμβά, καθώς και διάσπαρτα έργα στα σημειωματάρια του. Μέσα από το έργο του, επιβεβαιώνει εκτός από την αυθάδικη υπέρβαση στη ζωή και στην τέχνη του και τη δύναμη των έργων του που λειτουργούν ακόμη και σήμερα ανατρεπτικά σχολιαστικά

http://www.fondationlouisvuitton.fr/en/exhibitions/exhibition/egon-schiele.html