Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη

Ο Μπάμπης Βέκρης, γνωστός διεθνώς με το ψευδώνυμο Electros, γεννήθηκε στην Τρίπολη το 1950 και ξεκίνησε την καλλιτεχνική του πορεία στη Νέα Υόρκη στα τέλη της δεκαετίας του ’70. Εκεί ήρθε σε επαφή με τον παλμό της σύγχρονης τέχνης, σπούδασε με υποτροφία και άρχισε να διαμορφώνει μια μοναδική εικαστική γλώσσα, συνδυάζοντας την τέχνη με την τεχνολογία και την επιστήμη.

Συναντώντας τον Electros και μελετώντας το έργο του, διακρίνει κανείς μια διαρκή αναζήτηση για το πώς τα ψηφιακά και ηλεκτρονικά μέσα μπορούν να μετατραπούν σε φορείς νοήματος. Μέσα από γλυπτά, διαδραστικές εγκαταστάσεις και φουτουριστικά περιβάλλοντα, ο καλλιτέχνης καταθέτει μια οπτική για το μέλλον που δεν παραβλέπει τον άνθρωπο – αντιθέτως, τον επανατοποθετεί στο επίκεντρο.

Από τα The Digital Man μέχρι το The Tesla Project, ο Electros χρησιμοποιεί τεχνολογικά εξαρτήματα σαν ζωγραφικά ή γλυπτικά υλικά, φτιάχνοντας κόσμους όπου το ψηφιακό, το μυθολογικό και το οικολογικό συνυπάρχουν. Το έργο του έχει παρουσιαστεί σε Αμερική, Ευρώπη, Ασία και Λατινική Αμερική, ενώ έργα του βρίσκονται σε συλλογές και δημόσιους χώρους.

-Μπάμπη, ποιο ήταν το κίνητρο που σε οδήγησε να ενσωματώσεις την τεχνολογία στα έργα σου;

ELECTROS: Από νεαρή ηλικία είχα επαφή με την τεχνολογία. Η σχέση μου με τη μηχανή ήταν και είναι διαρκής, ήταν μια νεανική εμμονή, κάτι πολύ προσωπικό.

Και το 1990 αισθάνθηκα μια μελλοντική μορφοτροπική ανάγκη με μια δόση περιέργειας, μαζί και αβεβαιότητας, για να ενσωματώνω την τεχνολογία στα έργα μου. Κατασκευές με LED/φως και ήχο σε κίνηση, μέσο ηλεκτρονικών κιτ έδιναν αυτή τη δυνατότητα στα έργα μου.

-Πώς θα περιέγραφες την καλλιτεχνική σου μεθοδολογία και τι διαφοροποιεί το έργο σου από άλλους καλλιτέχνες στον τομέα της κινητικής τέχνης;

Ε: Διαφοροποιείται από μόνο του γιατί το έκανα εγώ. Ο κάθε καλλιτέχνης δημιουργεί με τα δικά του υλικά και αναφέρεται και ερευνά κάποιο θέμα, φέρει το δικό του άγγιγμα, το δικό του βιογραφικό αποτύπωμα, κι έτσι το έργο είναι διαφορετικό και μοναδικό.

-Ποιες ήταν οι πρώτες σου εμπειρίες με την τέχνη όταν ήρθες στην Νέα Υόρκη το 1979;

Ε: Εάν και αναφέρεστε σε αρχαία ιστορία τώρα(!)… Η Νέα Υόρκη τότε ήταν το παγκόσμιο κέντρο της τέχνης. Εμπειρίες είχα πάρα πολλές. Συνειδητοποίησα πολύ νωρίς ότι είναι ένα πολύ διαφορετικό καλλιτεχνικό περιβάλλον με άλλη νοοτροπία και θεωρητική προσέγγιση αναφορικά με την τέχνη και θα έπρεπε γρήγορα να προσαρμοστώ και να βρω τον εαυτό μου.

-Πώς η εμπειρία σου από το Σχολή στο New York Studio School επηρέασε το έργο σου;

Ε: Δεν υπάρχουν επιρροές στο έργο μου από τις αρχές της Σχολής. Η φιλοσοφία της Σχολής τότε ήταν ο Αφηρημένος Εξπρεσιονισμός (American Abstract Expressionism). Το μετέπειτα τεχνολογικό έργο μου δεν έχει μεταμορφωθεί από το περιβάλλον της Σχολής.

Κατά τη διάρκεια της φοίτησής μου (1979-82) συνειδητοποίησα ότι ήμουν σε λάθος Σχολή. Παρόλο που οι εμπειρίες μου από το Studio School ήταν πολύ ευχάριστες, ήταν εκπληκτικό το περιβάλλον, μπορούσαμε να κάνουμε απίθανα πράγματα, απλά εγώ δεν ανήκα εγκεφαλικά σε αυτόν τον χώρο και αποστασιοποιήθηκα. Μετά τις σπουδές μου στο New York Institute of Technology το έργο μου εξελίχτηκε περισσότερο  κατασκευαστικά.

-Γιατί αποφάσισες να υιοθετήσεις το όνομα Electros το 1990;

Ε: Όλοι οι καλλιτέχνες που συμμετείχαν στο κίνημα «Art and Technology» ή «New Kinetics» αλλάξαμε τα ονόματά μας και υιοθετήσαμε τεχνολογικά σύγχρονα και μετα-ιστορικά ονόματα που συνεργούν με το έργο.

-Ποια ήταν η αντίδραση του κοινού στην πρώτη τους επαφή με τα κινητικά έργα σου και εγκαταστάσεις;

Ε: Η αντίδραση του κοινού με το έργο είναι πάντα σχετική, εξαρτάται από ποιος είναι ο θεατής. Υπήρχε μεγάλος ενθουσιασμός, ειδικά από τους φιλότεχνους. Κυρίως οι νέοι πάντα αγαπούσαν τα έργα μου. Στη Νέα Υόρκη υπάρχει ένα κοινό που συνειδητά  ακολουθεί την τέχνη και την τεχνολογία, αλλά και τη σύγχρονη τέχνη γενικότερα.

–Πώς συνδυάζεις την τέχνη και τεχνολογία στα έργα σου; Ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζεις σε αυτόν τον συνδυασμό;

Ε: Η θεματολογία και η σχηματική δομή του έργου καθορίζουν και την τεχνολογία που εμπεριέχει. Τα υλικά μου σε συνδυασμό με το θέμα είναι σε κάθε έργο καθοριστικά.

Έτσι συγκροτείται η τεχνολογία του έργου, που του επιτρέπει να διατηρεί τη γλυπτική του ποιότητα.

-Τι σημαίνει για σένα η έννοια του «κινητού έργου τέχνης» και πώς το εφαρμόζεις στα έργα σου;

Ε: Η διάσταση της κίνησης στην τέχνη φέρει μια μακρά ιστορία. Η έκφραση του έργου με κίνηση για εμένα είναι μια εικαστική ορθότητα της σύγχρονης εποχής που βιώνουμε με την τεχνολογία.

-Ποια από τα έργα σου θεωρείς πιο αντιπροσωπευτικά  στην καλλιτεχνική σου εξέλιξη;

Ε: Θεωρώ όλα τα έργα μου αντιπροσωπευτικά, είτε έχουν περισσότερο είτε λιγότερο τεχνολογία. Ή όταν τα έργα φέρουν στη γλυπτική φόρμα λίγη ή υπερβολική εργονομία ή έργα με ορισμένη στατικότατα, τα θεωρώ όλα αντιπροσωπευτικά.

-Ποιες ήταν οι κύριες επιρροές στη δουλειά σου, τόσο από την τέχνη όσο και από την επιστήμη η την τεχνολογία;

Ε: Πιο πολύ επηρεάζομαι από τον εαυτό μου και αυτό έχει να κάνει με τα επίκαιρα θέματα που με απασχολούν.

-Πώς η ιδέα του χρόνου και της διαχρονικότητας εξετάζεται μέσα από τα έργα σου, όπως στο έργο «Time Timeless»;

Ε: Η διαχρονικότητα επικρατεί με την απλότητα της κατασκευής και με την ορθότητα της θεματολογίας. Αποφεύγω πάντα την πολυπλοκότητα στο έργο και το να είναι η θεματολογία γεγονός.

Θα πρότεινα στους νέους καλλιτέχνες τα έργα τους να έχουν απλότητα και να έχουν τίτλο, αλλιώς το έργο φαίνεται να έγινε με τη μέθοδο «Το Τυχαίο στην τέχνη». Το «Time Timeless» είναι μια αφήγηση, συναφής με τα χρονικά της εποχής. Πολλά έχουν γραφτεί για την εποχή μας, όπως «Το Τέλος της Ιστορίας», η «Παγκοσμιοποίηση» ή το «Τέλος της Εξελικτικής Διαδικασίας».

-Ποιες είναι οι βασικές τεχνικές και τα υλικά που χρησιμοποιείς για να δημιουργήσεις τα κινητικά έργα σου;

Ε: Χρησιμοποιώ διάφορες τεχνικές, που εκφράζουν ή υπερτονίζουν το θέμα της κίνησης στο έργο. Τα υλικά μου είναι ηλεκτρονικά κιτ, LED, οπτικές ίνες, gadgets ήχων, μεταλλικά κράματα και εποξικές και πλαστικές ύλες.

Το πιο σχετικό και ορατό στοιχείο στο έργο μου είναι η μεθοδολογική αφοσίωση στην κινητική τεχνική των φευγαλέων στιγμών, που εκφράζεται συγχρονικά μέσα στην κουλτούρα του ακραίου ανταγωνισμού και της τεχνολογικής κακοφωνίας.

–Ποια από τις διεθνείς εκθέσεις ή συνεργασίες σου ήταν πιο καθοριστική για την καριέρα σου;

Ε: Όλες οι δράσεις, παρουσίες και χειρισμοί στην πορεία μου ήταν καθοριστικές. Εάν μπορώ να αναφερθώ σε κάποιες πιο σημαντικές συμμέτοχες, που είχαν διεθνή απήχηση, είναι οι «The Binary Era, ARTEC ´95 Biennale» (1995, Nagoya Japan), «Art After DNA» (2003, Heckscher Museum of Arts, Huntington, NY), «Time Timeless» (2000, Egon Schiele Art Centrum, Krumlov, Czech Republic), «The Kinetic Spectrum» (1999, Museum Moderner Kunst, Passau, Germany), «Technology and Art Rituals» (2008, The Butler Institute of American Art, Youngstown, Ohio) κ.ά.

-Στην Nagoya BIENNALE, “ARTEC`95” με την Διαδραστική Εγκατάσταση «The Binary Era» ποιο μήνυμα ή θεματολογία ήθελες να περάσεις στους θεατές;

Ε: Η εγκατάσταση περιγράφει την εποχή του διπολισμού, που είναι καθαρά η εποχή της τεχνολογικής κουλτούρας. Με το σύστημα Binary ξεκινά η εξέλιξη της ψηφιακής τεχνολογίας. Ξέρεις, τα μεγάλα γεγονότα που σημάδεψαν τον κόσμο είναι αναγκαίο να τα βάλουμε στο Μουσείο.

Το «Binary System» είναι από τα πιο σημαντικά σημεία αναφοράς στον 20^ό αιώνα της τεχνολογικής μετάβασης στην Ανθρωπότητα. Με την εγκατάσταση παρότρυνα τους θεατές να κατανοήσουν ενστικτωδώς τη σημασία της επικύρωσης των βιομηχανικών υλικών και της μεταμόρφωσής τους σε υψηλή τέχνη, προκειμένου να τονωθεί το θέμα με φως, κίνηση και ήχο, διεγείροντας έναν τέχνο-φυσικό ψυχεδελισμό, συναπτό με αίσθηση αξιοπερίεργου φαινομένου.         

-Πώς βλέπεις το μέλλον της τέχνης με την ένταξη της τεχνολογίας; Πιστεύεις ότι η τέχνη θα συνεχίσει να εξελίσσεται σε αυτήν την κατεύθυνση;

Ε: Η ένταξη της τεχνολογίας στην τέχνη είναι μια επινόηση εμπνευσμένη από την απαράβατη δέσμευση που εκπροσωπούμε για την κινητική τεχνική και τη διερεύνησή της στο σύνολό της.

Η επινόηση «Τέχνη και Τεχνολογία» προέρχεται από μία ευρεία επιλογή συνυφασμένης εγκεφαλικής ανάγκης, η οποία προκύπτει από την ψυχολογική αναζήτηση του καλλιτέχνη, που είναι το κίνητρο και διαμορφώνει μαζί τις βιογραφικές και εμπειρικές δραστηριότητές του στην τέχνη.

Αυτές  εμπνέονται από την πραγματικότητα του τεχνολογικού τρόπου ζωής, ο οποίος υποστηρίζεται από τον χώρο της υψηλής τέχνης με ένα κοινό στόχο προς την κοινή σύγχρονη καλλιτεχνική εξερεύνηση. Μπορείς να κοιτάξεις πίσω στον χρόνο με ενθουσιασμό και συγκίνηση για να μπορέσεις να εκτιμήσεις με χαρά τις παλιές πρώιμες δημιουργικές εποχές και να τις συμπεριλάβεις στις νέες σύγχρονες δημιουργίες σου.

Επίσης, βλέπω να επέρχεται μία σύγχυση στον τρόπο έμπνευσης και γνησιότητας στον κόσμο της τέχνης, με τις έξυπνες μεθοδολογίες αυτοματοποίησης που θα κατακλείσουν όλες της εκφάνσεις της ζωής, όπως το Chat GPT ή το AI. Εκεί θα κυριαρχήσει η τεχνο-φυσική αναληθής πραγματικότητα και το ψεύτικο στην τέχνη.

Αυτό το τεχνούργημα δεν ξέρω πως θα επιδράσει στον χώρο της τέχνης. Όπως φαίνεται, αυτό το κοινωνικό πείραμα θα επικρατήσει ως τρόπος ζωής. Ο Άνθρωπος μάλλον έκανε τον κύκλο του και δεν θέλει να συνεχίσει (να υπάρχει) και έτσι παραχωρεί την ευφυΐα του στο ΑΙ, αλλιώς δεν εξηγείται…

-Σχέδια για μελλοντικές συμμετοχές και έργα;

Ε: Τελείωσα δύο εγκαταστάσεις για μία συμμετοχή στο Σικάγο. Εργάζομαι συνεχώς και αυτό με κάνει να αισθάνομαι ηρεμία. Συνεπώς, κυριολεκτικά έχω γίνει σκλάβος του εαυτού μου και αυτό με προστατεύει από την κοινωνική φθορά… Επίσης, κάνω μία νέα σειρά από μεταλλικές κατασκευές με γλυπτική φόρμα με φως, κίνηση και ήχο.

who is who