Συνέντευξη στη Μαργαρίτα Καρδαχάκη
Ιστορικός Τέχνης
Η Ελένη Αρβανίτη παρουσιάζει τη δεύτερη ατομική της έκθεση στην Ελλάδα με τίτλο “Carnal Deliberation”, στο Goya space μέχρι το Σάββατο 15 Φεβρουαρίου. Η ανερχόμενη καλλιτέχνης παρουσιάζει μια σειρά έργων μεγάλων και μικρών διαστάσεων, με κύριο θέμα τη σάρκα. Οι μορφές που κυριαρχούν στα έργα της είναι αμφίβολης ταυτότητας. Θα μπορούσαν να αντικατοπτρίζουν έναν άλλον εαυτό, μια ζωή χωρίς ενοχές, μια ζωή με ελευθερία. Είναι μια στάση στο χωροχρόνο που όλα κυλούν με ρυθμούς σχεδόν επιβραδυντικούς. Εκεί έγκειται η στιγμή που μπορεί κανείς να αναρωτηθεί και να απαντήσει σε όλα τα θέματα που η Ελένη Αρβανίτη μας παρουσιάζει μέσω της ζωγραφικής.
Η Ελένη εξερευνά τα αρχέγονα υπόγεια ρεύματα της ανθρώπινης φύσης και την εγγενή πολυπλοκότητα των σαρκικών ενστίκτων μας. Εξετάζει ορμές και επιθυμίες σε μόνιμη διαμάχη και ροή – ορμές που καταπιέζονται και εξημερώνονται ώστε να ταιριάζουν σε ένα καλούπι αποδεκτό από την κοινωνία. Ξεγυμνώνει ορμητικά τα προσωπεία και τις πρακτικές που ακολουθούμε σε καθημερινή βάση, αποκαλύπτοντας γυμνές αλήθειες ώστε να αντιμετωπίσουμε τις εσωτερικές διαμάχες.
Συναντήσαμε την Ελένη στο χώρο της έκθεσης και μιλήσαμε μαζί της για τη θεματολογία στη ζωγραφική της, καθώς και για τη σχέση της με τη τέχνη.
-Ελένη, ξεκινώντας από τον τίτλο της έκθεσης, προετοιμαζόμαστε για μια θεματική που αφορά τη σάρκα. Ποια είναι η βασική ιδέα της έκθεσης;
Το concept ξεκίνησε με το γεγονός ότι είμαι vegetarian εδώ και 8 χρόνια, επομένως με ενδιέφερε η διερεύνηση της σχέσης του ανθρώπου με τα ζώα, καθώς και το πώς και γιατί καταναλώνουμε κρέας. Έπειτα ξεκίνησα να ανακαλύπτω τα ένστικτα που μοιράζεται ο άνθρωπος με τα ζώα και κατέληξα στην αναπαραγωγή, στην άμυνα και στην κατανάλωση της τροφής. Ήθελα να αποτυπώσω στον καμβά τα ένστικτα που μας ενώνουν με τα ζώα, καθώς και να εμβαθύνω στην αντίφαση μεταξύ σεξουαλικότητας και βίας, και πως οι άνθρωποι υποκύπτουμε σε αυτά. Προσπαθώ να αφήνω στον καμβά μια απορία, με σώματα χωρίς συγκεκριμένο φύλο και ταυτότητα, τα οποία κάποιες φορές έχουν και πιο ζωώδη φύση, με τέσσερα χέρια ή πόδια.
-Πιστεύεις ότι οι άνθρωποι κρύβουμε ένστικτα και επιθυμίες που δεν μπορούμε να εξωτερικεύσουμε;
Πιστεύω ότι όσο περνάνε τα χρόνια μπαίνουμε σε περισσότερα καλούπια, για το τι μπορεί να ειπωθεί, για το τι είναι καθολικά επιτρεπτό και τι όχι. Όλο και περισσότερο κρύβεται μέσα μας ένας καταπιεσμένος άνθρωπος. Σαν γυναίκα καλλιτέχνης, προσπαθώ να αναδείξω και την γυναικεία θέση σχετικά με τα παραπάνω θέματα. Παρατηρώ και μέσω των έργων μου πως η γυναίκα δεν μπορεί να είναι τόσο ανοιχτή ως προς την σεξουαλικότητα της και πολλές φορές καταπιέζεται από την κοινωνία.
“Μου αρέσει να βλέπω τον θεατή να προβληματίζεται. Οι περισσότεροι βλέπουν κάτι το οικείο, κάτι το ερωτικό, χωρίς να είναι αυτό απαραίτητα η πρόθεσή μου”
-Βία, ερωτισμός και αγάπη. Πως συνδέονται αυτές οι έννοιες στη ζωγραφική σου;
Η αγάπη είναι κάτι που δεν επιδιώκω τόσο να αποτυπώσω στα έργα μου, αλλά τελικά αποτυπώνεται έμμεσα διότι την έχουμε συνδέσει με τον ερωτισμό, και έρχεται ως αποτέλεσμα των σχέσεων που δημιουργούν οι άνθρωποι. Η βία είναι ένα ένστικτο συνδεδεμένο με τον ερωτισμό, το οποίο καταπιέζεται και παρεξηγείται. Παρατηρώ στο τελικό αποτέλεσμα ότι πολλές φιγούρες αγαπιούνται μεταξύ τους και έτσι αποτυπώνεται μια ευαισθησία, μέσω αυτού.
-Η αβεβαιότητα στα έργα σου και τα πιθανά κρυφά μηνύματα είναι εσκεμμένα; Επιθυμείς ο θεατής να δώσει τη δική του ερμηνεία σε αυτά;
Με ενδιαφέρει να αφήνω αυτό το ερωτηματικό και να μην κάνω το τελικό αποτέλεσμα τόσο συγκεκριμένο, ως προς το τι συμβαίνει. Μπορεί, δηλαδή, να παρατηρήσεις ένα χέρι που δεν καταλαβαίνεις που θα καταλήξει. Ο καθένας αναλόγως τα δικά του βιώματα βλέπει άλλοτε κάτι πιο παθιασμένο, άλλοτε κάτι βίαιο και άλλοτε κάτι πιο ερωτικό. Μου αρέσει να βλέπω τον θεατή να προβληματίζεται. Οι περισσότεροι βλέπουν κάτι το οικείο, κάτι το ερωτικό, χωρίς να είναι αυτό απαραίτητα η πρόθεσή μου. Ο καθένας έχει μέσα του διαφορετικές επιθυμίες και ανάγκες, τις οποίες δεν μπορεί πάντοτε να εξωτερικεύσει. Νομίζω ότι εάν ήθελα να κάνω πιο σαφές το μήνυμα μου, θα έκανα πιο ρεαλιστικά, και ίσως σουρεαλιστικά έργα. Μου αρέσει να προσθέτω αυτή την επιτηδευμένη αβεβαιότητα.
-Η αρμονία είναι ένα στοιχείο που σε καθοδηγεί στη ζωγραφική;
Παλαιότερα προσπαθούσα να γεμίζω τον καμβά με φιγούρες για να υπερισχύει αυτή η ενέργεια, πλέον προσπαθώ να σπάσω την αρμονία και να δημιουργήσω κάτι πιο αλλόκοτο, που να ιντριγκάρει και να είναι άξιο προσοχής. Εμβαθύνω στο να υπάρχει ισορροπία και αρμονία μεταξύ των όγκων, των χρωμάτων και της πινελιάς. Ένα έργο που δεν είναι αρμονικό, κινεί περισσότερο την περιέργεια στον θεατή. Μπορεί στην αρχή να φανεί πιο ξένο, γιατί η φύση από μόνη της είναι αρμονική, αλλά εν τελεί για εμένα η μη αρμονική σύνθεση έχει περισσότερο ζωγραφικό ενδιαφέρον.
“Η αγάπη είναι κάτι που δεν επιδιώκω τόσο να αποτυπώσω στα έργα μου, αλλά τελικά αποτυπώνεται έμμεσα διότι την έχουμε συνδέσει με τον ερωτισμό, και έρχεται ως αποτέλεσμα των σχέσεων που δημιουργούν οι άνθρωποι”
-Θα τοποθετούσες τον εαυτό σου σε κάποιο καλλιτεχνικό ρεύμα;
Η ζωγραφική μου είναι ένας συνδυασμός καλλιτεχνικών ρευμάτων. Αντλώ έμπνευση από παλιούς αναγεννησιακούς πίνακες για τις μορφές και τις καμπύλες, αλλά προσπαθώ να το φέρω στο σήμερα με μια σύγχρονη πινελιά. Πολλοί μου έχουν αναφέρει ότι αναγνωρίζουν και Ελληνικά στοιχεία στα έργα μου. Σε μερικά έχω επηρεαστεί και από σουρεαλιστές, όπως o Νταλί. Έχω μελετήσει όλα τα κινήματα και έχω κρατήσει κάτι από το καθένα, αλλά δεν θα τοποθετούσα τον εαυτό μου κάπου συγκεκριμένα.
-Μίλησε μου για την σχέση σου με την τέχνη. Τι σπουδές ακολούθησες και ποιες εκθέσεις σου ξεχωρίζεις;
Θυμάμαι τον εαυτό μου να ζωγραφίζω και να κάνω δημιουργικά μαθήματα καλλιτεχνικών από όταν ήμουν πέντε χρονών. Από μικρή ηλικία ξεκίνησα να πειραματίζομαι με διάφορα υλικά και μέσα για την ζωγραφική μου. Τελείωσα την Καλών Τεχνών (Fine Arts) στο Bath Spa University στην Αγγλία. Ταυτόχρονα, έγινα δεκτή στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών στο Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης. Στην Αγγλία, βραβεύτηκα στο degree show του Πανεπιστημίου με το βραβείο καλύτερου έργου τέχνης (Peter Kinley Prize) και πραγματοποιήσα την πρώτη μου ατομική έκθεση στο Bath. Έκτοτε επέστρεψα στην Ελλάδα και έχω πάρει μέρος σε πολλές ομαδικές εκθέσεις. Πέρσυ, πραγματοποίησα την πρώτη μου ατομική έκθεση στην Ελλάδα στην Pame Gallery. Αυτή τη στιγμή τρέχει η δεύτερη ατομική μου έκθεση στο goya. Δεν μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου να κάνω κάτι διαφορετικό, διότι είναι κάτι βαθιά ριζωμένο μέσα μου. Ήταν κάτι το αναπόφευκτο!
-Επόμενα σχέδια;
Κάτι που με ενδιαφέρει καιρό είναι να εξελίξω τη ζωγραφική έξω από τον καμβά. Συγκεκρίμενα, θέλω να εξερευνήσω το ύφασμα, διότι με ενδιαφέρει σαν υφή. Η ιδέα να προσθέσω την τρίτη διάσταση στα σώματα και να συμπεριλάβω την έννοια του installation στον καμβά είναι κάτι που θέλω να εξερευνήσω.
INFO
Ελένη Αρβανίτη “Carnal Deliberation”
Goya Space Σπευσίππου 21, Κολωνάκι
Επισκέψεις κατόπιν συνεννοήσεως στο 6942470862
Διάρκεια έως 15 Φεβρουαρίου 2025