Η Λαίδη Μάκβεθ από το Μτσενσκ, του Νικολάι Λεσκώφ, είναι ένα ταξικό και βαθιά πολιτικό θρίλερ, που πραγματεύεται την ιστορία μιας νεαρής γυναίκας φυλακισμένης σε έναν άθλιο γάμο.
Για την παράσταση, που παρουσιάζεται στον Πολυχώρο VAULT, μας μίλησε ο σκηνοθέτης Ένκε Φεζολλάρι.
Συνέντευξη στη Ιωάννα Ιακωβίδη
-Γιατί επιλέξατε να καταπιαστείτε με ένα πολιτικό θρίλερ; Τι ήταν αυτό που σας έκανε να επιλέξετε τη Λαίδη Μάκβεθ του Μτσένσκ;
Η Λαίδη Μάκβεθ του Μτσένσκ δεν είναι απλά ένα πολιτικό θρίλερ. Είναι ένα βαθιά κοινωνικό έργο, ένα θρίλερ πολιτικών αποχρώσεων που συναρπάζει γιατί μέσα σε λίγη ώρα μας θέτει αντιμέτωπους με μια πραγματικότητα, αλλά και με τον εαυτό μας.
Συχνά καταδικάζουμε εύκολα, έχουμε άποψη απόλυτη για εγκλήματα που συμβαίνουν γύρω μας, πιστεύουμε ότι γνωρίζουμε τον θύτη και το θύμα. Όλα αυτά τα σχολιάζει ο Λεσκώφ, αλλά μας αφήνει να βρούμε μόνοι μας τις απαντήσεις μας. Και αυτό είναι κάτι γοητευτικό, ενδιαφέρον, και πάντα επίκαιρο.
Η υποβόσκουσα αρχή της πατριαρχίας, όπως την αντιλαμβάνομαι, είναι ο διαχωρισμός και ο έλεγχος
-Πώς προσεγγίζετε το τόσο πολυδιάστατο και πάντα επίκαιρο θέμα της πατριαρχίας;
Η «Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ» ασχολείται με τη θέση της γυναίκας στην επαρχιακή προεπαναστατική Ρωσία. Η Κάτια Ισμαήλοβα είναι μια γυναίκα που παλεύει να κρατήσει όρθιο τον κόσμο της μέσα σε ένα βαθιά πατριαρχικό καθεστώς. Η υποβόσκουσα αρχή της πατριαρχίας, όπως την αντιλαμβάνομαι, είναι ο διαχωρισμός και ο έλεγχος.
Ο Λεσκώφ με το ανατρεπτικό του χιούμορ και τον κοινωνικό σαρκασμό μας βάζει στη θέση μιας γυναίκας που επιθυμεί το αυτονόητο: την τρυφερότητα, την αγάπη, το πάθος, το ενδιαφέρον. Στην παράστασή μας δίνουμε χώρο και βάση σε αυτά τα συναισθήματα, χτίζουμε μια ιστορία γύρω από την ανθρώπινη ανάγκη για ευτυχία.
-Πόσο βαθιές ρίζες έχει η πατριαρχία, η γυναικεία καταπίεση, αλλά και οι κάθε είδους προσπάθειες χειραγώγησης του όποιου άλλου;
Μετά την κατάρρευση του μητριαρχικού κόσμου στις αρχέγονες ανθρώπινες κοινωνίες γίναμε μάρτυρες ενός καθεστώτος, που σήμαινε αρχικά ένα ανώτερο επίπεδο παραγωγής, ταυτόχρονα όμως και καταναγκασμό της ανθρώπινης φύσης και υποδούλωση του ενός φύλου στο άλλο·
Τα παραδοσιακά πατριαρχικά πρότυπα υποβαθμίζουν τις γυναίκες σε δευτερεύον καθεστώς μέσα στο νοικοκυριό, ενώ κάποιες από τις πιο βάναυσες πρακτικές βίας εναντίον των κοριτσιών συνεχίζονται μέχρι σήμερα.
Βλέπετε ακόμα και στην Ελλάδα περιπτώσεις σαν της Τοπαλούδη. Η χειραγώγηση των γυναικών μας οδηγεί στη χειραγώγηση των αδύναμων, κάθε είδους, κάθε μειονότητας. Είναι σημαντικό να μιλάμε για αυτές τις καταστάσεις, αλλά και να βλέπουμε πώς η συντροφικότητα και κινητοποίηση μας ωθεί να σκεφτούμε, να μιλήσουμε και να δράσουμε για να μεταβάλουμε τις σχέσεις εξουσίας και υποταγής, καθώς και τον διαχωρισμό, τον έλεγχο και την ανεπάρκεια που βρίσκονται στη ρίζα τους.
-Η προσωπική ευτυχία στο συγκεκριμένο έργο επιτυγχάνεται με έγκλημα και καταστροφή. Είναι το κυνήγι της προσωπικής ευτυχίας πράξη επαναστατική;
Το 1930 ο Φρόυντ, στο βιβλίο του “Πολιτισμός Πηγή Δυστυχίας“, υποστηρίζει πως ενώ σκοπός της ζωής είναι η επιδίωξη της ευτυχίας (αρχή της ηδονής), ο άνθρωπος προκειμένου να ζήσει μέσα στην οργανωμένη κοινωνία αναγκάζεται να καταπιέσει τα ένστικτα και τις επιθυμίες του και να μειώσει την απαίτησή του για ευτυχία.
Έτσι λοιπόν, μια θεμιτή επιδίωξη κατέληξε να γίνει πράξη επαναστατική και απελευθερωτική: ευτυχισμένος είναι ο κυρίαρχος του πεπρωμένου του, στο μέτρο του δυνατού. Αυτό είναι και ένα σημαντικό ζήτημα στην Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ, καθώς η επιδίωξη της ευτυχίας είναι τόσο δύσκολη που οδηγεί σε ακραία μονοπάτια.
Η ελευθερία είναι μια κοινωνική κατάσταση, κατά την οποία οι ελευθερίες δεν μεγιστοποιούνται αλλά βελτιστοποιούνται
-Θεωρείτε την ύπαρξη μίας κοινωνίας με ισότιμα μέλη και ατομική ελευθερία κάτι πιθανό; Ή μήπως, τελικά, η ανάγκη για εξουσία σε βάρος των άλλων είναι εγγενές χαρακτηριστικό του ανθρώπου;
Η ελευθερία είναι μια κοινωνική κατάσταση, κατά την οποία οι ελευθερίες δεν μεγιστοποιούνται αλλά βελτιστοποιούνται. Όμως η κοινωνία επιβάλλει μια τεράστια αόρατη τυραννία: Ο μετα-Μοντερνισμός επισημαίνει ότι έχουμε αφομοιωθεί κοινωνικά , και ότι η ίδια η φαντασία μας είναι υποκείμενο χειραγώγησης.
Επομένως, η ανθρώπινη ελευθερία απειλείται τόσο από τα καθεστώτα που θέλουν να χειραγωγούν και να ελέγχουν τους ανθρώπους όσο και από την κοινωνία που επιβάλλει τον κομφορμισμό και καλλιεργεί την ανασφάλεια για το νέο, το ριζοσπαστικό.
Η ατομική ελευθερία είναι δυνατή μόνο στον μικρόκοσμο μας, δυστυχώς πολύ δύσκολα μπορεί να επιτευχθεί σε ευρύτερο επίπεδο. Μην ξεχνάμε ότι η ελευθερία και η ειρήνη κοστίζουν λιγότερο, και για αυτό δεν είναι ευκταίες.
-Προετοιμάζετε την επόμενη δουλειά σας–τον Θείο Βάνια. Πώς βιώνετε την επαφή σας με ένα νέο έργο κάθε φορά;
Κάθε φορά είναι σαν μια την πρώτη φορά. Παίζουν πάντα ρόλο οι κοινωνικο-πολιτικές συνθήκες. Είναι σαν μια γέννα-κυοφορείς, μετά γεννιέται το μωρό, οφείλεις να το μεγαλώσεις. Έχω πάντα μια πατρική-μητρική σχέση με τα έργα, σκύβω με ευλάβεια, προσπαθώ να κατανοήσω τον συγγραφέα, τη δραματουργία, το υλικό μου που είναι οι ηθοποιοί.
Οι πρόβες είναι μια έρευνα, έχουν κόπο και μόχθο, ιδρώνεις, γελάς ,κλαις, σε συνεπαίρνει η δημιουργία. Έχει αδιέξοδο και ένα δύσβατο αλλά συνάμα φωτεινό μονοπάτι. Ο Θείος Βάνια με βρίσκει στις Σέρρες στο Δηπεθέ έπειτα από πρόσκληση της Καλλιτεχνικής Διευθύντριας Καλλιόπης Ευαγγελίδη.
Είναι από τα έργα που έρχεσαι αντιμέτωπος με ό,τι έζησες. Μαζί με μια υπέροχη ομάδα ηθοποιών, που δίνουν όλο το είναι τους, χτίζουμε τη δική μας ανάγνωση στο αριστούργημα του Τσέχωφ. Η παράσταση θα παρουσιαστεί και στην Αθήνα στις 22 Απριλίου στο Σύγχρονο Θέατρο.
Λίγα λόγια για την παράσταση
Η Λαίδη Μάκβεθ από το Μτσενσκ του Νικολάι Λεσκώφ είναι ένα ταξικό και βαθιά πολιτικό θρίλερ, που πραγματεύεται την ιστορία μιας νεαρής γυναίκας φυλακισμένης σε έναν άθλιο γάμο.
Ένα θέμα που συναντάμε σε μερικά από τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα και θεατρικά έργα των τελευταίων δεκαετιών του 19ου αιώνα όπως τη Madame Bovary, την Anna Karenina, τη Νόρα, και την Hedda Gabler.
Η νουβέλα του Λεσκώφ ενέπνευσε τον Σοστακόβιτς να δημιουργήσει την ομώνυμη όπερα, που έκανε πρεμιέρα στις 22 Ιανουαρίου του 1934, και να στηλιτεύσει την πατριαρχία και τους ρόλους εξουσίας, επιτρέποντας να δούμε βαθιά μέσα στα σαπρά της βάθη.
Το έργο τοποθετείται στη Ρωσία του 19ου αιώνα, σε μια εποχή που οι γυναίκες ήταν αδύναμες και καταπιεσμένες από την κοινωνία. Ο κύριος χαρακτήρας, η Κατερίνα Ισμαήλοβα είναι μια γυναίκα που υφίσταται την πατριαρχική εξουσία, έγκλειστη σε ένα επαρχιακό περιβάλλον, παντρεμένη με έναν πλούσιο άντρα μεγαλύτερο της.
Είναι νέα, όμορφη, αλλά καταδικασμένη να ζήσει μία μονότονη και άχαρη ζωή όπως οι περισσότερες γυναίκες εκείνης της εποχής στη ρωσική επαρχία, ανάμεσα σε άξεστους και αδιάφορους για αυτές άνδρες. Σε αυτό το είδος ανήκει και ο σύζυγός της.
Ωστόσο, η μοίρα της Ισμαήλοβα αλλάζει όταν συναντά το νέο, όμορφο αγρότη της περιουσίας τους, Σεργκέι, που τη διδάσκει τι είναι να νιώθεις «ζωντανός» και να κάνεις αυτό που ποθείς. Ο Σεργκέι θα κάνει τα πάντα να ανέλθει κοινωνικά, και εμπνέει τόσο τυφλό πάθος στην Κάτια Ισμαήλοβα που οι δυο τους θα οδηγηθούν στο έγκλημα.
Παίζουν: Μαρία Σκαφτούρα, Άγγελος Ανδριόπουλος, Γιάννης Παπαϊωάννου, Μαρία Σωτηριάδου, Άντα Γιαννουκάκη, Βασίλης Τσιάκας, Αγάπη Παπαθανασιάδου
Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Ένκε Φεζολλάρι
Διασκευή: Μαρία Σκαφτούρα
Σύμβουλος δραματουργίας: Κάτια Σωτηρίου
Πρωτότυπη μουσική: Γιώτα Κοτσέτα- Αλέξης Αλεβιζάκης
Σκηνικός χώρος- κοστούμια: Γιώργος Λυντζέρης
Φώτα: Σεμίνα Παπαλεξανδροπούλου
Βοηθός σκηνοθέτη: Άντα Γιαννουκάκη
Φωτογραφίες: Ελπίδα Μουμουλίδου
Σχεδιασμός Αφίσας: Στράτος Τρογκάνης
Υπεύθυνη Τύπου & Επικοινωνίας: Μαρία Κωνσταντοπούλου
Το ομώνυμο τραγούδι της παράστασης ερμηνεύει η Σοφία Παπάζογλου σε στίχους Μαρίας Σκαφτούρα και μουσική Αλέξη Αλενιζάκη
Η διασκευή στηρίχτηκε στο βιβλίο του Νικολάϊ Λεσκώφ με τίτλο «Η λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ροές σε μετάφραση Άννας Ραδίτσα.
Info
Πολυχώρος Vault Theatre Plus, Μελενίκου 26, Γκάζι, Βοτανικός
Κάθε Δευτέρα & Τρίτη στις 21:00
Έως την Τρίτη 18 Φεβρουαρίου 2020
Πληροφορίες/Κρατήσεις: www.vaulttheatre.gr | 213-0356472 | 6949534889 | www.viva.gr
