Εύα Αποστολάτου: Η βαριά πολιτιστική κληρονομιά μας δεν είναι μόνο μνημείο, αλλά και κάτι που συνεχίζει ζωντανά να γράφεται και να διδάσκει

 

Τοπία, συνθέσεις, πορτραίτα και φιγούρες αποτελούν την αφορμή για να ερευνά η εικαστικός, Εύα Αποστολάτου, τις χρωματικές γκάμες, τις σχηματικές αναλογίες μέσω της παραστατικής γεωμετρίας και τις οικουμενικές έννοιες πέρα από την αφήγηση κάθε εικονιζόμενου θέματος. Μια νέα σειρά έργων παρουσιάζει αυτές τις μέρες στην ατομική της έκθεση με τίτλο “Αχτίδες”, στην Γκαλερί Αργώ στο Κολωνάκι.

Τα εγκαίνια θα γίνουν την Τρίτη 24 Μαΐου 2022 στις 7μ.μ.. Η έκθεση θα διαρκέσει έως το Σάββατο 18 Ιουνίου 2022.

Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη

-Η καινούρια ατομική έκθεσή σας έχει τίτλο «Αχτίδες’». Μιλήστε μας για τη θεματική ενότητα που ασχοληθήκατε.

-Υπάρχουν κάποια έργα στα οποία επικεντρώθηκα σε αυτό το στοιχείο της φύσης. Όχι πως δεν το είχα προσέξει νωρίτερα, απλά φοβόμουν να ζωγραφίσω το φως αφ΄εαυτού. Μετά την δυσκολία της υφής των σύννεφων και της θάλασσας -τα οποία όμως έχουν όγκο και μπορούν  πιο εύκολα να σχεδιαστούν- θέλησα να ασχοληθώ με τα σωματίδια της ατμόσφαιρας που επειδή είναι σχεδόν άυλα, αποδίδονται ως αίσθηση.

Ωστόσο οι ‘’Αχτίδες’’ είναι απλά ένας τίτλος. Ανεξάρτητα από τι εικονίζεται στα έργα μου, που συνήθως είναι πορτραίτα, τοπία και συνθέσεις, κύριος στόχος σε κάθε καινούρια έκθεση είναι ένα επόμενο στάδιο αφαίρεσης. Το σημείο που θεωρώ ότι θα ήθελα η αφαίρεση να φτάσει, είναι ως εκεί που θα παραμένει  αντιληπτό τι είναι αυτό που εικονίζεται, έστω και ως συνειρμός στο μυαλό του θεατή.

Άλλωστε η ματιά του καλλιτέχνη, είναι αυτή που κάνει κάτι ενδιαφέρον. Αρκεί να φέρει στο μυαλό του κανείς τον πίνακα του Βαν Γκογκ με τα φθαρμένα παπούτσια. Ίσως κανείς ποτέ δεν θα τα πρόσεχε εκ του φυσικού, εκτός της ματιάς του Βαν Γκογκ.

-Δηλαδή σημαίνουν κάτι διαφορετικό για εσάς τα τοπία και τα πορτραίτα, εκτός από την αφορμή για την αφαίρεση;

-Αναφορικά με τα τοπία η φύση παρέχει πολλές αφορμές για σπουδή στο χρώμα. Όσο μεταβάλλονται οι εποχές αλλά και η ίδια η μέρα, γεννιόνται  διαφορετικές εικόνες του ίδιου θέματος και μόνο επειδή περνάει η ώρα ή επειδή αλλάζει ο καιρός.

Έτσι ονομάζω τα έργα μου με το χρώμα της κυρίαρχης χρωματικής γκάμας τους.

Σε ότι αφορά στα πρόσωπα, όποτε εικονίζω κάποιο συγκεκριμένο είναι επειδή συνήθως μου έχει ζητηθεί για θεματικό Συνέδριο ή ομιλία. Είναι η μόνη φορά που εμπεριέχω χαρακτηριστικά στοιχεία του βίου και της προσωπικότητάς του ατόμου, στο έργο.

Τις υπόλοιπες φορές που επιλέγω να φτιάξω ένα πορτραίτο, με αφορμή τα χαρακτηριστικά του προσώπου που έχω απέναντί μου ή στην φωτογραφία, προσπαθώ το πρόσωπο να αποπνέει κάτι οικουμενικό και να έχει κοινά χαρακτηριστικά και συναισθήματα με διαφορετικούς ανθρώπους, τα οποία όμως είναι διαχρονικά ανά τις εποχές και τις χώρες. Προσπαθώ να είναι δηλαδή κυριολεκτικά ”εκτός τόπου και χρόνου”.

-Εκτός από το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών τον Δεκέμβριο του 2016, τον Δεκέμβριο του 2021 κερδίσατε το Βραβείο του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης και της Ένωσης Ελλήνων Σεναριογράφων.

-Είχα αυτή την τιμή, αφού κατέθεσα ένα θεατρικό έργο που είχα γράψει. Στην Σχολή Καλών Τεχνών επέλεξα την Σκηνογραφία ως υποχρεωτικό κατ΄ επιλογήν μάθημα και διάβαζα θεατρικά προκειμένου για τις σκηνογραφικές μακέτες.

Εκεί ανακάλυψα ότι τα θεατρικά είναι από τις πιο δόκιμες μορφές μεταφοράς νοημάτων, λόγω της φαινομενικής γρήγορης ροής κάποιων γεγονότων. Μέσω της πρόζας ψυχαγωγείται ο θεατής και αυτό αποτελεί την γέφυρα για να κοινωνήσει σε βαθύτερα νοήματα.

Η πρόζα στο θέατρο είναι η αντίστοιχη απαιτούμενη καλαισθησία στο ζωγραφικό έργο.

Ένα έργο πρέπει να αγκαλιάζει σαν παιδί τον θεατή, αν θέλει να τον ανατάξει. Δεν θα κερδίσει ούτε ο θεατής ούτε η τέχνη, αν ο θεατής φύγει ενοχικά -και όχι παραγωγικά- επειδή δεν την κατάλαβε.

Η φύση και η υψηλή τέχνη είναι ωραία είτε κάποιος μπορεί να επιχειρηματολογήσει γι ΄αυτό είτε όχι, είτε μπορεί κάποιος να γράψει ένα ποίημα για ένα ηλιοβασίλεμα είτε απλά να το δει και να χαλαρώσει.

Ένας Βαν Γκογκ είναι ωραίος είτε κάποιος μπορεί να τον αγοράσει, είτε όχι. Και όπως είπε ο Καντίνσκι: ΄Ή τέχνη είναι για όλους’’.

-Εκτός από την ζωγραφική και τα θεατρικά, ασχολείστε και με την Λογική, όπως μας έχετε αναφέρει και στο παρελθόν.

-Πέρα από την ψυχαγωγία που μου προσφέρουν τα προβλήματα Λογικής, ικανοποιώ το χρέος που νιώθω να μετάσχω σε όσο δυνατόν μεγαλύτερο φάσμα της νόησης, έστω μέσα από τις περιορισμένες γνώσεις μου.

Και άλλωστε εφόσον εγώ δεν μπορώ να έχω την ζωγραφική ως χόμπι  -διότι ασχολούμαι επαγγελματικά- έπρεπε να βρω κάτι άλλο…!

Τα προβλήματα Λογικής παρέχουν το πρακτικό όφελος, να ανακαλύπτουμε διαφορετικές μεθόδους σκέψης. Εξασκώντας τον εγκέφαλό που είναι το εργαλείο μας για την απλή καθημερινότητα ως τους υψηλούς στόχους μας, κάθε πρόβλημα αντιμετωπίζεται με μεγαλύτερες δυνατότητες, τουλάχιστον θεωρητικά.

Αλλά και για την ίδια την ζωγραφική ασχολούμαι με την Λογική, αφού  θεώρησα πως όση εξάσκηση αν κάνω, πάντα θα γίνεται από το συγκεκριμένο μυαλό που διαθέτω.

Την αξία του Νου είχαν καταλάβει ήδη από την αρχαιότητα σε ρόλο μάλιστα δημιουργίας του κόσμου, κάτι που η σύγχρονη φυσική εξελίσσει ως έννοια.

Ο Αναξαγόρας προσέδωσε στο Νου τη δυνατότητα της απεριόριστης  επίδρασης στο κοσμικό γίγνεσθαι. Ήταν δάσκαλος του Περικλή, όπου και αυτός όπως ο Φειδίας γλίτωσε τον θάνατο, χάρη στην φιλία του με τον Περικλή και πέθανε στην εξορία.

-Αναφορικά με τις εξελίξεις στην κοινωνία και με τον πόλεμο στην Ουκρανία, ποιες σκέψεις σας γεννιόνται;

-Κοινωνικά με όσα συμβαίνουν θα μπορούσε κανείς να μιλήσει για τον ιαματικό ρόλο της παιδείας, αλλά φοβάμαι ότι είναι κάτι βαθύτερο, που δεν λύνεται μόνο εκπαιδευτικά και ακαδημαϊκά.

Νομίζω ότι η κοινωνική κρίση προέρχεται από την αξιακή κρίση. Τα επίπεδα αναλφαβητισμού ήταν μεγαλύτερα παλαιότερα, αλλά δεν είχε χαθεί η εμπιστοσύνη του πολίτη στους θεσμούς. Γι΄αυτό ευθύνονται πολλοί παράγοντες, αλλά πάντα το τελικό θύμα είναι ο πολίτης.

Αναφορικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία, νομίζω ότι το παράδειγμα της πανδημίας είναι επίκαιρο. Οι χώρες δεν προφυλάσσονται από τα σύνορά τους όπως νομίζουν. Ο πόλεμος είναι εξίσου μεταδοτικός και αν ο διπλανός μας δεν είναι καλά, σε λίγο δεν θα είμαστε και εμείς, όσα καταφύγια και αν φτιαχτούν.

-Σε σχέση με την οικονομία και την τεχνολογία, ποια είναι η άποψή σας για τα Non-fungible tokens (NFTs);

-«Κανείς δεν μπορεί να μπει δύο φορές στον ίδιο ποταμό’’ είπε ο Ηράκλειτος. Το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω και δεν θα έπρεπε. Στην συγκεκριμένη περίπτωση η εξέλιξη αυτή, είναι οικονομική και τεχνολογική, η οποία αξιοποιεί την τέχνη. Δεν το έχω ερευνήσει και δεν ξέρω αν είναι μια καλλιτεχνική ανάγκη που ώθησε την εξέλιξη αυτή.

Και μέχρι στιγμής αυτό θα ήταν απλά άλλο ένα πρωτοεμφανιζόμενο οικονομικό προϊόν, αν δεν ξάφνιαζε το ότι οι τιμές των έργων αυτών, συγκρίνονται σχεδόν με των old masters…

Δεν δαιμονοποιώ καμία εξέλιξη και πιστεύω ότι θα αναπτυχθεί και ως προς την αισθητική πλευρά. Ήδη ένα άμεσο καλό είναι, ότι για πρώτη φορά καθίσταται τόσο εμφανής η διάκριση μεταξύ τέχνης-αξίας και επένδυσης-κόστους, χωρίς να είναι πάντα αυτός ο συνδυασμός.

Ένα άλλο ενδιαφέρον ίσως και σε φιλοσοφικό επίπεδο, είναι η αξία/κόστος που προκύπτει από κάποιο άυλο πράγμα, που στην τέχνη συμβαίνει για πρώτη φορά.

Αν είναι επενδυτικά προϊόντα ή τέχνη αφ΄εαυτού θα φανεί όπως λέει ο Σαίξπηρ από τον ‘’χρόνο που ή όλα τα διορθώνει ή όλα τα τελειώνει’’.  Εκτιμώ πως αν οι αρχές της οικονομίας και της τεχνολογίας δεν σεβαστούν τις αρχές της Ιστορίας, η κρυπτο-τέχνη ενδέχεται να γίνει άλλο ένα επενδυτικό προϊόν που θα αντικατασταθεί από το επόμενο και η ίδια θα λέγεται κρυπτο-τέχνη – αλλά όχι λόγω του κρυπτονομίσματος…

Επίσης υπάρχει η Ai-Da Robot – η πρώτη robot καλλίτεχνις- που φιλοτεχνεί εξίσου με έναν άνθρωπο, έργα. Όταν το είδα ένιωσα περισσότερο θαυμασμό για τον ανθρώπινο νου που εξέλιξε τόσο την τεχνολογία, παρά προς το παρόν για το εικαστικό έργο που προέκυψε. Δεν γνωρίζω αν θα δημιουργηθεί κάποιο διαφορετικό είδος τέχνης από αυτή την διαδικασία ή αν ο ζωγράφος δεν θα βαλθεί να αντιγράψει την τεχνολογία -όπως έχουμε ξαναδεί στην Ιστορία της Τέχνης με το παράδειγμα του φωτογραφικού ρεαλισμού. Αυτό δεν δικαιολογείται προς το παρόν από την Λογική μου, αν όμως συμβεί, θα σημαίνει πως υπάρχει λόγος για αυτό και μέσα από αυτόν τον λόγο θα πρέπει να αναλυθεί οτιδήποτε.

-Τι χρειάζεται η τέχνη από πλευράς της Πολιτείας;

-Αν αναλογιστούμε τι μένει από κάθε πολιτισμό και βάσει ποιου πράγματος τον ερευνούμε, είναι η τέχνη. Πολλούς ηγέτες τους θυμούνται περισσότερο για τα πολιτιστικά μνημεία που άφησαν, παρά για τις λεπτομέρειες της διακυβέρνησής τους.

Έχουμε μεγάλους καλλιτέχνες και στο παρελθόν και στο παρόν. Όλοι οι συνάδελφοί μου είναι εξαιρετικοί, εξισώνουν το επίπεδο της τέχνης με το διεθνές και συνεχίζουν την πολιτισμική μας παράδοση.

Αν κάθε Πολιτεία ενισχύσει τις τέχνες αρχικά μέσω της παιδείας, θα ξαναγίνει η τέχνη μαζί με την εκπαίδευση, η ‘’βαριά βιομηχανία μας’’ όπως ήταν ως τον 6^ο μ.Χ. αιώνα.

Είμαστε μια χώρα που δεν παράγει και στηρίζεται μόνο στον τουρισμό, ο οποίος δυστυχώς καθορίζεται από ποικίλους παράγοντες.

Μπορούμε να επενδύσουμε στην βαριά μας κληρονομιά όχι μόνο ως μνημείο, αλλά και ως κάτι που συνεχίζει ζωντανά να γράφεται και να διδάσκει.

-Ποιος είναι το δικό σας «στοίχημα» στην Τέχνη;

-Στο τέλος της διαδρομής όταν για όποιο λόγο ‘’αποσυρθώ’’ και αν έχω φτάσει κάπου, τότε να μην πει ένας νέος: ‘’Κρίμα, αλλά επιτέλους ήρθε η ώρα και για μας’’. Αν σε αγαπούν οι νέοι και δεν βλέπουν την δουλειά σου ως απλά μια θέση που άδειασε, παρά πουν ‘’Κρίμα που δεν θα έχουμε κι άλλα έργα’’, τότε σημαίνει πως δεν καταχράστηκες ποτέ την εξουσία που σου δόθηκε.

Πιστεύω στους νέους, όπως πιστεύω στους καλλιτέχνες και αν και οι νέοι πιστεύουν σε μας, τότε κάτι κάναμε καλά.

Info Έκθεσης

Γκαλερί Αργώ

Εύα Αποστολάτου – “Αχτίδες”

Εγκαίνια: Τρίτη 24 Μαΐου 2022 στις 7μ.μ

Διάρκεια: ως το Σάββατο 18 Ιουνίου 2022

 

Άλλες δημοσιεύσεις που αφορούν στη δουλειά της Εύας:

 

Εύα Αποστολάτου: Είναι θέμα παιδείας η ανάγκη για την τέχνη

See more

 

Εύα Αποστολάτου: Παίρνουμε δύναμη όταν διδασκόμαστε τον Πολιτισμό και την Ιστορία

See more