Γράφει η Λιάνα Ζωζά
Ο Αμερικανός συγγραφέας Francis Scott Key Fitzgerald, όπως ήταν το επίσημο όνομά του ή απλά Scott Fitzgerald, γεννήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 1896 στην πόλη Saint Paul της Μινεσότα, σε μια εύπορη οικογένεια της μεσαίας τάξης. Ο ίδιος θα έγραφε αργότερα για την περίοδο που η μητέρα του τον έφερε στον κόσμο: “Λοιπόν, τρεις μήνες πριν γεννηθώ, η μητέρα μου έχασε τα άλλα δύο της παιδιά… Πιστεύω πως από τότε άρχισα να είμαι συγγραφέας”.
Με ρίζες ιρλανδικές και αγγλικές, πέρασε την πρώτη δεκαετία της παιδικής του ηλικίας, κυρίως στο Buffalo της Νέας Υόρκης, όπου ο πατέρας του εργαζόταν για την εταιρεία Procter & Gamble. Η καθολική ανατροφή που επέλεξαν να του δώσουν οι αυστηρά καθολικοί γονείς του δεν εμπόδισε στο να διακριθεί από νωρίς η υψηλή νοημοσύνη του και να αναπτυχθεί το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του για τη λογοτεχνία. Σ’αυτό βοήθησε και η μητέρα του που λόγω της προσωπικής οικονομικής της άνεσης, αλλά και της επιθυμίας της να του εξασφάλισει όλα τα προνόμια μιας ανατροφής που θα ταίριαζε στην ανωτερη τάξη τους, του έδωσε τη δυνατότητα μιας εναλλακτικής εκπαίδευσης.
Η οικογένεια επιστρέφει στη Minnesota, το 1908, μετά την απόλυση του πατέρα του και εκεί συνεχίζει την εκπαίδευσή του μέχρι τα 15 του, που πηγαίνει στο Newman School του New Jersey και στη συνέχεια στο Πανεπιστήμιο του Princeton. Το ταλέντο του στη συγγραφή έχει αρχίσει ήδη να διαφαίνεται από τα μαθητικά του χρόνια.
Αν και θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς του εικοστού αιώνα και ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της Αμερικάνικης “Lost Generation” (όρος που αποδίδεται στην Gertrude Stein) με συνοδοιπόρους, όπως ο Ernest Hemingway, τα μυθιστορήματα που κατάφερε να γράψει μπορούν να μετρηθούν στα δάχτυλα του ενός χεριού. This Side of Paradise, The Beautiful and Damned, The Great Gatsby, και το Tender Is the Night είναι τα τέσσερα μυθιστορήματα του Scott Fitzgerald.
Υπήρξε και ένα πέμπτο, το The Last Tycoon, που έμεινε μισοτελειωμένο και δημοσιεύθηκε μετά το θάνατό του. Το συνολικό έργο του περιλαμβάνει ακόμη τέσσερις συλλογές διηγημάτων και άλλα 164 διηγήματα που δημοσιεύθηκαν σε περιοδικά της εποχής του.
Το πρώτο του μυθιστόρημα The Romantic Egoist, ξεκίνησε να το γράφει το 1913, κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν κατατάχθηκε στον αμερικανικό στρατό. Το 1918, ο πόλεμος τελειώνει, το ίδιο και το μυθιστόρημα και ο Fitzgerald βρίσκεται στη Νέα Υόρκη, να αναζητά εκδότη. Εν τω μεταξύ, έχει συναντήσει σε έναν χoρό στην Alabama και έχει ερωτευθεί το “χρυσό κορίτσι”, την Zelda Sayre, όμορφη, κόρη δικαστή και ψυχή των parties. Η Zelda, παρά τις αντιρρήσεις των γονιών της, δέχεται την πρόταση γάμου του και τον ακολουθεί στη Νέα Υόρκη πιστεύοντας πως θα γίνει διάσημος συγγραφέας.
Η δουλειά που βρίσκει στη διαφημιστική Barron Collier δεν του αποδίδει οικονομικά τόσα όσα χρειαζόταν η καλοαναθρεμένη Zelda και η χαριστική βολή στη σχέση τους δίνεται με την διπλή άρνηση από εκδοτικό οίκο που επαινεί μεν τη γραφή του, να δημοσιεύσει το πρώτο του μυθιστόρημα. Εκείνη, τον εγκαταλείπει και επιστρέφει στους γονείς της και ο Fitzgerald στους δικούς του, όπου ασχολείται με την διόρθωση του The Romantic Egoist, ελπίζοντας πως θα καταφέρει να εκδοθεί.
Ο τίτλος του αναθεωρημένου μυθιστορήματος γίνεται This Side of Paradise και δημοσιεύεται από τον εκδοτικό οίκο Scribner, τον Μάρτιο του 1920. Το βιβλίο πουλά πάνω από 41.000 αντίγραφα τον πρώτο χρόνο και εκτός από την καθιέρωσή του σαν συγγραφέα του δίνει επιπλέον σταθερό εισόδημα και τη δυνατότητα να ξανακερδίσει και να παντρευτεί τη Zelda.
Τον επόμενο χρόνο, στις 26 Οκτωβρίου 1921, γεννιέται το μοναδικό παιδί τους, η κόρη τους Frances Scott “Scottie” Fitzgerald.
Η σχέση τους υπήρξε θυελλώδης και η κοινή ζωή τους μυθιστορηματική, τόσο που ακόμη και σήμερα προκαλεί έντονα το ενδιαφέρον. Το ζευγάρι, μετά το γάμο του, αρχίζει να ταξιδεύει στη Νέα Υόρκη, το Λονδίνο και βέβαια στο Παρίσι και στη Ριβιέρα ζώντας ξέφρενα την κοσμική ζωή της δεκαετίας του 1920.
Μια δεκαετία που υπήρξε καθοριστική τόσο για τη συγγραφική καριέρα του Fitzgerald μιας και το 1922 εκδίδεται το The Beautiful and Damned και ακολουθεί το 1925, το κορυφαίο για πολλούς The Great Gatsby, όσο και για την αποδοχή του στα κοσμικά σαλόνια, τα ξέφρενα πάρτι σε αριστοκρατικά ξενοδοχεία και πολυσύχναστα καταγώγια και τη γνωριμία του με άλλους διάσημους αυτοεξόριστους στο Παρίσι, Αμερικανούς λογοτέχνες, όπως ο Ernest Hemingway.
Αν και ο Hemingway δεν τα πήγε ποτέ καλά με τη Zelda, που τη χαρακτήριζε “φρενοβλαβή” και δεν δίσταζε να λέει πως “ενθάρρυνε το σύζυγο της να πίνει για να τον αποσπάσει από τη συγγραφή, λόγω της ζήλιας της για το έργο του”, με τον Fitzgerald, τους έδενε μια δυνατή φιλία και ένας μεγάλος αλληλοθαυμασμός.
Τα τέλη της δεκαετίας του 1920 βρίσκουν τη ζωή του “λαμπερού ζευγαριού” να σκιάζεται από κατάμαυρα σύννεφα. Ο Fitzgerald έχει βυθισθεί στο αλκοόλ, η Zelda θεωρεί πως έχει ταλέντα που πάνε χαμένα και επισκιάζεται από τον διάσημο σύζυγό της και η μικρή Scottie μεγαλώνει με γκουβερνάντες, αόρατη και από τους δύο γονείς της.
Προσπαθώντας να επεξεργαστεί το τέταρτο μυθιστόρημά του, Tender Is the Night, έρχονται να τον συναντήσουν οικονομικές δυσκολίες και η διάγνωση με σχιζοφρένεια της γυναίκας του. Ο ιδιαίτερος ψυχισμός της επιβαρύνθηκε ακόμη περισσότερο από την εντατική ενασχόλησή της με το χορό αφού πίστευε πως στα 27 της, θα τα κατάφερνε να γίνει επαγγελματίας χορεύτρια αν ασχολούνταν εμμονικά με το στόχο της.
Η ψυχική και σωματική εξόντωση που προέκυψε, πυροδοτήθηκε και από την αποτυχία του μυθιστορήματος που έγραψε, περιγράφοντας ουσιαστικά τη ζωή τους. Παρά τις αντιδράσεις του Fitzgerald, το βιβλίο εκδόθηκε επιτυγχάνοντας όμως ελάχιστες πωλήσεις. Εκείνος την χαρακτήρισε λογοκλόπο και τριτοκλασάτη συγγραφέα. Με απόλυτη αποτυχία στέφθηκε και η απόπειρά της να ζωγραφίσει και να εκθέσει τα έργα της.
Ομηρικοί καυγάδες μεταξύ τους, οι απόπειρες αυτοκτονίας από εκείνη και οι εμμονές της, με μεγαλύτερη αυτή της σιγουριάς της πως ο Fitzgerald ήταν ομοφυλόφιλος
Το αποτέλεσμα όλων αυτών, ήταν οι ομηρικοί καυγάδες μεταξύ τους, οι απόπειρες αυτοκτονίας από εκείνη και οι εμμονές της, με μεγαλύτερη αυτή της σιγουριάς της πως ο Fitzgerald ήταν ομοφυλόφιλος. Ξεκίνησαν οι αμέτρητες ιατρικές εξετάσεις, η διάγνωση της σχιζοφρένειας και ο ατελείωτος γολγοθάς των επισκέψεών της σε πανάκριβες ψυχιατρικές κλινικές. Η μέχρι τότε ζωή σαν παραμύθι αρχίζει να εξελίσσεται σε εφιάλτη.
Το βιβλίο του Tender Is the Night εκδίδεται το 1934, αλλά δεν πηγαίνει καλά. Η λύση στα οικονομικά του προβλήματα δίνεται με την πρόταση που του γίνεται από την MGM, στο Χόλυγουντ, για τη συγγραφή σεναρίων.
Δείξτε μου έναν ήρωα και θα σας γράψω μια τραγωδία
Η Zelda μπαινοβγαίνει στις κλινικές και ο Fitzgerald πίνει όλο και περισσότερο θρηνώντας για την εξέλιξη της ζωής και της καριέρας του. Ο άνθρωπος που δήλωνε: “Δείξτε μου έναν ήρωα και θα σας γράψω μια τραγωδία”, πεθαίνει στις 21 Δεκεμβρίου 1940 από καρδιακή ανακοπή, σε ηλικία μόλις 44 ετών. Το τέλος έρχεται τραγικό και για τη Zelda, στις 10 Μαρτίου 1948, που καίγεται ζωντανή στην κλινική, κλειδωμένη στο δωμάτιο για τα ηλεκτροσόκ.
Με τη φράση “Το γράψιμο του Fitzgerald είναι τόσο φυσικό, όσο το σχήμα που αφήνουν στη σκόνη τα φτερά μιας πεταλούδας”, κλείνει την περιγραφή του Tender Is the Night, ο Ernest Hemingway. Τα σχόλια, δικά σας…