Γράφει η Λιάνα Ζωζά
Όταν ο Ρώσος συνθέτης Ιγκόρ Στραβίνσκι (1882-1971) παρουσίαζε στο Παρίσι, τον Μάιο του 1913, την “Ιεροτελεστία της Άνοιξης”, σίγουρα δεν μπορούσε να φανταστεί πως θα δημιουργούσε ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα, λόγω της πρωτοποριακής μουσικής, αλλά και της χορογραφίας.
Ο υπότιτλος του έργου “Εικόνες από μια παγανιστική Ρωσία” και το θέμα όπως ο ίδιος o συνθέτης το περιγράφει στην αυτοβιογραφία του: “Μια μέρα του 1910, όταν τελείωνα το Πουλί της Φωτιάς στην Αγία Πετρούπολη, είχα ένα φευγαλέο όραμα… Είδα στη φαντασία μου μια παγανιστική τελετουργία: μια ομάδα σοφών γερόντων κάθονταν σε κύκλο, έχοντας στη μέση ένα νεαρό κορίτσι, που χόρευε μέχρι θανάτου. Τη θυσίαζαν για να εξευμενίσουν το θεό της άνοιξης.” Το αποτέλεσμα; Επεισόδια στην πρεμιέρα και κακές κριτικές.
Στην συνέχεια το έργο ξεχάστηκε, επανήλθε και παρουσιάστηκε με άλλες χορογραφίες, ενώ σήμερα είναι ευρέως γνωστό στην ορχηστρική του εκδοχή.
Στη ζωγραφική τα πράγματα ήταν πιο απλά και χωρίς επεισόδια για την πολυζωγραφισμένη… Άνοιξη, ένα θέμα που κατέχει σημαντική θέση στην ιστορία της τέχνης και σε έργα σταθμούς.
O Sandro Botticelli ζωγραφίζει με τέμπερα την μεγάλων διαστάσεων (202×314 cm) Άνοιξη (Primavera), 1482. Οι ιστορικοί τέχνης συμφωνούν, πως η προσέγγιση της Άνοιξης είναι αλληγορική. Εικάζεται πως το έργο στην αρχή ήταν άτιτλο και αυτός που του έδωσε τον τίτλο του είναι ο ιστορικός τέχνης Giorgio Vasari, όταν το είδε το 1950 στη Villa Castello, επίσημη κατοικία των Μεδίκων.
Στην σύνθεση περιλαμβάνονται εννέα φιγούρες τοποθετημένες συμμετρικά ενώ έχουν αναγνωριστεί από τους βοτανολόγους πάνω από 90 είδη λουλουδιών που απεικονίζονται. H επικρατέστερη θεωρία είναι, πως ο ζωγράφος εμπνεύστηκε το έργο από την ιστορία της νύμφης Χλωρίδας και του ανέμου Ζέφυρου που περιγράφεται στο πέμπτο βιβλίο του Οβίδιου (Fasti).
Ο Vincent Van Gogh φθάνει στην Arles, τον Φεβρουάριο 1988 μέσα σε μια χιονοθύελλα. Ο καιρός μέσα σε λίγες εβδομάδες αλλάζει και ο ζωγράφος εντυπωσιασμένος από την έκρηξη της ανθοφορίας και θεωρώντας πως είναι ένα μήνυμα αναγέννησης κι ελπίδας, δημιουργεί μια σειρά από δεκατέσσερα έργα, που τα ονομάζει Ανθισμένοι Οπωρώνες (Flowering Orchards).
Ένα από τα αγαπημένα θέματα του Alphonse Mucha, κύριου εκφραστή της Art Nouveau, ήταν η απεικόνιση των τεσσάρων εποχών σε αρκετά από τα έργα του και σε διάφορες παραλλαγές. Επιλέγω, όχι μια κλασική του “Άνοιξη”, αλλά το έργο του Spirit of Spring, 1894. Στο αλληγορικό αυτό έργο, η Άνοιξη απεικονίζεται αθώα, ξυπόλυτη και με μια αγκαλία λουλούδια να αφυπνίζει την κοιμισμένη από το χειμώνα γη.
Αλλά και ο Pablo Picasso, δεν έμεινε ασυγκίνητος από το θέμα “’Ανοιξη”, με αποτέλεσμα να δημιουργήσει το έργο Three Women at the Spring, 1921, έργο που έγινε με αυστηρή προετοιμασία και αρκετή μελέτη από την πλευρά του. Κάνει αναφορές σε έργα των Poussin και Ingres, αλλά διακρίνουμε και επιρροές από τα ελληνικά γλυπτά. Λέγεται πως επέλεξε το συγκεκριμένο θέμα λόγω της πρόσφατης γέννησης του γιου του Paulo, ενώ η μελαγχολία που διακρίνεται στις φιγούρες του, συνδέεται με τους νεκρούς του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.
Το έργο του Gustav Klimt, Bauerngarten (Κήπος με λουλούδια), 1907 πουλήθηκε στις 1 Μαρτίου 2017, σε δημοπρασία του Οίκου Sotheby’s, στο Λονδίνο, έναντι του ποσού των 59 εκατομμυρίων δολαρίων. Ποσό ρεκόρ μιας και είναι το τρίτο μεγαλύτερο ποσό που έχει καταβληθεί ποτέ για αγορά πίνακα ζωγραφικής σε δημοπρασία στην Ευρώπη, όπως ανακοίνωσαν οι Sotheby’s.
Το 2014, το έργο του Edouard Manet, Spring (Jeanne Demarsy), 1881, είχε πουληθεί από τον οίκο δημοπρασιών Christie’s για 65 εκατομμύρια. Το έργο αυτό, θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα του Μανέ και προσωποποιεί την Άνοιξη μέσα από την ηθοποιό Jeanne Demarsy, η οποία φοράει ένα κομψό φόρεμα με λουλούδια, κρατάει ομπρέλα και στέκεται με φόντο το καταπράσινο φύλλωμα ενός δέντρου.
Και βέβαια δεν θα μπορούσαμε να μην συμπεριλάβουμε το γνωστό έργο του Γεώργιου Ιακωβίδη, Άνοιξη, 1927, με την ημίγυμνη γυναίκα ξαπλωμένη ανάμεσα στα λουλούδια.
