Γράφει η Μαργαρίτα Καρδαχάκη
Ιστορικός Τέχνης
Σαν σήμερα, στις 28 Ιανουαρίου του 1912, γεννιέται ο σπουδαίος Αμερικανός καλλιτέχνης Jackson Pollock. Μέχρι και σήμερα θεωρείται από τους σημαντικότερους ηγέτες του αφηρημένου εξπρεσιονισμού, ο οποίος εγκαθίδρυσε τη νέα τάξη πραγμάτων στη Μοντέρνα τέχνη του 20ου αιώνα.
Παρά την αρχική επαφή του με τις εικαστικές τάσεις που κυριαρχούσαν στην μεταπολεμική Αμερική, όπως ο εξπρεσιονισμός και ο σουρεαλισμός, καθώς και με τη μεξικανική τέχνη, με αφορμή μια έκθεση του Picasso που διοργανώνεται στo MoMa το 1939, ο Πόλοκ έρχεται σε επαφή με τις Ευρωπαϊκές τάσεις. Με το πέρας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι αλλαγές που είχαν επέλθει ήταν ριζικές, τόσο για τα κοινωνικά ζητήματα, όσο και για τα ζητήματα στην τέχνη. Η αφαίρεση πλέον αποτελεί μια αναγκαιότητα αναδυόμενη από το αισθητικό-οπτικό αποτέλεσμα και όχι από τη μέχρι τότε πρωτοκαθεδρία της επιστήμης. Αποτελούσε, ήδη, ένα μέσο έκφρασης απόψεων, σκέψεων και συναισθημάτων.
Κατά την περίοδο 1947-1950 χρησιμοποιεί την τεχνική σταξίματος (dripping) και δημιουργεί τα πιο αναγνωρίσιμα έως σήμερα έργα. Η τεχνική αυτή βασιζόταν στην τοποθέτηση του μουσαμά στο δάπεδο και όχι σε όρθια θέση. Όπως ανέφερε και ο ίδιος, ήταν ένας τρόπος να έρθει πιο κοντά στο έργο, καθώς μπορούσε να περπατήσει γύρω του και να γίνει και ο ίδιος μέρος της σύνθεσης. Χρησιμοποιούσε την μπογιά απευθείας από τα δοχεία και έπειτα ολοκλήρωνε με σπάτουλες ή με τα χέρια του, με πρωταγωνιστές το κόκκινο, το κίτρινο, το μαύρο, το πράσινο και το λευκό, εμπνευσμένος από την τέχνη των Ινδιάνων. Παρά την φαινομενική τυχαιότητα στις κινήσεις του, οι χειρονομιακές τεχνικές του αποτελούν μέρος της διαδικασίας και του εικαστικού αποτελέσματος.
“Η ζωγραφική είναι αυτοανακάλυψη. Κάθε καλός καλλιτέχνης ζωγραφίζει αυτό που είναι”
Για πρώτη φορά συστήνεται μια τεχνική που δεν βασίζεται στο σχέδιο και στη φόρμα, αλλά στη διαδικασία της δημιουργίας και την έμφαση στο χρώμα, στη βαρύτητα, στη δύναμη και στη σχέση επιφάνειας και χώρου. Οι γραμμές τώρα αποτελούν την ίδια τη φόρμα και το σχέδιο. Επηρεασμένος από τις τοιχογραφίες της μεξικανικής τέχνης που είχε μελετήσει νωρίτερα, δημιουργεί έργα μεγάλης κλίμακας. Οι επάλληλες στρώσεις χρώματος και οι χειρονομιακές κινήσεις, μαρτυρούν την ψυχοσύνθεση και τα συναισθήματα του κατά τη διάρκεια της δημιουργίας.
Η Ζωγραφική της κίνησης γίνεται γρήγορα αναγνωρίσιμη, τόσο από τα μέσα ενημέρωσης όσο και από τις εικαστικές πρακτικές της περιόδου. Ο Πόλοκ λαμβάνει μεγάλη ανταπόκριση για το έργο του και θεωρείται, ήδη, από τους σπουδαιότερους καλλιτέχνες. Η ζωγραφική ήταν για εκείνον ένας τρόπος να ανακαλύψει το ίδιο του τον εαυτό και ένα μέσο να αντικατοπτρίσει την ταυτότητά του. Τα επόμενα χρόνια (1951), στρέφεται σε σκουρόχρωμες χρωματικές παλέτες, επιστρέφοντας κατά κάποιο τρόπο στις πρακτικές της πρώιμης περιόδου του, με έναν αμιγώς αμερικανικό χαρακτήρα. Μέχρι το τέλος της ζωής του δημιουργεί περισσότερο εμπορικά έργα. Σε συνδυασμό με τον εθισμό του στο αλκοόλ και την πίεση που λαμβάνει, η ψυχική του υγεία επιδεινώνεται. Το 1956 ο Πόλοκ πεθαίνει σε αυτοκινητιστικό ατύχημα υπό την επήρεια αλκοόλ.
Σήμερα τα έργα του έχουν αγγίξει από τις υψηλότερες τιμές που έχουν καταγραφεί για έργα ζωγραφικής, με κυριότερο το έργο Number 5 (1948) πωλήθηκε στη δημοπρασία του Christie’s το 2006, έναντι 140 εκατομμυρίων δολαρίων.