Η «ταυτότητα» της αρχιτέκτονος Κατερίνας Ευθυμίου αποκαλύπτεται εύκολα από τον τίτλο που επέλεξε η ίδια να δώσει στην εταιρεία της. Χαμογελαστή και αισιόδοξη, κατάφερε να διακριθεί σε έναν χώρο δύσκολο και πολύ απαιτητικό. Δυναμική, οραματίστρια, με κοινωνικές και περιβαντολογικές ευαισθησίες αγαπά την τέχνη και την συνταιριάζει με μεγάλη επιτυχία στα σχέδια και τις κατασκευές της.
Η βραβευμένη αρχιτέκτων μας μιλά για την πορεία της και για τον ρόλο της τέχνης στα αρχιτεκτονικά της projects.
Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη
-Κατερίνα, όπως έχεις αναφέρει και στο παρελθόν, από μικρή είχες στόχο να γίνεις αρχιτέκτονας. Θυμάσαι πώς προέκυψε αυτό;
-Η αλήθεια είναι ότι από μικρή ηλικία, ήξερα με τι ήθελα να ασχοληθώ. Η αρχιτεκτονική ήταν το όνειρο μου, αν και δεν υπήρχε κάποια επιρροή από το περιβάλλον μου προς αυτήν την κατεύθυνση. Για εμένα, η αρχιτεκτονική είναι σαν μαγεία… Είναι σαν να έχεις ένα μαγικό ραβδάκι και μπορείς να μεταμορφώσεις τον βάτραχο σε πρίγκιπα! Αναπολώντας το παρελθόν και την παιδική μου ηλικία, συνειδητοποιώ πόσες φορές βρισκόμουν σε έναν χώρο και φανταζόμουν πως θα μπορούσε να γίνει και τι θα μπορούσα να τροποποιήσω.
-Μεγαλωμένη στην επαρχία, δημιούργησες αμέσως γραφείο στην Αθήνα και μάλιστα σε κακές οικονομικο-πολιτικές συγκυρίες. Πες μας λίγα λόγια για αυτή την εξέλιξη..
-Μετά την αποφοίτησή μου το 2007 από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ήρθα στην Αθήνα και έπιασα δουλειά σε ένα αρχιτεκτονικό γραφείο, με το οποίο το 2010, λόγω της οικονομικής κρίσης, σταματήσαμε τη συνεργασία μας.
Μετά από 7 δύσκολους για εμένα μήνες, κατά τη διάρκεια των οποίων έγινε μια συνεχής (αλλά αποτυχημένη δυστυχώς -λόγω της οικονομικής κρίσης) προσπάθεια αποστολής βιογραφικών σε όλες τις τεχνικές και κατασκευαστικές εταιρίες, χωρίς καμία ανταπόκριση, ψηφίστηκε ο νόμος για την τακτοποίηση ημιυπαιθρίων και λοιπών χώρων.
Τότε, συνειδητοποίησα ότι, είτε θα αξιοποιούσα κάπως αυτόν τον νέο νόμο, είτε θα συνέχιζα να είμαι άνεργη… Κάπως έτσι έγινε το πρώτο βήμα και το 2010, ίδρυσα το Αρχιτεκτονικό Γραφείο Positive+Architects.
Σήμερα, 12 χρόνια αργότερα, σχεδιάζουμε μεταξύ άλλων ξενοδοχεία, γραφεία, καταστήματα και πολυτελείς κατοικίες εκδίδοντας τόσο τις Οικοδομικές Άδειες, όσο και κάνοντας το Interior Design.
-Θετική «πνοή» στον τίτλο της εταιρείας. Πώς προέκυψε;
-Η επιλογή του ονόματος, Positive Architects, έγινε με σκοπό την ανάδειξη της φιλοσοφίας μας στον κόσμο. Η αισιοδοξία και η θετική ματιά απέναντι στα πράγματα, αποτελεί βασικό στοιχείο της γενικότερης πορείας μου, η οποία άλλωστε με βοήθησε στην δημιουργία του γραφείου μέσα στις δύσκολες συνθήκες που αναφέραμε προηγουμένως.
Όπως συνηθίζω να λέω, … «Positive+Architects, …γιατί Positive είναι η φιλοσοφία μας, απέναντι στη ζωή και απέναντι στην Αρχιτεκτονική».
-Μίλησέ μας για ένα project που ακούστηκε πολύ…το ξενοδοχείο 5* St. George Lycabettus στο κέντρο της Αθήνας στους πρόποδες του Λυκαβηττού.
-Ήταν μεγάλη χαρά και τιμή που οι ιδιοκτήτες μας εμπιστεύτηκαν να κάνουμε θεματική ανακαίνιση σε 4 ορόφους του Ξενοδοχείου στο Κολωνάκι.
Στην ανακαίνιση αυτή είχαμε concept «Music, Art & Fashion», …με άρωμα Ελλάδος. Ο στόχος μας ήταν να προβάλλουμε την Ελλάδα και τους Έλληνες καλλιτέχνες (fashion designers, φωτογράφους, ζωγράφους, κλπ) στους επισκέπτες από το εξωτερικό.
Πιο συγκεκριμένα, έχει δημιουργηθεί όροφος αφιερωμένος σε Έλληνες σχεδιαστές μόδας, Έλληνες ζωγράφους και φωτογράφους. Αναδεικνύονται διαχρονικής αξίας σχεδιαστές όπως ο Γιάννης Τσεκλένης, ο Ντίμης Κρίτσας, ο Βασίλης Ζούλιας, η Λουκία, αλλά και πιο σύγχρονοι εκφραστές της, όπως η Μαίρη Κατράντζου, ο Βαλταδώρος, η Εριφύλλη, η Δάφνη Βαλλέντε, ο Λάσκαρης, ο Ντάσιος, η Λ. Κατσανίδου, η Ορσαλία Παρθένη, η Χαρά Λεμπέση, η Σοφία Κοκοσαλάκη.
Οι Σουίτες «Αnna Molinari» και «Pierre Cardin» είναι αφιερωμένες στους γνωστούς διεθνείς σχεδιαστές μόδας, που ήταν τακτικοί επισκέπτες του ξενοδοχείου και χαρακτηρίζονται από εκλεπτυσμένο design, μετατρέποντας τις σουίτες σε ένα κομψό «ναό» μόδας.
Η καλλιτεχνική εμπειρία του επισκέπτη συνεχίζεται και στους διαδρόμους, όπου εκτίθενται έργα που παρουσιάζουν την ιστορία της μόδας, από το βιβλίο του Δ. Λυμπερόπουλου «Ελληνική Μόδα 1900-2000». Στον 1ο όροφο, που φιλοξενεί έργα σύγχρονων φωτογράφων (όπως ο βραβευμένος φωτογράφος Π. Βασιλόπουλος), θα συναντήσουμε θεματικές εμπνευσμένες από τον αστικό ιστό, αλλά και τη φύση και τη σύγχρονη τέχνη, καθιστώντας τη διαμονή του επισκέπτη μια βιωματική εμπειρία.
Στον 5ο όροφο που φιλοξενεί έργα σύγχρονων ζωγράφων (όπως η Ιφιγένεια Κορακιανίτου κ.α.), η εμπειρία στο χώρο μετατρέπεται σε ένα απολαυστικό ταξίδι στον κόσμο των χρωμάτων.
το ερώτημα: «πόσο δύσκολο και κοστοβόρο είναι να προσαρμοστούν τα υπάρχοντα ξενοδοχεία»; καθίσταται…ψευδοδίλλημα, καθώς θα λέγαμε ότι μάλλον είναι επιτακτική ανάγκη και υποχρέωση μας, σαν κοινωνία του 2022, να προσφέρουμε σε όλους τους πολίτες τις ίδιες ανέσεις και δυνατότητες.
-Αν σου ζητούσαν να διαλέξεις έργα Ελλήνων εικαστικών (ζωγραφικά-γλυπτά) για ένα ξενοδοχείο, τι έργα και ποιους καλλιτέχνες θα επέλεγες.
-Η επιλογή στοιχείων για ένα ξενοδοχείο δεν αποτελεί εύκολη απόφαση, καθώς καλείται να αρέσει σε μεγάλο εύρος κόσμου με διαφορετικά γούστα. Προσωπική προτίμηση πάντα είναι οι εικαστικοί, όπως επί παραδείγματι ο Κωνσταντίνος Ξενάκης και η Χριστίνα Κάλμπαρη.
Ο Ξενάκης θεωρείται σημαντικός εκπρόσωπος της μεταμοντέρνας τέχνης και τα έργα του είναι γνωστά για την σημειολογία τους και τον συνδυασμό κωδικών, γραμμάτων διαφόρων αλφαβήτων και διαφόρων αντικειμένων, κατά την προσωπική τεχνοτροπία του καλλιτέχνη. Μέσω του έργου του επιδίωκε την παρουσίαση μιας οικουμενικής εκφραστικής δημιουργίας αναζητώντας την καλλιτεχνική υπέρβαση.
Οι δε κοριτσίστικες φιγούρες της Κάλμπαρη αποτελούν χαρακτηριστικό της προσωπικής της «γραφής». Οι δημιουργίες της, χαρακτηρίζονται από την θεατρικότητα, γεγονός που προκύπτει από την ενεργή ενασχόληση της με το θέατρο ως σκηνογράφος.
Το απολαυστικό ταξίδι στο χώρο των ξενοδοχείων, όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, χάρη σε υπέροχους καλλιτέχνες …απογειώνεται!
-Αν σου ζητούσαν να σχεδιάσεις την αρχιτεκτονική και την διακόσμηση για ένα γιοτ. Τι θα πρόσεχες ιδιαίτερα;
-Η αρχιτεκτονική και η διακόσμηση για κάθε χώρο αποτελεί πρόκληση για εμάς και αντιμετωπίζεται διαφορετικά, ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες του. Όταν η περιοχή μελέτης είναι ένα γιοτ, οι ανάγκες και τα σημεία που πρέπει να μελετηθούν είναι ιδιαίτερα και διαφορετικά. Αρχικά, χρειάζεται να ληφθεί υπ’ όψιν το υγρό στοιχείο και να επιλεχθούν τα κατάλληλα υλικά. Άλλο σημείο που μπορεί να αποτελέσει πρόκληση για τον μελετητή είναι τα περιορισμένα τετραγωνικά. Σε ένα σκάφος όλα θα πρέπει να είναι λειτουργικά και εργονομικά, χωρίς να κάνουμε εκπτώσεις στην αισθητική ποιότητα, από διακοσμητικής απόψεως.
-Θεωρείς ότι τα χρώματα στη διακόσμηση του χώρου δίνουν τόνο ή κουράζουν;
-Το χρώμα στην διακόσμηση, έχει διττό χαρακτήρα, καθώς μπορεί να επηρεάσει, θετικά ή και αρνητικά, την διάθεση του χρήστη του. Η χρωματική και τονική παλέτα είναι εκείνη που θα μας υποδείξει το συναίσθημα που θα προκληθεί. Όπως έχει αναφερθεί σε πολλές σχετικές μελέτες, το κάθε χρώμα μπορεί να πυροδοτήσει διαφορετικά αισθήματα στον άνθρωπο. Επομένως, η γνώση αυτή, σε συνδυασμό με την χρήση του χώρου αλλά και το προσωπικό γούστο του καθενός, μπορεί να δώσει την απάντηση στο ερώτημα μας.
-Πόσο σημαντικός θεωρείς ότι είναι ο φωτισμός σε ένα χώρο; Τι τιπς θα μπορούσες να μας δώσεις;
-Το φως είναι καθοριστικό στοιχείο για ένα χώρο, διότι χωρίς αυτό δεν είναι βιώσιμος. Ο κατάλληλος φωτισμός μπορεί να αναδείξει έναν εσωτερικό χώρο και να προσδώσει στοιχεία πέραν της λειτουργικότητας. Αναλυτικότερα, η χρήση μικρών και διάσπαρτων φωτεινών πηγών σε σημεία ενδιαφέροντος προσφέρει στοχευμένο φωτισμό και μπορεί να δημιουργήσει μια αίσθηση θεατρικότητας. Αντίθετα, ένα μόνο κεντρικό φωτιστικό στην οροφή μπορεί να προκαλέσει αίσθημα «θάμβωσης» στο χρήστη και δυσάρεστες σκιές κατά περιοχές.
-Πιστεύεις ότι οι Έλληνες εικαστικοί έχουν ενδιαφέρον να επιλέγονται από αρχιτέκτονες για την διακόσμηση της σύγχρονης κατοικίας;
-Φυσικά! Η τέχνη έχει πολλές μορφές, αρχιτεκτονική, ζωγραφική, γλυπτική, κλπ, επομένως θεωρώ φυσικό επακόλουθο την επιλογή έργων εικαστικών στην διακόσμηση της σύγχρονης κατοικίας. Τα έργα Ελλήνων εικαστικών σαφώς μπορούν να προσδώσουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον στην σύγχρονη κατοικία και να συνομιλήσουν καλύτερα με τον χρήστη, βοηθώντας τον να αφουγκραστεί το χώρο καλύτερα.
-Ποια η άποψη σου για τις προσβάσεις ΑΜΕΑ και πόσο δύσκολο και κοστοβόρο είναι στα υπάρχοντα ξενοδοχεία να προσαρμοστούν σε αυτές τις απαιτήσεις;
-Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν υπάρχουν αρκετά ξενοδοχεία που να υποστηρίζουν τα ΑΜΕΑ, και δεν εννοώ να έχουν απλά μια ράμπα στην είσοδο ή ένα WC. Εννοώ να πληρούν τις απαραίτητες προδιαγραφές με σωστές διαστάσεις στους διαδρόμους, με ευρύχωρους χώρους εντός των δωματίων, ώστε να μπορεί να στρίψει το αναπηρικό καροτσάκι, ειδικές χειρολαβές στα μπάνια κλπ. Είναι ελάχιστα τα ξενοδοχεία που καλύπτουν αυτές τις προδιαγραφές.
Πιστεύουμε πως οι ΑΜΕΑ δεν είναι πολίτες 2ης κατηγορίας και θα ήταν σκόπιμο να σταματήσουν να αντιμετωπίζονται έτσι. Με την πεποίθηση αυτή εξάλλου, δημιουργήσαμε το 2018 δωμάτια με ειδικές προδιαγραφές ΑΜΕΑ στο ξενοδοχείο Flisvos Royal στο Τολό. Στην ουσία δηλαδή, αν το καλοσκεφτούμε,…το ερώτημα: «πόσο δύσκολο και κοστοβόρο είναι να προσαρμοστούν τα υπάρχοντα ξενοδοχεία»; καθίσταται…ψευδοδίλλημα, καθώς θα λέγαμε ότι μάλλον είναι επιτακτική ανάγκη και υποχρέωση μας, σαν κοινωνία του 2022, να προσφέρουμε σε όλους τους πολίτες τις ίδιες ανέσεις και δυνατότητες.
-Έχεις ασχοληθεί και με την κατασκευή οικίας από containers. Ποιά η άποψη σου γι αυτά;
-Έχουμε σχεδιάσει και κατασκευάσει ένα –θα έλεγα- καινοτόμο project: «6 νέες κατοικίες από containers, στον Αγ. Ι. Ρέντη».
Ο σχεδιασμός του έγινε το 2015, μια εποχή που μεσούσης της οικονομικής κρίσης, στην Ελληνική αγορά δεν υπάρχουν ανάλογες βιώσιμες κατοικίες, παρά μόνο κάποια κελύφη, με ελλιπή μόνωση. Η καινοτομία έγκειται στη σύνθεση των containers τα οποία συνενώνονται μεταξύ τους σε διάφορες διατάξεις με στόχο την αισθητική, τη λειτουργικότητα και την αρτιότητα των διαστάσεων των χώρων διαβίωσης.
Δημιουργήσαμε έτσι 6 γκαρσονιέρες από 40 τετραγωνικά η καθεμία. Το πρότζεκτ αυτό φιλοδοξούσε να προσφέρει μια λύση για οικονομική και βιώσιμη κατοικία. Σε σχέση με μια συμβατική κατοικία, η οποία κατασκευάζεται από μπετόν και τούβλα, οι κατοικίες από containers στοιχίζουν προσεγγιστικά 30% φθηνότερα. Επίσης, ο χρόνος κατασκευής εκτιμάται γύρω στους 3 μήνες (ανάλογα και το μέγεθος του project φυσικά), σε αντίθεση με τις συμβατικές κατοικίες που απαιτούν από 6 μήνες έως 1 χρόνο. Και αυτό γιατί παίρνουμε το κέλυφος έτοιμο. Δεν χρειάζεται να κάνουμε εκσκαφές, παρά οριακά για να στηριχθούν τα containers. Επομένως εξοικονομούμε σημαντικά ποσά, ενώ ταυτόχρονα πετυχαίνουμε ένα ελαφρύ περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Τα containers τα αγοράζουμε και τα χρησιμοποιούμε μεταχειρισμένα, α) για λόγους οικονομίας & β) για να επιτύχουμε ανακύκλωση υλικών. Στόχο μας επίσης αποτελεί και το να μειωθεί η ανεργία στο χώρο της οικοδομής, προσφέροντας οικονομική, βιώσιμη και αισθητικά άρτια κατοικία. Πιθανόν θα μπορούσε να αποτελέσει μια λύση και για τη στέγαση των προσφύγων.
-Μίλησέ μας για την συμμετοχή σου και την διάκρισή σου στο διαγωνισμό GIWA (Greek International Women Awards).
-Ο διαγωνισμός GIWA (Greek International Women Awards) διοργανώθηκε για πρώτη φορά από την ομάδα του GIWA, με επικεφαλής την Σοφία Κωνσταντοπούλου. Έγινε μια πραγματικά αξιόλογη προσπάθεια όπου έλαβαν μέρος γυναίκες με Ελληνική καταγωγή, με δραστηριότητα σε 11 τομείς, όπως της Επιστήμης, του Αθλητισμού, της Μόδας, της Επιχειρηματικότητας, κ.λ.π. Είναι σπουδαίο να επιβραβεύονται γυναίκες που μας εμπνέουν, με την πορεία και το δυναμικό τους παράδειγμα. Αυτός είναι και ο λόγος που προσωπικά με ενδιαφέρει και συμμετέχω γενικότερα σε επιχειρηματικές γυναικείες οργανώσεις, όπως για παράδειγμα η BPW (Business Professional Women).
Ο διαγωνισμός για το Διεθνές Βραβείο Ελληνίδας, έλαβε χώρα το Δεκέμβρη του 2017 στο Λονδίνο και είχα τη μεγάλη χαρά να βρίσκομαι ανάμεσα στις 5 τελικές finalist (ως η μοναδική Αρχιτέκτων) στην κατηγορία «Arts & Design», χάρη στο καινοτόμο project: «6 νέες κατοικίες από containers, στον Αγ. Ι. Ρέντη».
Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στην οικονομική εφημερίδα axianews 26/2/22