Ο Κωνσταντίνος Πάτσιος ανήκει στη νέα γενιά καλλιτεχνών που έχει πολλά να προσφέρει στη σύγχρονη τέχνη. Τα ταξίδια του στο εξωτερικό, οι τακτικές του επισκέψεις σε μουσεία όπως στο Λούβρο, στο Orsay, στο Georges Pompidou, η επαφή με το έργο του Marcel Duchamp, του Francis Picabia και άλλων Γάλλων ντανταϊστών είναι καθοριστικά για την πορεία του. Σημαντικά πρόσωπα του 20ού αιώνα, της πολιτικής και της ιστορίας αποτελούν μέρος της θεματολογίας του.
Οι προσλαμβάνουσες από όλα τα μέρη του κόσμου πυροδοτούν την έμπνευση και το ενδιαφέρον του για τη σύγχρονη τέχνη. Παρά τις αλληγορίες και την ειρωνική διάθεση που έχουν τα έργα του, διακρίνουμε έντονα το στοιχείο της παιδικότητας, τόσο από τα κόμικς όσο και από τη χρωματική του γκάμα.
Μιλήσαμε με τον Κωνσταντίνο για την τεχνική της δουλειάς του, τη θεματολογία του, καθώς και για τα μελλοντικά του σχέδια που έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη
-Κωνσταντίνε, μίλησέ μας για τις τεχνικές που χρησιμοποιείς στη δουλειά σου.
-Χρησιμοποιώ πληθώρα τεχνικών μιας και εκφράζομαι με πολλά και διαφορετικά μέσα. Αποφοιτώντας από την ΑΣΚΤ ο κύριος όγκος της δουλειάς μου αφορούσε το τρισδιάστατο: γλυπτική, εγκαταστάσεις, κολλάζ, εφήμερα υλικά της καθημερινότητας που διαμόρφωνα από σύνθετα readymades μέχρι πιο καθαρές γλυπτικές φόρμες, φτιαγμένες από φελιζόλ η ξύλα.
Τα τελευταία χρόνια η δουλειά μου έχει εμπλουτιστεί με τη δημιουργία κολλάζ, τα οποία περιλαμβάνουν φωτογραφίες, αφίσες, εισιτήρια, στοιχεία της καθημερινότητάς μου αλλά και των τοίχων της πόλης, δίνοντάς της μια μορφή ημερολογίου. Όλα τους πλάθονται και μεταμορφώνονται.
Η παρέμβασή μου είναι καταλυτική: κολλάζ, ντεκολλάζ, χρήση χρώματος. Οι συνθέσεις μου προκύπτουν μέσα από ένα παιχνίδι με τα υλικά. Ανακαλύπτω και επανεφευρίσκω την εικόνα προσδοκώντας να δημιουργηθεί μια νέα αινιγματική σύνθεση. Οι προϋπάρχουσες εικόνες και τα υλικά μεταμορφώνονται σε μια αλλόκοτη αλληγορία όπου ο θεατής δεν αντιλαμβάνεται τι είναι ζωγραφισμένο, ή τι ήταν φωτογραφία.
Επιδιώκω έναν νέο ιλουζιονισμό και χρησιμοποιώ ένα είδος αυτόματης γραφής. Συγγενεύω με τους σουρεαλιστές, που ήταν πρωτοπόροι στο να εφευρίσκουν νέους τρόπους εικαστικής έκφρασης και να ανανεώνουν τα εκφραστικά τους εργαλεία.
– Πώς εμπνέεσαι και δημιουργείς τα έργα σου;
– Η διαδικασία της έμπνευσης είναι να δημιουργείς έναν μηχανισμό που ανανεώνει και τροφοδοτεί το ενδιαφέρον για τη δουλειά σου.
Η έμπνευση αφορά κάποιες στιγμές κορύφωσης, όμως δεν βασίζομαι τόσο σ’ αυτές όσο στη συστηματική προσέγγιση της δουλειάς. Σαφώς υπάρχουν αυτές οι στιγμές έκλαμψης, αλλά η δημιουργία εικαστικού έργου είναι περισσότερο μια καθημερινή, τόσο σωματική όσο και νοητική διεργασία, που απαιτεί προσήλωση.
Κάθε δημιουργός βρίσκει τα εργαλεία που αναζωογονούν και ενισχύουν τη σχέση του με το αντικείμενο. Για μένα προσωπικά τα ταξίδια μου είναι ένα σημαντικό κεφάλαιο από τα οποία αντλώ εικόνες, αλλάζω την εικονοποιία μου, έρχομαι σε επαφή με διαφορετικούς πολιτισμούς, μελετώ τις συνθήκες ζωής τους.
Επισκέπτομαι συχνά την Ευρώπη, μελετώ τον ελληνορωμαϊκό πολιτισμό, την εξέλιξη του αρχαιοελληνικού ιδεώδους και την κορύφωσή του μέσα από την Αναγέννηση. Με ενδιαφέρει το μπαρόκ, ο μαξιμαλιστικός χαρακτήρας της εικόνας.
Θα με χαρακτήριζα μπαρόκ, επειδή η δουλειά μου είναι παραστατική, έντονα συγκινησιακή και εμπεριέχει πολλά στοιχεία.
Άλλο βασικό κομμάτι της έμπνευσής μου είναι οι άνθρωποι που με περιστοιχίζουν, αλλά και η συνδιαλλαγή μου με τα παιδιά ως δασκάλου Εικαστικών.
– Έχεις ασχοληθεί με μεγάλη γκάμα θεμάτων. Ποια είναι η βασική θεματολογία της δουλειάς σου;
– Καταπιάνομαι με διαφορά θέματα. Θα μπορούσα να πω ότι η δουλειά μου έχει τρεις βασικούς άξονες: τα πρόσωπα, τα τοπία, τις αλληγορίες.
Θα έλεγα ότι το έργο μου έχει μια συγχρονικότητα, αν και στην ουσία τα θέματά δεν είναι παρά η αφορμή για να διατυπώσω μια προσωπική συνθετική αντίληψη για την εικόνα.
Συχνό θέμα μου είναι πρόσωπα της ιστορίας, πρόσωπα αλλοιωμένα, πρόσωπα τα οποία νομίζω ότι πρέπει να αποτυπώσω, τα οποία έχουν σχέση με το τώρα.
Σημαντικά πρόσωπα του 20ού αιώνα, της πολιτικής, της Ιστορίας, αλλά και πρόσωπα χωρίς χαρακτήρα και υπόσταση, νέες εικόνες του ανθρώπινου γένους.
Όσον αφορά τα τοπία, η παιδεία ενός εικαστικού είναι η αντιμετώπιση του κενού σαν χώρο, με τη δημιουργία τριών διαστάσεων. Άρα οτιδήποτε κάνω είναι χώρος, εκφράζει μια προσωπική σχέση με την προοπτική.
Κάθε πίνακας μια ιστορία με αρχή, μέση και τέλος
– Παρατηρώντας έργα σου διακρίνουμε ότι εκφράζεις τις αντιρρήσεις σου σε πολιτικά και κοινωνικά συστήματα. Ποιος ο ρόλος της αλληγορίας;
– Η έννοια της αλληγορίας είναι για μένα ένας προσωπικός εικαστικός τόπος, η εικόνα που εμπεριέχει πρόσωπα, προσωπεία, σύμβολα, μια νέα Αρκαδία, ανάλογη με την Αρκαδία του Poussin.
Τα σύμβολα είναι επίσης σημαντικό κεφάλαιο των έργων μου, ανάλογα με τα ιδεογράμματα, φόρμες αυξημένης περιεκτικότητας ιδεών και συναισθημάτων. Αποσκοπώ με τη χρήση τους να γίνω πιο καίριος, είτε με τη χρήση των παλαιών είτε πλάθοντας νέα. Άλλωστε είναι πανάρχαια η ανάγκη του ανθρώπου με συντομεύσεις να πει τα περισσότερα.
Άλλο σημαντικό στοιχείο της δουλειάς μου είναι η ειρωνεία, η διακωμώδηση. Να αποστασιοποιηθούμε από την τραγικότητα της ύπαρξης, να διασκεδάσουμε με αυτήν.
-Κάθε πίνακάς σου είναι σαν μια ολόκληρη ιστορία με αρχή, μέση και τέλος. Μίλησέ μας για τα μηνύματα που θες να περάσεις στο κοινό.
-Περνάω ποικίλα, ετερόκλητα μηνύματα που εκλαμβάνει διαφορετικά κάθε άνθρωπος, δίχως να κάνω δημοσιογραφικό έργο ή πολιτικό δοκίμιο. Το καλλιτεχνικό έργο είναι μια έκρηξη σκέψεων και συναισθημάτων κι έτσι το αντιμετωπίζω. Δεν με απασχολεί να δώσω συγκεκριμένο νόημα.
Με ενδιαφέρει περισσότερο η σύγχυση και το χάος, εμπεριέχουν μια καλά δομημένη εντροπία. Επιδιώκω το έργο να είναι μέσα από την πρόφαση των ιδεών, μια αισθητηριακή απόλαυση. Το Διονυσιακό και το Απολλώνιο στοιχείο ενυπάρχουν σε κάθε έργο τέχνης άλλωστε. Ο δημιουργός ορίζει προς τα πού θα γείρει η ζυγαριά. Για μένα η εικόνα υπερέχει των ιδεών, χωρίς αυτό να μειώνει τη σχέση των πραγμάτων. Όπως σχολιάζει ο Βίτγκενσταϊν «η εικόνα δείχνει, δεν λέει». Η λογική και ο λόγος είναι δυσλειτουργικά εργαλεία για την κριτική μιας εικόνας.
-Είμαστε στην καρδιά του καλοκαιριού. Πώς ένας καλλιτέχνης χαλαρώνει και εμπνέεται από το καλοκαίρι;
– Τα καλοκαίρια συνήθως ταξιδεύω. Φέτος θα επισκεφτώ τη Σικελία, κάνοντας μια πολυήμερη στάση στην Κατάνια, τη «Μαύρη Πόλη», ένα μπαρόκ αριστούργημα στις παρυφές της Αίτνας, φτιαγμένο από λάβα, που τελεί υπό την προστασία της UNESCO ως μοναδικό αρχιτεκτονικό επίτευγμα.
Σταματάω τη ζωγραφική για να αντλήσω εικόνες και να επιστρέψω σε αυτήν δριμύτερος. Το μεσογειακό καλοκαίρι, τόσο πλούσιο σε αισθήσεις, χρώματα και φως, είναι καλή αφορμή για επιστροφή στο υγρό στοιχείο.
– Τι «φρέσκο» θεωρείς ότι παρουσιάζει στη δουλειά της η νέα γενιά καλλιτεχνών;
– Κάθε νέα γενιά οφείλει να έχει νέες ιδέες. «Σύγχρονος» σημαίνει μεταξύ άλλων συν τω χρόνω, κάποιος που εκφράζει την εποχή του. Ο νέος οφείλει να συγκρουστεί με ακαδημίες και κατεστημένα, να βρει νέα εργαλεία αποτύπωσης, νέα υλικά. Να πρωτοπορεί όχι μόνο φορμαλιστικά αλλά και εννοιολογικά. Να έρθει σε επαφή με την κοινωνία για να την εκφράσει, όχι να περικλείεται σε κοινωνικούς κύκλους με ελιτίστικη προσέγγιση της τέχνης.
– Τι νέο να περιμένουμε από σένα την επόμενη σεζόν;
– Τον Αύγουστο θα συμμετάσχω σε ομαδική έκθεση με τίτλο “DIE KUNST IST EIN AUSWEG BEISEXUELLEN PROBLEMEN” στο Freud’s Dream Museum, στην Αγία Πετρούπολη υπό την επιμέλεια των Ιωάννη Ν. Αρχοντάκη, Έφης Κυπριανίδου και Μεγακλή Ρογκάκο και τον Οκτώβριο θα παρουσιάσω ενότητα της δουλειάς μου με τίτλο «the BungaBungaseries» στο Art Market Budapest, μια διεθνή φουάρ, με την Alma Gallery.
Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα axianews (Αυγ2018)
