Με τον εικαστικό, λογοτέχνη και θεωρητικό της σύγχρονης τέχνης, Κώστα Ευαγγελάτο έχουμε ασχοληθεί πολλές φορές και πάντα μας ξαφνιάζει ευχάριστα. Αυτή τη φορά ο καλλιτέχνης παρουσιάζει έργα του με πρωτότυπο concept στο Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών, Ίδρυμα Βούρου – Ευταξία στην Πλατεία Κλαυθμώνος.
Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη
Τίτλος της ατομικής του έκθεσης «Ιδεομορφικές συλλήψεις». Τα εκθέματα είναι συνθέσεις με μεικτές τεχνικές, από τα οποία αναδύονται μορφές, φόρμες, αρχαϊκά και φυσικά μοτίβα, μαθηματικά σύμβολα και γεωμετρικά σχήματα που έχουν φιλοτεχνηθεί στην Αθήνα, στο Αργοστόλι και στο Παρίσι. Αρκετά από αυτά συμπεριλήφθηκαν στην αναδρομική έκθεσή του τον Νοέμβριο του 2017 με τίτλο «Κοσμικές Σπονδές – Offrandes Seculaires» στην γκαλερί Espace Jano του Centre de Sevres στο Παρίσι.
Όπως μας ανέφερε ο καλλιτέχνης, η θεματολογία της έκθεσης περιστρέφεται γύρω από το κεντρικό πεδίο της επιστημονικής έρευνας στη Σχολή Φυσικής και Αστρονομίας «School of Physics and Astronomy, University of Leeds». Ο Έλληνας καθηγητής του τμήματος της κβαντικής πληροφορικής Γιάννης Κ. Πάχος συμπεριέλαβε σχέδια του Ευαγγελάτου σε μελέτες του, τον προσκάλεσε να παρακολουθήσει τις σχετικές διαλέξεις και εν συνεχεία ο εικαστικός συμμετείχε σε συμπόσια με έργα του, εικαστικούς καρπούς της παρακολούθησης, εμπνευσμένα από τις τοπολογικές φάσεις της ύλης.
– Τι έργα θα παρουσιάσεις στο Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών; Μίλησέ μας για τις ενότητες της έκθεσης.
Η φετινή μου –αναδρομικού χαρακτήρα– έκθεση στο Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών με εικαστικά έργα μου είναι συνέχεια της ανάλογης αναδρομικής έκθεσης που έγινε το 2016 με τη μεγάλη ζωγραφική σειρά των Νεφελογραφιών μου. Η νέα μου έκθεση ολοκληρώνει ένα πολυπρισματικό φάσμα των εικαστικών αναζητήσεων και αισθητικών μου διατυπώσεων από το 2010 μέχρι σήμερα. Η έκθεση απαρτίζεται από δύο βασικές ενότητες.
Αυτή με αναδυόμενες μορφές από τη μνήμη, φόρμες και πρόσωπα σε ιδιότυπα συμπαντικά φόντα έντονων αποχρώσεων με χειρονομιακή αυθόρμητη και αυτόματη γραφή και αυτήν με συνθέσεις που η συνθετική δομή τους έχει βάση και αφετηρία δεδομένα της τοπολογικής κβαντικής πληροφορικής. Η σύζευξη αλλά και οι αντιθέσεις όλων αυτών των στοιχείων παρουσιάζουν τη συνεχή μου έρευνα και αποκρυσταλλώνουν τις ιδέες μου.
– Γιατί διάλεξες τον τίτλο «Ιδεομορφικές συλλήψεις»;
Ο τίτλος περιλαμβάνει εννοιολογικά τη θεματική ευρύτητα της έκθεσης με αναδρομή στο εικαστικό μου παρελθόν. Τις «Ιδεομορφίες» και τις «Συλλήψεις» τίτλους ατομικών μου εκθέσεων στην Αθήνα, στη Νέα Υόρκη και στο Παρίσι. Η λεκτική σύζευξη των ενοτήτων με τις λέξεις ιδέες και μορφές που διαχρονικά με εκφράζουν νομίζω ότι καλύπτουν και ενοποιούν επιγραμματικά τη θεματική της έκθεσής μου.
– Εμπνεόσουν ανέκαθεν από τους αριθμούς, τις εξισώσεις και τα γράμματα;
Ήδη από το 1982 που θήτευα σαν μετεωρολόγος στην Π.Α. είχα αρχίσει τη δημιουργία ζωγραφικών έργων με συμπλέγματα γραμμάτων και συμβόλων. Από το 1983, που με υποτροφία σπούδασα εικαστικά και θεωρία της σύγχρονης τέχνης στο Μανχάταν, ασχολήθηκα εντατικά με τη «γραμματογραφία – λετρισμό» και η ατομική μου έκθεση με τίτλο Conceptualizations στην γκαλερί του Πανεπιστημίου Fordhamat Lincoln Center της Νέας Υόρκης έκανε σημαντική αίσθηση.
Όταν ανάλογα έργα μου εκτέθηκαν στην Ελληνοαμερικανική Ένωση της Αθήνας το 1986 ήταν κάτι πρωτόγνωρο για τα εδώ δεδομένα και αρκετοί επηρεάστηκαν αντιγραφικά. Έκτοτε και ειδικά στις μέρες μας πολλοί ασχολούνται με τις δυνατότητες της γραφής, των κωδίκων, τους μαθηματικούς τύπους και τις θαυμαστές διατυπώσεις της σύγχρονης φυσικής επιστήμης και ειλικρινά πικραίνομαι όταν αγνοούν ή συγκαλύπτουν τη δική μου πρώιμη συμβολή, για την οποία ευτυχώς υπάρχουν ντοκουμέντα.
«Η τοπολογική κβαντική μηχανική ερευνά και διανοίγει τεράστια νέα παρΑθυρα για την ανθρώπινη γνώση».
– Με ποιο τρόπο προσέγγισες καλύτερα το σκεπτικό αυτό;
Ανέκαθεν με γοήτευαν οι κώδικες και οι επιγραφές, ιδιαίτερα οι μνημειακές. Όμως τα πιο πρόσφατα έργα μου είναι εικαστικοί καρποί εμπνευσμένοι ιδιαίτερα από τις τοπολογικές φάσεις της ύλης. Το θέμα αυτό είναι και το κεντρικό πεδίο της επιστημονικής έρευνας στη Σχολή Φυσικής και Αστρονομίας «School of Physics and Astronomy, University of Leeds».
Ο Έλληνας καθηγητής του τμήματος της κβαντικής πληροφορικής Γιάννης Κ. Πάχος/Jiannis k. Pachos, ο οποίος είχε συμπεριλάβει σχέδιά μου σε μελέτες του, με προσκάλεσε να συμμετέχω με έργα μου στα διεθνή συμπόσια – σεμινάρια που έγιναν από το 2013-2016στο Παλαιό Πανεπιστήμιο – Μουσείο Αθηνών στην Πλάκα. Η συνεργασία μας ολοκληρώθηκε με την ατομική έκθεσή μου με τίτλο «ART INVASION – ΕΙΣΒΟΛΗ ΤΕΧΝΗΣ» τον Μάρτιο του 2017 στο Αναγνωστήριο της Σχολής Φυσικής και Αστρονομίας, με τη σύμπραξη μεταπτυχιακών φοιτητών, διαδραστικές μεθόδους επικοινωνίας και διαλέξεις.
– Τι είναι αυτό που σε συνεπήρε στο σκεπτικό της κβαντικής θεωρίας;
Ειδικά η τοπολογική κβαντική μηχανική ερευνά και διανοίγει τεράστια νέα παράθυρα για την ανθρώπινη γνώση αλλά και για νέες και ρηξικέλευθες πρακτικές εφαρμογές. Η συνθετική ικανότητα ενός εικαστικού καλλιτέχνη, που διερευνά πέραν του ορατού και καθημερινού, μπορεί να εμπλουτίζεται πολλαπλά από τις κβαντικές θεωρίες και δυνατότητες. Με τη φαντασία και τη διαίσθησή του έχει τη δυνατότητα να ανακαλύπτει πρωτόγνωρα πεδία και ακόμη άγνωστες αλλά υπαρκτές διαστάσεις.
– Είναι κάποιος που θαυμάζεις στον κλάδο της κβαντικής μηχανικής;
Είχα την ευτυχία σε ένα από τα συμπόσια κβαντικής πληροφορικής που εξέθετα έργα μου να συμμετέχει τιμητικά ο διάσημος Αμερικανός καθηγητής Louis H. Kauffman / Λούης Κάουφμαν, ο οποίος ειλικρινά επαίνεσε τις συνθέσεις μου και μάλιστα σε πολύωρη συζήτηση που είχα μαζί του μου έδωσε σημειώσεις με γραφικά κβαντικά σχήματα ιδιαίτερης ομορφιάς που μπόλιασαν τη φαντασία μου.
– Τι ιδιαίτερο έχει αυτή η έκθεση όσον αφορά στα εκθέματά της;
Το ιδιαίτερο της έκθεσης είναι νομίζω η πολλαπλότητα των ζωγραφικών υλικών και των επιζωγραφισμένων αντικειμένων. Οι «Ιδεομορφικές συλλήψεις» μου είναι φιλοτεχνημένες με μεικτά υλικά κάθε λογής. Ελαιογραφίες προσώπων και μορφών, ακρυλικά, κόλλες, σκόνες και μεταλλικά χρώματα στα μεγάλων διαστάσεων ειλητάρια – πανό, σμάλτα και τέμπερες στα επιζωγραφισμένα αντικείμενα -αγγεία, μελάνη και ακρυλικά στα επιζωγραφισμένα ξύλα, παστόζα λάδια σωληναρίου στις συμβολικές εννοιακές σφαίρες μου στον χώρο. Πρόθεσή μου ο φιλότεχνος επισκέπτης να προσεγγίσει εποπτικά τον προσωπικό μου εικαστικό κόσμο που αναμοχλεύει φυσικά στοιχεία, φιλοσοφικές σκέψεις, ερωτικούς συνειρμούς, θεωρητικές έννοιες και ψυχικά συναισθήματα που πηγάζουν από έντονες πνευματικές περιπλανήσεις και βιωματικές καταστάσεις.
«Η σύζευξη αλλά και οι αντιθέσεις των στοιχείων παρουσιάζουν τη συνεχή μου έρευνα και αποκρυσταλλώνουν τις ιδέες μου».
Η Ιστορικός τέχνης Officier des Arts et Lettres, δρ Ντόρα Ηλιοπούλου – Ρογκάν αναφέρει μεταξύ άλλων στο κείμενό της με τίτλο «Η ποιητική ζωγραφική του Κώστα Ευαγγελάτου»:
«Παρακολουθώντας από χρόνια τις ζωγραφικές δημιουργίες του Κώστα Ευαγγελάτου θαυμάζω τη συνεχή εξέλιξη του οράματός του, που ο ταλαντούχος διττός δημιουργός –αυτόνομα ζωγράφος και ποιητής– κατορθώνει να ανανεώνει εκ των ένδον! Δίχως ο άξιος και εμπνευσμένος καλλιτέχνης να «δανείζεται» λύσεις και ενώ πεισματικά κωφεύει στις σύγχρονες, απατηλές σειρήνες των επάλληλων συρμών φέρνει πάντοτε σε πέρας την ουσιαστική, εγγενή ανανέωση των ερεθισμάτων του έτσι ώστε να μην απειθεί ποτέ στις αρχές και στα ιδανικά που έταξε εαυτόν από την αρχή.
Κατορθώνει, ο Ευαγγελάτος πάντοτε να είναι δημιουργικά διαφορετικός και συγχρόνως, ο εαυτός του σε μια συνεχώς ανελισσόμενη τροχιά. Συνδετικός κρίκος στα έργα του: η ενορχηστρωμένη σε αυτά υπέρτατη αρμονία και σε χρώμα και σε ρυθμό, δεν μας απορροφά μόνο στη θέαση. Μας κατακλύζει με ανείπωτες έννοιες και μεταφυσικά σε υφή οράματα που μας εξοικειώνουν με τα μυστικά της υπέρτατης ενέργειας.
Εκείνης που διέπει αλλά και ορίζεται από την κοσμογονία».
who is who
ΚΩΣΤΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ / COSTAS EVANGELATOS
Ο Κώστας Ευαγγελάτος γεννήθηκε στο Αργοστόλι της Κεφαλονιάς τον Νοέμβριο του 1957. Το 1973-’74 έγιναν οι πρώτες ατομικές εκθέσεις του στο Δημαρχείο Αργοστολίου και στο Μορφωτικό Κέντρο Ιθάκης με τα εφηβικά του έργα. Παρακολούθησε μαθήματα σχεδίου σε ελεύθερα εργαστήρια στην Αθήνα, με τον ζωγράφο – κριτικό τέχνης Γιώργο Φωκά και τον Γιώργο Βογιατζή από το 1976-1979. Σπούδασε παράλληλα στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Το 1981 στο Παρίσι συνδέθηκε με πρωτοποριακούς καλλιτέχνες και διανοουμένους, διαμόρφωσε την προσωπική «βιωματική» του έκφραση και θεμελίωσε τις αισθητικές του αρχές. Μετά τη στρατιωτική του θητεία (1983) σπούδασε με υποτροφία εικαστικά και θεωρία της σύγχρονης τέχνης στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης (Παν/μιο The New School for Social Research), στις τάξεις του Allen David και της Pearl Ehrlich. Εργάστηκε επίσης στο ατελιέ συντήρησης φωτογραφιών του Jose Orraca.
Στη Νέα Υόρκη, στο Ρότζεστερ και στη Βοστώνη δημιούργησε τολμηρές performance – ζωντανά εικαστικά έργα με διεθνή απήχηση.
Το 1986 ανέλαβε καλλιτεχνικός διευθυντής της γκαλερί DADA στην Αθήνα. Το 1990 ίδρυσε την ομάδα σύγχρονης τέχνης ARΤ STUDIO «EST».
Παράλληλα με τη ζωγραφική έχει ασχοληθεί με γλυπτικές κατασκευές, επιζωγράφιση γεωμετρικών αντικειμένων, ψηφιακές εικόνες και εικαστικά περιβάλλοντα.
Το 2000 γυρίστηκε από τον σκηνοθέτη Γιαν Ράσελ η ταινία «Κώστας Ευαγγελάτος – ο Έλληνας Νάρκισσος», για το αγγλικό CHANNEL 4.
Επίσης το βιντεοφίλμ «Costasest» της Αγγέλας Μυλωνάκη που προβλήθηκε το 2007 στον πολυχώρο Ιανός στην Αθήνα.
Έχει παρουσιάσει θεματικές σειρές έργων του σε ατομικές εκθέσεις σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Νέα Υόρκη, Ρότσεστερ, Αρέτσο, Αβινιόν, Σαντιγί, Παρίσι, Γλασκόβη (Winterschool), Άμστερνταμ, Λευκωσία και σε πολλές ελληνικές πόλεις και νησιά.
( Αργοστόλι, Πόρο Κεφαλλονιάς, Βαθύ Ιθάκης, Κέρκυρα, Ζάκυνθο, Λευκάδα, Ναύπλιο, Σύρο, Μύκονο, Τήνο, Χανιά, Ερεσσό, Ξάνθη, Καλαμάτα, Κόρινθο κ.ά.).
Έχει λάβει μέρος σε ομαδικές εκθέσεις και διεθνείς εικαστικές συναντήσεις σε Βαρκελώνη, Βαρσοβία, Σβέτσιγκεν, Σέρατζ, Αμιένη, Λιλ, Γκέτενμποργκ (European Echoes), Σαντιάγκο, Μπουένος Άιρες, Νέα Υόρκη, Ρώμη, Μπολόνια, Μόσχα, Περούτζια, Μίντεν, Σιάτλ, Βερολίνο κ.ά.
Έχουν εκδοθεί βιβλία και λευκώματα με αισθητικά δοκίμια, ποιήματά του σε συλλογές (1975-2017), λιθογραφικά έργα, εικαστικά ημερολόγια (2008-2018) και έχει κοσμήσει με σχέδιά του λογοτεχνικές και επιστημονικές εκδόσεις.
Διατύπωσε τις θεωρητικές του απόψεις στο πλαίσιο συνεδρίων, με διαλέξεις, άρθρα και ανακοινώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (Drama Centre, Γλασκώβη 1994, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Ρόδος 2011, Παλαιό Πανεπιστήμιο Αθηνών 2013, ΕΜΣΤ, Αθήνα 2017 κ.ά.).
Το 2003 και το 2007 συνεργάστηκε εικαστικά με την Όπερα Δωματίου Αθηνών, σε όπερες του Μενότι ( Το τηλέφωνο ή Έρωτας στα τρία) στο Τριανόν και του Περγκολέζι (Η αφέντρα κυρά) στην Εθνική Λυρική Σκηνή.
Είναι μέλος επιστημονικών, ιστορικών, καλλιτεχνικών και λογοτεχνικών οργανισμών και του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος από το 1991.
Στην ανεξάρτητη εικαστική πορεία του έχει τιμηθεί με βραβεία, εύφημες μνείες, επαίνους και βραβεία από πνευματικούς φορείς.
Έργα του ανήκουν σε συλλογές, όπως στη Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος, στο Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών, στo Mουσείο Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης της Φιλοσοφικής Σχολής του Παν/μίου Αθηνών, στην «Τέχνη» – Μακεδονική Καλλιτεχνική Εταιρεία, στην Πινακοθήκη της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών στη Θεσσαλονίκη, στη Δημοτική Πινακοθήκη Αθηνών, στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος -ACG Collection, στο Φωτογραφικό Αρχείο Μουσείου Μπενάκη, στο ΓΕΝ, στο Ίδρυμα Αρχιεπισκόπου Μακαρίου στη Λευκωσία, στο Πατριαρχείο Αλεξάνδρειας, στην Εραλδική και Γενεαλογική Εταιρεία Ελλάδος, στη Δημοτική Πινακοθήκη Ιθάκης, στην Αναγνωστική Εταιρεία Κέρκυρας, στην Πινακοθήκη Δήμου Κέρκυρας, στο Ιόνιο Παν/μιο στην Κέρκυρα, στο Κοργιαλένειο Μουσείο στο Αργοστόλι, στο ΑΤΕΙ στο Αργοστόλι – Αίθουσα «Κώστας Ευαγγελάτος», στον Βοτανικό Κήπο Κεφαλονιάς του Ιδρύματος Φωκά – Κοσμετάτου, στο Μουσείο του Σέρατζ στην Πολωνία, στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο Δήμου Θεσσαλονίκης, στην ελληνική πρεσβεία στο Παρίσι, στο ελληνικό προξενείο και στο προξενείο της Κύπρου στο Παρίσι, στη Foundation Hellenique στο Παρίσι, στο Fordham University at Lincoln Center στη Νέα Υόρκη, στη Βιβλιοθήκη του Centre de Sevres στο Παρίσι, στο Αναγνωστήριο του τμήματος School of Physics and Astronomy, University of Leeds, U.K., στο Πάντειο Πανεπιστήμιο στην Αθήνα κ.ά.
Το 2000 ίδρυσε στο Αργοστόλι τη Σύγχρονη Πινακοθήκη Villa ΡΟΔΟΠΗ, όπου τους θερινούς μήνες παρουσιάζει εκθέσεις και καλλιτεχνικά δρώμενα.
INFO
Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών, Ίδρυμα Βούρου – Ευταξία
9 Νοεμβρίου – 25 Νοεμβρίου
Εγκαίνια: Παρασκευή 9 Νοεμβρίου, ώρα 19:00
Ημέρες και ώρες επίσκεψης: Καθημερινά (εκτός Τρίτης) 09:00-16:00.
Σάββατο και Κυριακή 10:00-15:00.