Γράφει η Ζέτα Τζιώτη
Η τέχνη μας αφορά όλους; Είστε σίγουροι; Τι καλό μπορεί να προσφέρει στην καθημερινότητά μας, στη ζωή μας, στη ψυχή μας; Η ιστορικός τέχνης, καθηγήτρια Πανεπιστημίου και συγγραφέας, Μαρία Αθανασέκου επιχειρεί με εύστοχο τρόπο να παρουσιάσει μερικές από τις πτυχές και τα πρόσωπα της τέχνης, καθώς και δρόμους με τους οποίους μπορεί να αξιοποιηθεί στη ζωή μας.
Με το βιβλίο της με τίτλο «Γιατί με αφορά η τέχνη, οι πολλές διαστάσεις της και πως αξιοποιείται στη ζωή μας» από τις εκδόσεις «ἡδυέπεια», απευθύνεται σε όσους αγαπούν την Τέχνη ή θα ήθελαν να τη γνωρίσουν, σε ανθρώπους που εργάζονται με παιδιά ή έχουν παιδιά στον κύκλο τους, σε γονείς, εκπαιδευτικούς της γενικής και ειδικής αγωγής, σε ένα ευρύ φάσμα αναγνωστών, που σελίδα τη σελίδα θα προχωρούν όλο και πιο βαθιά στον πολύχρωμο και μυρωδάτο κήπο των συναισθημάτων, των δυνατοτήτων της δύναμης που η τέχνη μπορεί να μας ενσταλάξει.
Μετά την πρόσφατη παρουσίαση αυτού του συλλεκτικού τόμου, μιλήσαμε μαζί της.
-Κυρία Αθανασέκου, τι είναι η τέχνη για σας και πόσο σημαντικό ρόλο έχει παίξει στη ζωή σας;
-Η τέχνη για μένα είναι «είδος πρώτης ανάγκης», μια οντότητα που έχω συνεχώς δίπλα μου. Ανάλογα με την ψυχική μου κατάσταση και τι αντιμετωπίζω, εικόνες, λέξεις, μουσικές με συντροφεύουν. Είναι συνταξιδιώτισσα μου και ευελπιστώ να συμβάλω στη δημιουργία δυνατής σχέσης μαζί της και για το γιο μου και όλους τους μαθητές μου. Έχει παίξει καταλυτικό ρόλο στη ζωή μου γιατί με έχει «σώσει» πολλές φορές από το δηλητήριο δυσλειτουργικών περιβαλλόντων, με έχει διαμορφώσει ως προς τον τρόπο σκέψης και ζωής μου. Αγωνίστηκα πολύ για να καταφέρω να έχω την ευτυχία να γράφω και να μιλάω για την τέχνη, να λέω τις ιστορίες της και αυτό να είναι το μοναδικό και ενεργό επάγγελμά μου.
Η διαδρομή μου υπήρξε δύσκολη, ανηφορική, συχνά διαδαλώδης, προσπάθησα με κάθε κύτταρο μου να πραγματοποιήσω το όνειρό μου αυτό γιατί δεν είχα άλλη επιλογή.
Για μένα ήταν θέμα ψυχικής και διανοητικής επιβίωσης και ως προς αυτό ήμουν αδιαπραγμάτευτη με μεγάλος κόστος και απώλειες, εντάσεις και συγκρούσεις. Μέσα από αυτή την αναφορά στη διαδρομή μου, θέλω να μιλήσω σε όλους με τη δυνατότητα που μου ευγενικά μου δίνετε και κυρίως στα νέα παιδιά.
Η τέχνη μπορεί να είναι «εδώ» για εσάς σε ό,τι αντιμετωπίζετε, σε ό,τι επιθυμείτε και στην απαξίωση των ονείρων που ίσως βιώνετε από ανθρώπους ή καταστάσεις. Μην δεχτείτε εκπτώσεις στα «θέλω» σας γιατί δεν θα είστε ευτυχισμένοι. Προσπαθήστε. Τολμήστε και προχωρήστε και πάρτε δύναμη μέσα από τις μορφές της τέχνης που θα μιλήσουν στην ψυχή σας.
-Τελικά η τέχνη μας αφορά όλους;
Πώς νομίζετε ότι βοηθά τον κάθε έναν από εμάς να ζει καλύτερα;
-Μέσα από την τέχνη το άτομο μπορεί να πειραματιστεί συμβολικά και να εκφράσει ιδέες και συναισθήματα πάνω στο χαρτί, στο πιάνο, με το σώμα του, που μπορεί τελικά να εκφραστούν και στη ζωή.
Η τέχνη είναι ένα παντοδύναμο εργαλείο, ένα μέσο έκφρασης, επικοινωνίας και θεραπείας. Μπορεί να ενθαρρύνει, να επιβεβαιώσει, να ησυχάσει και να παρηγορήσει. Είτε δημιουργούμε, είτε απολαμβάνουμε την τέχνη, η δύναμή της μας πλουτίζει, μας φέρνει νέα από εμάς και μας βοηθά να αυτοπραγματωθούμε.
-Φωτογραφία, ζωγραφική, γλυπτική, θέατρο και πολλές άλλες. Ποιες νομίζετε ότι είναι κατάλληλες για τον καθέναν;
-Δεν θεωρώ ότι υπάρχει μόνο ένας δρόμος. Σίγουρα υπάρχει αγαπημένη διαδρομή, όμως όχι μόνο ένας δρόμος για τον καθένα μας. Ανάλογα με το σημείο που βρισκόμαστε συνειδησιακά και ψυχολογικά κάθε μορφή τέχνης μπορεί να μας βοηθήσει να εκφραστούμε, γιατί αυτό είναι τελικά το ζητούμενο.
Με χιούμορ, επιτρέψτε μου να πω ότι θα «συνταγογραφούσα» να εκτεθούμε σε όσες περισσότερες μορφές μπορούμε για να ανακαλύψουμε αυτή που είναι ιδανική για εμάς τη συγκεκριμένη περίοδο ή ίσως για πάντα.
-Το εξώφυλλο του βιβλίου σας έχει φιλοτεχνηθεί από τον εικαστικό Άγγελο Παπαδόπουλο. Μιλήστε μας για την δύναμη της εικόνας.
-Έχω την ευτυχία να γνωρίζω τον Άγγελο από τις πρώτες ώρες της ζωής του, όταν ήρθε με αποφασιστικότητα και χαρά να ομορφύνει τη δική μας. Είναι ένα προικισμένος και καθαρός καλλιτέχνης. Έχει προσωπική ματιά και απεκδύεται την ακαδημαϊκή του μόρφωση για να δημιουργήσει εικόνες που μιλούν κατευθείαν στην καρδιά και ξεκουράζουν το βλέμμα. Τον αγαπώ πολύ και τον ευχαριστώ για το δώρο του στο βιβλίο. Το έργο του με τίτλο «Γέννηση» αποδελτιώνει τη δική μου φιλοσοφία για την τέχνη και τη σχέση της με τη ζωή μας. Μας βοηθάει να γεννηθούμε πνευματικά και μας παρέχει τις βοήθειες και όλα τα απαραίτητα εργαλεία για να ζήσουμε με χαρά, πληρότητα και συνειδητά. Η τέχνη σε μεγάλο, αν όχι απόλυτο βαθμό, είναι, για μένα, εφαρμοσμένη Ψυχολογία.
Οι εικόνες και η τέχνη μας βοηθούν να θυμόμαστε, να ανασυστήνουμε το παρελθόν, κάποιες φορές και να το ανακατασκευάζουμε, να έχουμε κοντά μας ανθρώπους που έχουν φύγει, μας βοηθάει στη θλίψη, το πένθος, τη χαρά, στον ευτυχισμένο ή όχι έρωτα, στην ελπίδα, τη δύναμη, μας βοηθάει να ζούμε συμβολικά ό,τι είναι δύσκολο ή απαγορευτικό να ζήσουμε στην πραγματικότητά μας και έτσι να ισορροπούμε, στην ανακάλυψη του εαυτού μας ή στην επανεφεύρεσή του, στην πνευματική μας εξέλιξη,
Με λίγα λόγια, η εικόνα, η τέχνη έχουν τεράστια δύναμη που είναι ευλογία να τη συνειδητοποιήσει κάποιος νωρίς και να εκτεθεί ολόψυχα και δίχως αναστολές σε αυτή.
-Πως παρουσιάζεται η τέχνη στο βιβλίο που επιμεληθήκατε;
-Στο βιβλίο έγραψαν καλλιτέχνες που έδωσαν την προσωπική τους μαρτυρία για την τέχνη τους και την τέχνη, έγραψαν επιστήμονες που διδάσκουν και έχουν εμπειρία της σύζευξης της τέχνης με την εκπαίδευση.
Μέσα από αυτή την απόπειρα να καταγράψουμε μερικές μόνο από τις πολλές εκφάνσεις της τέχνης θέλουμε να εμπνεύσουμε και να παροτρύνουμε την ενασχόληση σε πρώτο και τη δημιουργία σχέσης με την τέχνη σε δεύτερο, πιο βαθύ επίπεδο.
-Πόσο ζεστά δέχτηκε το κοινό το βιβλίο σας; Μιλήστε μας για την παρουσίαση.
-Η υποδοχή και ο ενθουσιασμός για το βιβλίο είναι μεγάλος και τα σχόλια των φοιτητών, μαθητών, φίλων και αναγνωστών γενικότερα, είναι πολύ συγκινητικά και θετικά.
Η βραδιά της παρουσίασης ήταν από τις πιο όμορφες της ζωής μου και πιστεύω όλων όσων συναντηθήκαμε εκεί. Η συμμετοχή και η προσέλευση ήταν πολύ μεγάλη και ενθουσιώδης. Η αίθουσα γέμισε αγάπη, χρώματα και μουσική. Θέλω να ευχαριστήσω όλους τους συνεργάτες μου και όσους ήρθαν να καλωσορίσουν το βιβλίο.
-Μελλοντικά σχέδια.
-Τα άμεσα προσωπικά μου μελλοντικά σχέδια περιλαμβάνουν την έκδοση του πρώτου παιδικού βιβλίου Ιστορίας Τέχνης από τη σειρά που σκέφτομαι, ένα βιβλίο που θα κυκλοφορήσει, ξανά, από τις φιλότεχνες και φιλόξενες εκδόσεις «Ηδυέπεια» στα ελληνικά και στα αγγλικά για το ταξίδι του στο εξωτερικό. Περισσότερα βιβλία με «παραγγελιές» μαθητών μου που συμπίπτουν και με δική μου ανάγκη και επιθυμία. Διδασκαλία, ομιλίες και εθελοντική προσφορά μέσα από το γνωστικό μου αντικείμενο γιατί αυτό για μένα είναι το μνημόσυνο της μητέρας μου. Η εθελοντική μου προσφορά είναι αφιερωμένη στη μητέρα μου που είναι πάντα μαζί μου και ας μην μπορώ να τη δω ή να με αγκαλιάσει.
Είναι ο άνθρωπος που με έφερε, πότε άθελα και πότε ηθελημένα, κοντά στην τέχνη με την ευρύτερη έννοια και την ευχαριστώ για το μεγάλο αυτό δώρο.
Who is who
Η Δρ. Μαρία Αθανασέκου είναι Ιστορικός Τέχνης και διδάσκει στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και το Frederick University. Επίσης, έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης και σε άλλα πανεπιστήμια.
Είναι µέλος της ευρωπαϊκής ερευνητικής ομάδας COST Action µε την ιδιότητα της εκπροσώπου της Ελλάδας. Δίνει διαλέξεις για θέματα Ιστορίας Τέχνης σε ποικίλους φορείς, συµµετέχει µε ανακοινώσεις σε διεθνή συνέδρια, άρθρα της έχουν δημοσιευτεί σε επιστημονικά περιοδικά, έχει γράψει κεφάλαια σε βιβλία και έχουν εκδοθεί δύο βιβλία της σε ηλεκτρονική µορφή. Τα επιστημονικά της ενδιαφέροντα είναι πολλά και τα συνδυάζει πάντα µε γνώμονα την τέχνη, τη θεραπεία και την εκπαίδευση. Έχει µμετεκπαιδεύσεις και επιμορφώσεις στην Εικαστική Θεραπεία, την Ειδική Αγωγή, Ψυχολογία, Νευρολοψυχολογία κ.ά.
Η προσέγγιση της στην τέχνη είναι διαθεµατική καθώς δανείζεται από αδερφές επιστήμες φιλοδοξώντας και ελπίζοντας τη δημιουργία σχέσης των φοιτητών/εκπαιδευόµενων µε την τέχνη. Της αρέσει να αφηγείται ιστορίες της τέχνης, να µοιράζεται και να επικοινωνεί µέσω της εικόνας. Πιστεύει ότι η τέχνη έχει µμεγάλη δύναμη και ιστορίες να µας πει, πολλές, αν όχι όλες, µας αφορούν ή θα µας αφορούν σε κάποια από τις περιόδους της ζωής µας, όσο διευρύνεται το υπαρξιακό µας πεδίο.
Το εξώφυλλο του βιβλίου φιλοτέχνησε ο ζωγράφος Άγγελος Παπαδόπουλος.
Oι φωτογραφίες που συνοδεύουν την συνέντευξη είναι του Λευτέρη Τσουρέα.
photoscapes.gr