Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη

Η Μαρία Φραγκουδάκη είναι μια εικαστικός που εντυπωσιάζει τόσο με τη δουλειά της, όσο και με τα installations που επινοείται. Έπειτα από το πρωτοφανές δρώμενο «Bed Sheets – Ο Δυϊσμός της Ελευθερίας» («The Duality of Freedom») που πραγματοποίησε το 2017 στην πλατεία Συντάγματος, η διεθνής εικαστικός παρουσίασε την ατομική της έκθεση με τίτλο «BedSheets με εξαιρετική επιτυχία στη «S.G. Art Gallery» στον Λυκαβηττό.

Η καλλιτέχνις ήρθε από τη Νέα Υόρκη στην Ελλάδα για να διεγείρει το ελληνικό κοινό με μια σειρά γλυπτών – καμβάδων, τρισδιάστατης μορφής, όπου το σεντόνι παίρνει τη μορφή συναισθήματος. Η κίνηση του υφάσματος παγώνει και ο θεατής «ξαπλώνει» σε διαφορετικούς τύπους κρεβατιών, ανθρώπινων επαφών, εμπειριών.

– Μαρία, το καλλιτεχνικό σου ταλέντο ήταν εμφανές από την παιδική σου ηλικία ή αυτό προέκυψε στην πορεία; Ήθελες από μικρή να ασχοληθείς με τη ζωγραφική και την τέχνη γενικότερα;

Απ’ όσο θυμάμαι τον εαυτό μου πάντα ζωγράφιζα. Τότε δεν είχα τη ζωγραφική σαν σκοπό ζωής. Ήταν μια ασυνείδητη ανάγκη μου να εκφραστώ μ’ αυτόν τον τρόπο.

Στο σχολείο συμμετείχα στους σχολικούς διαγωνισμούς ζωγραφικής με τον παιδικό και εφηβικό ενθουσιασμό, που διακρίνει αυτήν την ηλικία. Στη συνέχεια, αντιλήφτηκα ότι η περιέργεια είναι αυτή που με οδηγεί. Ήθελα πάντα να καταφέρω να συνταιριάξω αταίριαστα υλικά. Θέλοντας να το επιτύχω αυτό με επαγγελματισμό, σκέφτηκα ότι οι γνώσεις στη χημεία ήταν απαραίτητες. Οι καθηγητές μου, για παράδειγμα, με συμβούλευαν ότι πρέπει να αποφεύγεται η ανάμειξη λαδιού με ακρυλικό. Εγώ, όμως, αυτό ήθελα να το καταρρίψω και να δημιουργήσω κάτι δικό μου. Ήθελα πάντα να χρησιμοποιώ τις κατάλληλες κόλλες και να ταιριάζω τα αταίριαστα από αγάπη στην τέχνη.

– Μίλησέ μας για την τεχνοτροπία των έργων σου και τα υλικά που χρησιμοποιείς;

Όταν ξεκίνησα να δουλεύω έδινα έμφαση κυρίως στο χρώμα. Δυνατές πινελιές αποτύπωναν στιγμιότυπα έντασης. Όμως, αυτό εξελισσόταν σιγά – σιγά όσο εξελισσόμουν και εγώ σαν καλλιτέχνις. Σημαντικό ρόλο έπαιζε πάντα αυτός με τον οποίο δούλευα. Πιστεύω ότι η δουλειά και η εξέλιξη κυριαρχεί, ενώ η τεχνοτροπία ακολουθεί. Ξεκίνησα αρχικά να δουλεύω σε δύο διαστάσεις και μετά πέρασα στις τρεις και στη συνέχεια στο γλυπτό. Η performance ήταν η εξέλιξη όλων αυτών.

Σημειώνω βέβαια ότι η εξέλιξη δεν αποκλείει την επιστροφή στο χρώμα. Χρησιμοποιώ διάφορα υλικά, όπως λάστιχο, γύψο, bubble wrap κ.λ.π. Επιθυμώ να ανατρέπω καταστάσεις. Συνήθως, με το wrap τυλίγουμε κάτι πολύτιμο. Στη δουλειά μου το wrap είναι το πολύτιμο και παίζει βασικό ρόλο. Σ’ αυτή την έκθεση επέλεξα να χρησιμοποιήσω κύριο υλικό, το σεντόνι, που παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή μας. Κρύβουν το ανθρώπινο σώμα σε μια στιγμή ελευθερίας, στον ύπνο. Τυλίγει το σώμα, εμπνέει, σχηματίζει, προστατεύει, αποκαλύπτει.

– Από ποιους καλλιτέχνες έχεις δεχτεί επιρροή;

Συνεργάστηκα και επηρεάστηκα αισθητά από τον master printer του Άντι Γουόρχολ, τον Ντόναλντ Σέρινταν. Ο Μιρό ήταν η πρώτη μου επιρροή. Έχω επηρεαστεί από τον Ρίχτερ στον φωτορεαλισμό και από τον αυτοκαταστροφικό Ζαν Μισέλ Μπασκιά. Με τον Μπασκιά ασχολήθηκα πιο πολύ στη Νέα Υόρκη, επειδή περνούσα κάθε μέρα έξω από το στούντιό του. Είχε και αυτός μέντορα τον Άντι Γουόρχολ . Επίσης, ο Λετονός ονειρικός ζωγράφος Μαρκ Ρόθκο με έχει επηρεάσει. Ανήκε στο ρεύμα αφηρημένης εξπρεσιονιστικής ζωγραφικής και έχει προκαλέσει σε μένα ερεθίσματα.

Ξεχωρίζω επίσης, τη Γερμανίδα Eva Hesse για την εξαιρετική μινιμαλιστική της προσέγγιση, τον θρύλο της αμερικανικής μεταπολεμικής avantgarde, Robert Rauschenber για την εναλλαγή των υλικών. Δεν μου αρέσει να μιμούμαι. Απλά και αβίαστα, μετά από μελέτη και επαφή με τη δουλειά καταξιωμένων καλλιτεχνών, βγαίνουν ερεθίσματα. Ίσως στη δουλειά μου η επιρροή αυτή να μη φαίνεται ξεκάθαρα, απλά την νιώθω και την εκφράζω.

“Επηρεασμένη από τη φιλοσοφία του Πλάτωνα εξετάζω τις δΥο έννοιες της ελευθερίας: αυτό που υφίσταται και εκείνο που φαίνεται”

– Συνεργάστηκες με τον master printer του Άντι Γουόρχολ, τον Ντόναλντ Σέρινταν. Θα ήθελες να μοιραστείς μαζί μας την εμπειρία σου;

Συνεργάστηκα και θαύμασα τον Ντόναλντ Σέρινταν, που έκανε όλα τα prints του Γουόρχολ. Δουλέψαμε μαζί στο sliks print printing. Όταν τον γνώρισα στο πανεπιστήμιο, δεν ήξερα καν ποιος ήταν. Με κέρδισε η προσωπικότητά του. Εντελώς αντίθετος με τον Άντι Γουόρχολ, χαμηλών τόνων, έξυπνος, ο ιθύνων νους και παρ’ όλα αυτά καθόλου αλαζονικός. Τον εκτίμησα και τον πίστεψα. Πραγματικά σπουδαίος! Τον θεωρώ μια προσωπικότητα μοναδική, που είχε μεγάλη επιρροή σε μένα. Με βοήθησε πολύ στην εξέλιξη μου. Από το εντελώς abstract κομμάτι με έμφαση στο χρώμα, με βοήθησε ουσιαστικά να περάσω σε υλικά, όπως η φωτογραφία, το κολάζ.

– Η έκθεση που παρουσίασες στη «S.G. Art Gallery» είχε τίτλο «BedSheets» και την επιμελήθηκε η Ειρήνη Δημητρακοπούλου. Τι επιθυμείς να εκφράσεις με αυτές τιςδημιουργίες σου;

Επηρεασμένη από τη φιλοσοφία του Πλάτωνα εξετάζω τις δύο έννοιες της ελευθερίας: αυτό που υφίσταται και εκείνο που φαίνεται. Με απασχολεί το συνειδητό και το υποσυνείδητο, το θετικό και το αρνητικό και αφήνω την τελική κρίση σε σας!

* Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «axianews»