Γράφει η Λιάνα Ζωζά
“Fortress of Solitude” είναι ο τίτλος της έκθεσης του, που φιλοξενήθηκε στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, από τις 16 Νοεμβρίου 2017 έως τις 25 Φεβρουαρίου 2018.
Ο ίδιος τίτλος θα μπορούσε να περιγράψει τη ζωή και το έργο του Mike Kelley, του σημαντικού αυτού σύγχρονου καλλιτέχνη, που δυστυχώς δεν υπάρχει η δυνατότητα να τον συναντήσουμε παρά μόνο μέσα από τα έργα του, μιας και ο ίδιος έφυγε από τη ζωή το 2012, σε ηλικία 57 ετών.
Η έκθεση που πραγματοποιήθηκε σε επιμέλεια του Douglas Fogle περιλάμβανε έργα σχεδόν από όλες τις περιόδους της δουλειάς του Kelley και κάλυπτε πάνω από τριάντα χρόνια δημιουργικής εικαστικής ανησυχίας.
Οι βαθύτεροι προβληματισμοί του Kelley, εστιάζουν στην ψυχολογική απατρία που πίστευε πως χαρακτηρίζει τον σύγχρονο κόσμο. Κινούμενος, σχεδόν εμμονικά γύρω από τον Superman, τον ήρωα των παιδικών χρόνων, δημιουργεί μία από τις μεγαλύτερες και τελευταίες ενότητες της δουλειάς του, προσπαθώντας να δώσει την εικόνα της ψυχικής απατρίας που χαρακτηρίζει τον ήρωά του.
Η βαθιά επιθυμία της επιστροφής στην πατρίδα, μιας επιστροφής που παραμένει απραγματοποίητη, αποτελεί το ερέθισμα για τον Kelley, για να δημιουργήσει τη σειρά Kandors, γλυπτά από φυσητό γυαλί, πολλά από αυτά “προστατευμένα” ή “εγκλωβισμένα” κάτω από γυάλινες κατασκευές.
Η διατήρηση της μνήμης της χαμένης γενέτειρας που πραγματεύεται το συγκεριμένο project, έχει άμεση αναφορά στο παγωμένο Κάστρο της Μοναξιάς (Fortress of Solitude) του Superman και την Kandor, τη φουτουριστική πρωτεύουσα του πλανήτη Krypton, που συρρικνώθηκε και εμφιαλώθηκε από τον κακό Braniac, σύμφωνα με την γνωστή ιστορία. Στη συνέχεια η πόλη διασώθηκε από τον Superman και προστατεύθηκε κάτω από έναν γυάλινο κώδωνα στο ιερό του, το Κάστρο της Μοναξιάς.
Για σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα, η Kandor και οι μικροί της πολίτες επέζησαν με τη φροντίδα του Superman, υποστηριζόμενoi από δεξαμενές κρυπτικής ατμόσφαιρας – μια συνεχή υπενθύμιση του χαμένου παρελθόντος και μια μεταφορά για την ψυχική αποσύνδεσή του από τον πλανήτη που υιοθέτησε.
Μνήμη, νοσταλγία, επιθυμία, αλλά και το απόλυτο απραγματοποίητο της επιστροφής, είναι τα στοιχεία στο αλληγορικό εικαστικό παιχνίδι του Kelley, μεταξύ της μνήμης και της λήθης, που ο ίδιος το ονόμαζε “ενεργή αμνησία”.
Ο Mike Kelley γεννήθηκε τον Οκτώβριο του 1954, σε ένα προάστιο του Detroit, μέλος μιας Καθολικής οικογένειας της εργατικής τάξης. Ο πατέρας του ήταν υπεύθυνος συντήρησης ενός δημόσιου σχολικού συγκροτήματος και η μητέρα του εργαζόταν σαν μάγειρας στην Ford Motor Company.
Έχοντας τις επιρροές, αλλά και μια βαθιά έλξη για τις εναλλακτικές μουσικές σκηνές, ιδρύει την μπάντα Destroy All Monsters που παραμένει ενεργή από το 1973 μέχρι και το 1985. Η μουσική τους περιελάμβανε στοιχεία από το punk rock, το psychedelic rock, το heavy metal and το noise rock και οι εμφανίσεις τους χαρακτηριζόταν από μεγάλες δόσεις performance. Οι ίδιοι περιέγραφαν τη μουσική τους με τον όρο “anti-rock”.
Το 1976, ο Kelley αποφοιτά από το Πανεπιστήμιο του Michigan και στη συνέχεια μετακομίζει στο Λος Άντζελες για να σπουδάσει Καλές Τέχνες. Το 1978 αποφοιτά από το Ινστιτούτο Καλών Τεχνών της Καλιφόρνιας, με Master of Fine Arts. Δάσκαλοί του, ο John Baldessari, η Laurie Anderson, ο David Askevold και ο Douglas Huebler.
Ανήσυχο πνεύμα, όπως ήταν, αρχίζει να πειραματίζεται με διάφορα είδη τέχνης και μέσα έκφρασης της, αφήνοντας πίσω του ένα πολυποίκιλο και πολύπλευρο έργο που όχι μόνο τον κατατάσσει ανάμεσα στους μεγαλύτερους σύγχρονους εικαστικούς, αλλά αποτελεί ένα σημαντικό κεφάλαιο στην ιστορία της τέχνης.
Το συνολικό του έργο, προκύπτει από έναν καλλιτέχνη πάντα ενημερωμένο, επίκαιρο, ακόμη και στις μέρες μας και με ένα όραμα που διαφαίνεται έντονα και εμπεριέχει performances, εγκαταστάσεις, ζωγραφική, video art, φωτογραφία, ηχητικές εγκαταστάσεις, κείμενα και γλυπτική. Εκτός από τις προσωπικές του εκθέσεις συνεργάστηκε με πολλούς άλλους καλλιτέχνες και μουσικούς για την πραγματοποίηση σημαντικών art projects.
Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα και πρωτοποριακή, θεωρείται η ενότητα των γλυπτών του Mike Kelley, από συνηθισμένα βιοτεχνικά υλικά, με τα οποία ήρθε στο προσκήνιο, στην δεκαετία του 1980.
Τα έργα της σειράς Half a Man, ήταν φτιαγμένα από αναγνωρίσιμα επαναχρησιμοποιημένα φθηνά παιχνίδια, υφάσματα και φθαρμένα λούτρινα και εστίαζαν σε αυτό που ουσιαστικά θα αποτελούσε για τον Kelley μια έρευνα ζωής, πάνω στη μνήμη, το τραύμα και την καταπίεση, κάτι που ο ίδιος αποκαλούσε “κοινή κουλτούρα της κακοποίησης”.
Σίγουρα θα χρειαζόταν πολύς χώρος, έννοιες, σκέψεις και λέξεις για την περιγραφή τόσο της προσωπικότητας του Kelley, όσο και των καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων του. Πραγματικά αξιοσημείωτο είναι, το πως σε όλη τη διάρκεια της καριέρας του, επεδίωκε να κατανοήσει τις διαφορετικές κουλτούρες που συνυπήρχαν γύρω του μέσα από τα υπόλοιπα και τα απομεινάρια που έβρισκε στις υπαίθριες αγορές.
I’m actually allergic to real ones.
I can’t touch them
Όσο για την κοινωνία και συγκεκριμένα τα αμερικάνικα πρότυπα και παραδόσεις, τα αντιμετώπιζε με ένα αμείλκτο μείγμα προσωρινού σεβασμού και καυστικού σκεπτικισμού, καταφέρνοντας να εξοργίσει ταυτόχρονα τόσο τους οπαδούς των παραδόσεων όσο και τους εναλλακτικούς και μοντερνιστές.
Αρχές Φεβρουαρίου του 2012, ο Kelley βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του, με τα αίτια να μην έχουν διευκρινστεί ποτέ, αλλά έγινε λόγος για πιθανή αυτοκτονία. Λίγο μετά την είδηση του θανάτου του, δημιουργήθηκε αυθόρμητα ένα μνημείο κοντά στο studio του.
Οι πενθούντες κλήθηκαν μέσω μιας ανώνυμης σελίδας στο Facebook για να … “βοηθήσουν στην αναδημιουργία του More Love Hours Than Can Ever Be Repaid and The Wages of Sin, 1987, συνεισφέροντας υφασμάτινα παιχνίδια, πλεκτές κουβερτες, αποξηραμένο καλαμπόκι, κηροπήγια … οικοδομώντας ένα βωμό ξεδιάντροπου συναισθήματος.”
Το μνημείο έμεινε ενεργό όλο το Φεβρουάριο του 2012 και αποσυναρμολογήθηκε στις αρχές του επόμενου μήνα, με τα περιεχόμενα του να προσφέρονται στο Ίδρυμα Mike Kelley. Ο ίδιος, απλά θα έλεγε: “I’m actually allergic to real ones. I can’t touch them”.
