Γράφει η Λιάνα Ζωζά

Κάθε έργο τέχνης, είτε είναι δημιούργημα ενός διάσημου καλλιτέχνη είτε είναι αυτό του καλλιτέχνη της διπλανής πόρτας, έχει να διηγηθεί στο θεατή μια ενδιαφέρουσα ιστορία ή να του δώσει το ερέθισμα να φτιάξει τη δική του.

Είναι λοιπόν σχεδόν σίγουρο, πως από τα πολυειδωμένα και πολυσυζητημένα έργα τέχνης περιμένουμε να κρύβουν πίσω τους κάτι εξίσου λαμπερό και ενδιαφέρον. Ας δούμε λοιπόν ποια από αυτά υποστηρίζουν το μύθο τους και ποια θα μας δώσουν μια μικρή απογοήτευση προσγειώνοντάς μας με μια μικρή αληθινή ιστορία.

• Leonardo Da Vinci – Mona Lisa

Leonardo Da Vinci, Mona Lisa, c. 1503–06, Louvre.

Με ποιο άλλο έργο θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε, εκτός από την Mona Lisa του Leonardo Da Vinci; Οι ιστορίες που την περιβάλλουν είναι αμέτρητες και ακόμη και σήμερα προκύπτει ανά κάποια χρονικά διαστήματα και μια καινούρια για να προσθέσει λίγη ακόμη χρυσόσκονη στην πολυσυζητημένη La Gioconda.

Οι ειδικοί αποφάσισαν πως η κυρία με το αινιγματικό χαμόγελο δεν είναι άλλη από την Lisa del Giocondo, η οποία ήταν μέλος της οικογένειας Gherardini της Φλωρεντίας και σύζυγος του Francesco del Giocondo, που ήταν ένας πλούσιος έμπορος μεταξιού. Η δε, παραγγελία του έργου υποστηρίζεται πως έγινε για να γιορτάσει η οικογένεια τη γέννηση του δεύτερου αγοριού του ζευγαριού, του Andrea.

Αυτό, το συμπέρασμα βέβαια της επιστημονικής ομάδας, μάλλον κόμμα έβαλε και όχι τελεία στις μέχρι τότε εικασίες, μιας και τον Σεπτέμβριο του 2012, παρουσιάστηκε στο κοινό μια ακόμη εκδοχή του διάσημου έργου, η Isleworth Mona Lisa, δυναμιτίζοντας την αυθεντικότητα του πρώτης και ξεκινώντας νέο γύρο ερευνών. Το δεύτερο έργο που τελευταίο ιδιοκτήτη είχε τον Αμερικανό συλλέκτη Henry F. Pulitzer, μετά το θάνατό του το 1979, βρέθηκε στο χρηματοκιβώτιο ενός Ελβετικού fund.

Στα highlights των ιστοριών γύρω από την Mona Lisa, περιλαμβάνεται η έρευνα επιστημόνων του έργου με μικροσκόπιο, όπου εντόπισαν στα μάτια του μοντέλου την ύπαρξη μικροσκοπικών γραμμάτων και αριθμών, που μοιάζουν με τον πραγματικό κώδικα Da Vinci. Στο δεξί μάτι, μπορούν να γίνουν αντιληπτά τα γράμματα LV, ενώ στο αριστερό, παρατηρούνται πολλά άγνωστα σύμβολα.

• Edvard Munch – The Scream

Ο Νορβηγός ζωγράφος Edvard Munch ζωγράφισε τέσσερις εκδοχές της περίφημης Κραυγής του (The Scream), στην οποία είχε δώσει αρχικά τον γερμανικό τίτλο Der Schrei der Natur (Ο Λυγμός της Φύσης).

Από τις τέσσερις εκδοχές του The Scream, οι τρεις φιλοξενούνται σε Μουσεία, ενώ η τέταρτη πουλήθηκε στη δημοπρασία των Sotheby‘s (2 Μαΐου 2012), στον συλλέκτη Leon Black έναντι του εντυπωσιακού ποσού των 119.922.600 δολαρίων

Στο ημερολόγιό του με ημερομηνία, 22.01.1892, ο Munch περιγράφει πως εμπνεύστηκε το διάσημο έργο του: “Περπατούσα σ’ ένα μονοπάτι με δυο φίλους – ο ήλιος έπεφτε – ξαφνικά ο ουρανός έγινε κόκκινος σαν αίμα – σταμάτησα, νιώθοντας εξαντλημένος, και στηρίχτηκα στο φράχτη – αίμα και γλώσσες φωτιάς πάνω από το μαύρο-μπλε φιόρδ και την πόλη – οι φίλοι μου προχώρησαν, κι εγώ έμεινα εκεί τρέμοντας από την αγωνία – κι ένιωσα ένα ατέλειωτο ουρλιαχτό να διαπερνά τη φύση.”

Τιμές που ζαλίζουν…

Από τις τέσσερις εκδοχές του The Scream, οι τρεις φιλοξενούνται σε Μουσεία, ενω η τέταρτη πουλήθηκε στη δημοπρασία των Sotheby‘s (2 Μαΐου 2012), στον συλλέκτη Leon Black, όπως αποκαλύφθηκε αργότερα από την The Wall Street Journal, έναντι του εντυπωσιακού ποσού των 119.922.600 δολαρίων, καθιστώντας το έτσι ένα από τα πιο ακριβά έργα ζωγραφικής στην ιστορία της τέχνης.

Η τεράστια δημοτικότητα των συγκεκριμένων έργων τα έχει κάνει συχνά αντικείμενο του πόθου, με αποτέλεσμα να κλαπούν αρκετές φορές, αλλά πάντα επιστρέφουν στη θέση τους. Ενδεικτικά αναφέρουμε, την κλοπή αυτού της Εθνικής Πινακοθήκης της Νορβηγίας, το 1994, που όμως ανακτήθηκε κάποιους μήνες αργότερα.

Το 2004, ένα άλλο από τα “αδέλφια” του The Scream, αυτό του Μουσείου Munch, κλάπηκε παρέα με ένα άλλο γνωστό έργο του, τη Madonna. Βρέθηκαν και επιστράφηκαν στο Μουσείο, δύο χρόνια αργότερα με φθορές όμως που πήρε άλλα δύο χρόνια για να αποκατασταθούν και έτσι δόθηκαν σε κοινή θέα το 2008.

• Vincent Van Gogh – The Starry Night

Ένα από τα πιο γνωστά έργα του Vincent Van Gogh είναι το The Starry Night (κεντρική φωτό), έργο που απεικονίζει ένα νυχτερινό τοπίο που φωτίζεται από τον έναστρο ουρανό και υποτίθεται πως δημιουργήθηκε από μνήμης κατά τη διάρκεια της ημέρας στο ισόγειο studio του ζωγράφου. Έχει προσδιοριστεί όμως, πως η θέα ήταν αυτή από το παράθυρο του υπνοδωματίου του, στο άσυλο, στο οποίο βρέθηκε έγκλειστος αυτοβούλως μετά τον ακρωτηριασμό του αριστερού του αυτιού και που είχε κατεύθυνση προς τα ανατολικά. Αυτό επιβεβαιώνεται και από τα γράμματα του προς τον αδελφό του Τεό: “Μέσα από το παράθυρο με τα σιδερένια κάγκελα, μπορώ να διακρίνω ένα τετράγωνο κομμάτι γης με σιτάρι… πάνω από το οποίο, το πρωί, βλέπω τον ήλιο να ανατέλλει σε όλο του το μεγαλείο”.

Τη θέα αυτή ζωγράφισε σε 21 διαφορετικές εκδοχές, σε διαφορετικές ώρες της ημέρας και με διαφορετικές καιρικές συνθήκες. Για το συγκεκριμένο έργο του, μάλιστα έγραφε στον αδελφό του πως δεν το θεωρεί ιδιαίτερα επιτυχημένο, ούτε ένα από τα καλύτερά του.

Το The Starry Night είναι το μόνο νυχτερινό έργο στη σειρά των έργων του, με τη θέα από το παράθυρο του υπνοδωματίου του και έγραψε στον αδελφό του: “Σήμερα το πρωί είδα το τοπίο από το παράθυρό μου για μεγάλο χρονικό διάστημα πριν από την ανατολή με τίποτα άλλο, εκτός από το πρωινό αστέρι, το οποίο φάνταζε πολύ μεγάλο“. Οι ερευνητές επιβεβαιώνουν πως η Αφροδίτη ήταν πράγματι ορατή την αυγή, στην Προβηγκία, την άνοιξη του 1889 και την εποχή εκείνη ήταν στο πιο φωτεινό της σημείο. Έτσι, το πιο λαμπερό “αστέρι” του έργου ήταν πραγματικό και ήταν η Αφροδίτη.