Γράφει η Μαρία Δήμου

Ιδιότροπος, μονόχνοτος και πρωτίστως ευφυής πρωτοπόρος, ο εκκεντρικός ζωγράφος, Ουίλλιαμ Τέρνερ γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1775. Με έμπρακτη στήριξη και από τους δύο του γονείς, φοιτά δωρεάν στην Βασιλική Ακαδημία, όπου και συχνά εκθέτει έργα του ανά διαφορετικές περιόδους. Από τα τέλη του 1700 και τις αρχές του 1800, ξεκινά το μεγαλοπρεπές έργο του θρυλικού Άγγλου εικαστικού, υπό το ρεύμα του ρομαντισμού. Ο Τέρνερ ζωγραφίζει την σύγχυση και την περιπλέκει με έναν πρώιμο Ιμπρεσιονισμό, του οποίου κινήματος λέγεται ότι υπήρξε «πατέρας».

Καταστροφή, φουρτούνα, χάος. Βλέποντας κανείς τους πίνακές του θα αμφέβαλε για το αν πρόκειται για έναν ισορροπημένο άνθρωπο. Ωστόσο, ενώ σε ένα μεγάλο μέρος των πινάκων του κυριαρχεί η απαισιοδοξία, υπάρχει πάντοτε κάπου και μια σπίθα φωτός, άλλοτε μεγαλύτερη και άλλοτε μικρότερη. Με τα χρόνια και μάλιστα ιδίως κατά τα μέσα του 1800, ο Τέρνερ καταπιάνεται από μια πιο αφηρημένη τεχνική. Τα έργα του δεν είναι πλέον τόσο ευδιάκριτα, μοιάζοντας ο ίδιος να χάνεται και να μπερδεύεται ολοένα και περισσότερο μέσα στα χρόνια και όχι το αντίθετο, όπως είθισται. Όσο κυλάει ο χρόνος, μοιάζει σαν να απομακρύνεται από το γεγονός που απεικονίζει, σαν να μην θέλει να μετέχει.

Το 2014, ο Άγγλος σκηνοθέτης θεάτρου και κινηματογράφου, Μάικ Λί, εστιάζει στο πιο ενδιαφέρον κομμάτι της ζωής του ζωγράφου, κατά την δική του οπτική γωνία (και δικό του σενάριο) και επιχειρεί να αναδημιουργήσει μερικούς από τους πίνακές του, με την μορφή κινηματογραφικών κάδρων. Στον ρόλο του Τέρνερ, ο Τίμοθι Σπάλ, ένας ογκόλιθος της υποκριτικής με εύρος και μια ασύλληπτη περσόνα.

Ο Σπάλ, αφιερώνει τον εαυτό του σε έναν εξαιρετικά ενδιαφέροντα ρόλο και καταφέρνει να γίνει ένα με τον Τέρνερ, ο οποίος φαίνεται σαν να περιφέρεται κάπου ανάμεσα στους πίνακές του, με συγκλονιστικά κάδρα από τον σκηνοθέτη που διευκολύνουν αισθητά την δουλειά του ηθοποιού. Με τον βρετανικό του στόμφο και το πάθος του για τον ρεαλισμό, ο Λί φαίνεται να βλέπει τον εαυτό του μέσα από έναν χαρακτήρα που επιχειρεί να σκιαγραφήσει μέσα από το έργο του και τα λίγα πράγματα που γνωρίζουμε για την προσωπικότητά του.

Μετά τον θάνατο του πατέρα του, ο Τέρνερ βυθίζεται στην θλίψη, εσώκλειστος στον σκοτεινό του κόσμο, ενώ η πορεία του κατά έναν τρόπο ξεφεύγει από την μονότονη ρουτίνα του δωματίου όπου συνήθιζε να ζωγραφίζει, που παρ’ ότι ήταν περιορισμένο σε τέσσερις τοίχους, μέσα του παρεισφρέει το εκθαμβωτικό φως του υπέρλαμπρου ηλίου, που άλλωστε είναι ικανό να «φωτίσει» κάθε κακή σκέψη.

Η ταινία αναφέρεται επιπλέον στην περιστασιακή του σχέση με την οικοδέσποινα και βοηθό του αλλά και στην πολυτάραχη ζωή του μέχρι και το τέλος της, η οποία, θα έλεγε κανείς, πως δεν θα ταίριαζε στην ιδιοσυγκρασία του.

Πικρόχολος απέναντι στην Ακαδημία και στις εριστικές της τακτικές να κατακρίνει οτιδήποτε χαρακτηρίζεται από έναν πιο ελεύθερο και τυχόν πιο πρωτοποριακό τρόπο σκέψης. Εάν κανείς σκεφτεί ότι το «Mr. Turner» πρόκειται για μια πιο προσωπική ταινία του Μάικ Λί, θα μπορούσε να διακρίνει ποικίλα όμοια ψήγματα του ζωγράφου με του σκηνοθέτη.

Ο ίδιος, δεν συμβιβάστηκε στο να προσαρμόσει το έργο του σύμφωνα με τα κινηματογραφικά δεδομένα της εκάστοτε εποχής, ωστόσο η εν λόγω ταινία, ενθουσίασε την βρετανική αλλά και την αμερικάνικη Ακαδημία ταινιών, ενώ έκανε την πρεμιέρα της στο φεστιβάλ Καννών το έτος της πρώτης της κυκλοφορίας.

Σημαντικό μέρος της ζωής του, το πέρασε μαζί με μία γλυκιά χήρα, την οποία παντρεύεται σε ώριμη πλέον ηλικία και οι δυο τους συζούν σε ένα παραθαλάσσιο σπίτι. Μια ονειρεμένη για εκείνον τοποθεσία, όπου και δημιούργησε ορισμένα από τα ομορφότερα έργα του, επιβεβαιώνοντας την αγάπη του για την θάλασσα. Σε αυτά γίνεται ευδιάκριτη και η γαλήνη της συγκεκριμένης περιόδου του. Ίσως εκείνος να μην είχε αντιληφθεί την πραγματική αξία της δουλειάς του, πολλές φορές καταστρέφοντάς την ο ίδιος όποτε του έκανε κέφι καθότι ήταν δική του, όμως το έργο του έμελλε να σφραγίσει ανεξίτηλα την μετέπειτα πορεία της τέχνης.

Info Ταινίας

Ο Κύριος Τέρνερ – Mr. Turner (2014)

Αγγλική, Βιογραφική Ταινία

Η ζωή του Βρετανού εκκεντρικού ζωγράφου Γουίλιαμ Τέρνερ από το 1828, όταν είχε πλέον καταξιωθεί ως σπουδαίος εικαστικός, μέχρι το θάνατό του το 1851.