Νίκος Σιαλακάς : Η ζωγραφική είναι ο προσωπικός μου αγώνας να ζω με κάποια τόλμη απέναντι σε δεσμά, φόβους και συμβάσεις

Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη

Με γερές βάσεις που του έχουν δωθεί από τους καταξιωμένους δασκάλους του όπως ο Χρόνης Μπότσογλου, ο Τάσος Χριστάκης και ο Θανάσης Μακρής, ο εικαστικός Νίκος Σιαλακάς οδηγείται στην προσωπική εικαστική του ολοκλήρωση μέσα από έναν χαοτικό πανηγυρισμό χρωμάτων. Έργα ονειρικά εκφράζουν τον ψυχικό κόσμο του καλλιτέχνη.

Η Ράνια Καπελιάρη μεταξύ άλλων αναφέρει για τον Σιαλακά: “Στην δεύτερη ατομική του έκθεση ο Νίκος Σιαλακάς μας οδηγεί με αποφασιστικότητα στα δωμάτια του εσωτερικού του κόσμου αλλά μέσα από διαδρόμους μιας εικαστικής απόλαυσης.
Κηλίδες, άτακτα χρωματικά επεισόδια,ξεκάθαρες ή θολές μορφές, ένα σχέδιο που άλλοτε σιωπά και άλλοτε ουρλιάζει.

Στο πανηγύρι των χρωμάτων κυριαρχεί παρόλα αυτά μια «βυζαντινή» γαιώδης παλέτα,που σηματοδοτεί σαν «ελληνικό» τον εξπρεσιονισμό του, σε αντίθεση με τα πολύχρωμα, φανταχτερά εξπρεσιονιστική έργα των Ευρωπαϊκών η Αμερικάνικων σχολών.
Σαφώς η σημασία του αυτοσχεδιασμού κι εδώ, σ´αυτά τα έργα είναι μεγάλη.
Οι επιθετικές,σχεδόν βίαιες κινήσεις του σχεδίου επιχειρούν να βάλουν τάξη σαν έλεγχος απέναντι στο τυχαίο.

Η χαοτικότητα και η fractal δομή του έργου σαν αποτέλεσμα της ζωγραφικής -χειρονομιακής δράσης (action painting) μας θυμίζει περισσότερο τις κινήσεις του κολυμβητή να επανέλθει στην επιφάνεια και να αναπνεύσει, στις κινήσεις του νεογνού να δει το φως της ζωής.
Οι πινελιές αυτές αποκαλύπτουν την διαδικασία κατασκευής του έργου,είναι οι ίδιες το νόημα, το αντικείμενο αυτής της ζωγραφικής.

Η αφετηρία όμως του Νίκου Σιαλακά μοιάζει να είναι το απώτερο παρελθόν.
Οι μορφές του, ανήσυχες, ονειροπόλες, βασανισμένες, διχάζονται ανάμεσα στο υλικό και στο άϋλο,στοιχειώνουν τον υποσυνείδητο κόσμο του καλλιτέχνη.

Το συναίσθημα και η προσωπική ιστορία δίνουν ένα «βάθος» στην ζωγραφική επιφάνεια απομακρύνοντάς την από την εύκολη διακοσμητικότητα που συχνά χαρακτηρίζει την χειρονομιακή ζωγραφική.

Αναβλύζει αίφνης η θεωρία του Φρόυντ περί ονείρων, περί συνείδησης και περί ενός τραυματισμένου «εγώ».

Τα ιχνογραφικά, σχεδόν καλλιγραφικά έργα αυτής της έκθεσης και οι νωχελικές μορφές τους που αναδύονται από την ομίχλη έχουν την καταγωγή τους στον κύκλο της ζωής και του θανάτου,στην πορεία του ανθρώπου, στην φθαρτότητα και την εξαύλωση του σώματος.
Η γοητευτική αίσθηση του «ατελεύτητου» και του χειροποίητου μόχθου στα έργα αυτά από ακρυλικό και κάρβουνο αναιρεί κάθε ανάγκη ακαδημαϊκότητας.

Έργα ζεστά, τρυφερά και ονειρικά που ισορροπούν ανάμεσα στην μελαγχολική ποιητική του θανάτου και την παιδικότητα του ιχνογραφήματος.

Η εξωτερίκευση του εσωτερικού του κόσμου συναντά αισίως την θεραπευτική (salvatrice) ιδιότητα της τέχνης. Η ζωγραφική σαν απελευθερωτική πράξη έχει την επίδρασή της τόσο στον καλλιτέχνη, όσο και στον θεατή. Έργα τρυφερά έργα ωραία.

«Ωραίο είναι αυτό που πηγάζει από μια εσωτερική αναγκαιότητα,το εσωτερικά ωραίο»
Καντίνσκυ

-Πώς ξεκινήσατε να ζωγραφίζετε;

-Ζωγράφιζα σαν παιδί και αυτός ήταν ένας τρόπος να δραπετεύω νοερά από τα αδιέξοδα της ζωής σε ένα τυπικό χωριό της ελληνικής επαρχίας, στις δεκαετίες 60-70. Στην πραγματικότητα, οι απόπειρες αυτές ήταν συναισθηματικές εγγραφές στο χαρτί από γραμμές, κηλίδες, μουτζουρώματα, σχήματα, φανταστικά σύμβολα κλπ., σε μια διαδικασία αποδόμησης οποιασδήποτε ρεαλιστικής εικόνας συνέθετα.

Αυτό κάποια στιγμή και με το χρόνο ατόνησε, μέχρι που μετά τα 25 μου χρόνια αναζήτησα έντονα ένα άλλο ουσιαστικότερο νόημα στη ζωή μου. Η ζωγραφική ήταν ο προσωπικός μου αγώνας να ζω με κάποια τόλμη απέναντι σε δεσμά, φόβους και συμβάσεις.

-Πώς εμπνέεστε και τι συναισθήματα εξωτερικεύετε με τη ζωγραφική σας;

-Ζωγραφίζοντας δεν επιδιώκω μόνο να εκφραστώ και να γνωρίσω τον εαυτό μου. Είναι μια ανάγκη να διευρύνω τη συνείδησή μου και να κοιτάξω τον κόσμο με άλλη ματιά, να ανιχνεύσω βαθύτερες ανθρώπινες πλευρές, να συνθέσω κι άλλες πραγματικότητες που αδυνατώ να ζήσω. Είναι κι ένας τρόπος να ιχνηλατούμε την τρέχουσα καθημερινότητα και να αποφεύγουμε τους κινδύνους που ορθώνονται μπροστά μας από την ίδια τη ζωή και μέσα σε ένα ανταγωνιστικό και βίαιο κόσμο. Είναι ένας τρόπος να ανοίγουμε και νέους προσωπικούς δρόμους ώστε να μην ισχύσει αυτό που λέει μια γνωστή ρήση: “Mην αφήσεις τις αναμνήσεις να είναι καλύτερες από τα όνειρά σου”

Αυτά, πολύ αδρά, συνθέτουν και μια στάση ζωής και ένα πρίσμα μέσα από το οποίο προσεγγίζω ζωγραφικά τα έργα μου και φυσικά την ενότητα έργων που παρουσίασα αυτό τον καιρό στην Art Appel Gallery.

Οι εμπνεύσεις μου είναι πολλές: Πρώιμα προσωπικά βιώματα, αναμνήσεις μιας ζωής, οικεία πρόσωπα, μια φωτογραφία.. Αλλά και ό,τι με αγγίζει στο σήμερα: Ο πόνος που ενυπάρχει στη ζωή και στη φύση, η βία και η αρρώστια της ανθρώπινης επιβολής και κυριαρχίας.

-Ποιες οι επιρροές σας;

-Επιρροές υπάρχουν πολλές και διαφορετικής προέλευσης: Ένας τρόπος ψυχαναλυτικής θεώρησης του ασυνείδητου με προσέγγιση αυτοματισμού, στοιχεία προσωπικού πριμιτιβισμού και βιωμένα χρωματικά μέσα, αφηρημένος εξπρεσιονισμός, Τουόμπλυ, Γιαπωνέζικη ζωγραφική.

Κάθε βίωμα εν μέρει μας καθορίζει

-Τι υλικά χρησιμοποιείτε;

-Μουσαμάδες, χαρτιά ή και ξύλο, ανάλογα και με την υφή τους. Ακρυλικά χρώματα, ακουαρέλες, μολύβια, κάρβουνο, παστέλ. Παλιότερα, και λιωμένο πλαστικό, κλωστές και άλλα φθηνά υλικά.

Η επιλογή εξαρτάται από το θέμα που πραγματεύεσαι, από την ανάγκη για πειραματισμό, από την παρόρμηση της στιγμής.. Με το κάθε υλικό εκφράζεσαι διαφορετικά αλλά και το ίδιο το υλικό σου ανοίγει πολλούς σχεδιαστικούς και ζωγραφικούς δρόμους.

-Το φως στο τελάρο σου παίζει κυρίαρχο ρόλο. Πώς το σχολιάζετε;

– Σ αυτή την έκθεση, ναι, θα έλεγα ότι κυριαρχεί το λευκό.

Είναι η ανάμνηση από το εκτυφλωτικό φως που είχα βιώσει στο μέρος όπου μεγάλωσα και έχει αποτυπωθεί μέσα μου σαν ένα στοιχείο ελπιδοφόρο.

Ίσως να είναι και μια βουβή μελαγχολία για το τέλος κάποιων ψευδαισθήσεων που ο χρόνος μας υπενθυμίζει.

Μα περισσότερο ήταν η ενστικτώδης ανάγκη για αισιοδοξία, μέσα στην άρρωστη καθημερινότητα του εγκλεισμού και της αποξένωσης, λόγω της πανδημίας.

Παράλληλα, το φως ήθελα να αφαιρεί από τις συνθέσεις του τελάρου κάθε έντονο και ωμό συγκινησιακό φορτίο, αφήνοντας το να λειτουργήσει υπόγεια και σε μια μεταφορά και μακάρι να το κατάφερα.

-Τι έργα παρουσιάσατε στην τελευταία έκθεσή σας στην Art Appel Gallery;

-Είναι ένα σύνολο 24 έργων με τίτλο “Κυματισμοί”, σε καμβά και σε χαρτί. Συνθέσεις από πρόσωπα, τόπους, φωτογραφίες, αναμνήσεις, εμπειρίες, με αφετηρία το χθες και που φτάνει στο σήμερα. Θα έλεγα ότι είναι έργα αφαιρετικά, όπου επιδιώκω να εξαϋλώνονται οι μορφές και να αφαιρώ κάθε περιττό στοιχείο.

Όταν δούλευα πάνω σ’αυτά τα έργα, “αφουγκραζόμουν” ταυτόχρονα τον απόηχο των εικόνων και των προσώπων και αναζητούσα κάθε πιθανό, μικρό ή έντονο κυματισμό που άφησαν στην εξέλιξη και στην πορεία τους, χρησιμοποιώντας λίγα εκφραστικά μέσα. Μπορεί να αλλάζει κάθε φορά η προσέγγισή μου απέναντι στα έργα και άλλοτε τα προσεγγίζω με μια χρονική απόσταση και παιγνιώδη διάθεση και άλλοτε –ελπίζω- πιο ενεργητικά και άμεσα. Κάθε βίωμα εν μέρει μας καθορίζει, αλλά εδώ με ενδιαφέρει να φτιάξω ένα περιβάλλον στοχασμού και θετικής ενέργειας.

-Μελλοντικά σχέδια…

-Μου αρκεί να προσδιορίζω τους επόμενους στόχους μου σε κοντινό ορίζοντα. Τα απώτερα σχέδια τα ανατρέπουν οι περιστάσεις, η ίδια η ζωή. Η σύλληψη μιας νέας ιδέας είναι ένας εφικτός στόχος.

Who is Who

Ο Νίκος Σιαλακάς γεννήθηκε στα Πετράλωνα της ορεινής Ολυμπίας. Ύστερα από σπουδές στη Νομική σχολή και στο Παιδαγωγικό, εργάστηκε σαν εκπαιδευτικός στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Παράλληλα, φοίτησε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, στο διάστημα από 1992-2000, με δασκάλους τους Χρόνη Μπότσογλου, Τάσο Χριστάκη και Θανάση Μακρή. Έχει πάρει μέρος σε πολλές ομαδικές εκθέσεις στην επαρχία και στην Αθήνα, όπου ζει και εργάζεται

ΕΚΘΕΣΕΙΣ

Ατομικές εκθέσεις
“Κυματισμοί», Art Appel Gallery – Αθήνα, 2021
“Επί σχεδίης», Chili art gallery-Αθήνα, 2019

Συμμετοχή
Στην Art Athina με την Gallery Kaplanon 5- 2019
Στην Art Thessaloniki με την Gallery Kaplanon 5-2019