Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη
Ξεχωρίσαμε τη δουλειά του Ντάνυ Μαρτζώκα σε μια παλαιότερη έκθεση στον Ελληνογαλλικό Σύνδεσμο στο Κολωνάκι. Αγαλματίδια, κατασκευές από πέτρα λαξεμένη ή φυσική, κατασκευές από κοχύλια τράβηξαν την προσοχή μας. Ο Ντάνυ Μαρτζώκας γεννήθηκε στην Diber- Selisht της Αλβανίας. Από μικρός μαθήτευσε κοντά στον ξυλογλύπτη πατέρα του και στη συνέχεια διδάχτηκε ελεύθερο σχέδιο.
Στην προσπάθειά μας να παρουσιάσουμε νέους δημιουργούς, μιλήσαμε μαζί του για τις δυσκολίες που συναντά ένας νέος καλλιτέχνης και μάλιστα ερχόμενος από το εξωτερικό, για τη δουλειά του, καθώς και για τα μελλοντικά του σχέδια.
-Ντάνυ, πώς ξεκινήσατε να ασχολείστε με την γλυπτική και τις κατασκευές;
-Στο όμορφο ορεινό χωριό που γεννήθηκα, μαθήτευσα αρχικά κοντά στον ξυλογλύπτη πατέρα μου, αξιόλογο και γνωστό καλλιτέχνη στη χώρα μου και μετά συνέχισα σε σχολείο τέχνης στην αρχαία πόλη Επισκοπή της περιοχής Diber, με ειδίκευση στο καλλιτεχνικό και δημιουργικό σχέδιο.
Παρατηρούσα προσεκτικά πάντα τη φύση, που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για μένα. Μου άρεσε να χρησιμοποιώ στα πρώτα μου έργα ότι ανακάλυπτα στο μεγάλο δάσος του χωριού μου και τις λίμνες της περιοχής, όπως περίεργες ρίζες, πετρώματα, βότσαλα, όστρακα, απολιθώματα ακόμη και μια σφηκοφωλιά ή το πουκάμισο ενός φιδιού, που τα αξιοποιούσα στα έργα μου.
Στην Ελλάδα ήρθα 19 χρονών και εργαζόμενος με τα αδέλφια μου δούλευα ως τεχνίτης της πέτρας πέντε χρόνια στην Ρόδο. Από το 2011 ήρθα στην Αθήνα όπου ασχολήθηκα συστηματικά και εντατικά πλέον με το σχέδιο και τις γλυπτικές κατασκευές, που τόσο αγαπώ.
-Μιλήστε μας για τις δημιουργίες σας.
-Μου αρέσει να κατασκευάζω και να ζωγραφίζω από τη φαντασία μου περίεργα σχήματα και τοπία. Συνθέτω γλυπτά από πέτρα και ξύλο σε λιτές συνθέσεις. Επεμβαίνω στα υλικά μου με τροχό και σμίλη σε ελάχιστα σημεία. Κάποιες φορές προσθέτω διακοσμητικά στοιχεία με χρώμα.
Πριν δύο χρόνια παρακολούθησα σεμινάριο φωτογραφίας και ασχολούμαι παράλληλα και με την καλλιτεχνική φωτογραφία και τις βιντεοσκοπήσεις καλλιτεχνικών γεγονότων.
-Μιλήστε μας για τους στόχους σας και τα μελλοντικά σας σχέδια.
-Οι στόχοι μου είναι να συνεχίσω την καλλιτεχνική μου αναζήτηση και να βελτιώνω καθημερινά τα έργα μου με συνεχή δουλειά για να τα παρουσιάζω σε εκθέσεις στην Αθήνα και αλλού. Στην Ιταλία που επισκέφθηκα πέρυσι τον Νοέμβρη, είχα σοβαρές επαφές με γκαλερί στη Ρώμη, οι οποίες λόγω της κατάστασης με τον κορωνοιό έχουν μείνει προσωρινά στάσιμες.
-Οι Έλληνες καλλιτέχνες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα θεωρούν ότι στο εξωτερικό θα είχαν μεγαλύτερη υποστήριξη. Εσείς που αντιμετωπίσατε μια τέτοια κατάσταση, θεωρείτε ότι είναι εύκολο για ένα μετανάστη να ασχοληθεί και να υπαχθεί στα σύγχρονα πολιτιστικά δρώμενα της Ελλάδας;
-Για κάθε μετανάστη είναι πολύ δύσκολο σε όποια χώρα και να βρίσκεται να ενσωματωθεί με το κοινωνικό σύνολο μιας άλλης χώρας όσο καλός και φιλόξενος να είναι ο λαός που τον υποδέχεται. Χρειάζεται αναμφίβολα να αποδείξεις ότι έχεις αξία τόσο σαν άνθρωπος, όσο και σας καλλιτέχνης.
Βέβαια υπάρχει μια σχετική προκατάληψη, αλλά οι Έλληνες είναι αυθόρμητοι και εγκάρδιοι και όταν δουν ότι πραγματικά αποδίδεις σε υποστηρίζουν με τα μέσα που διαθέτουν και τους ευχαριστώ γι’ αυτό. Συγκεκριμένα, με τους ανθρώπους που συνεργάστηκα και συναναστράφηκα, δεν αντιμετώπισα ιδιαίτερα προβλήματα. Το αντίθετο θα έλεγα. Βέβαια η εποχή μας με τη μεγάλη οικονομική κρίση έκανε τα πράγματα δυσκολότερα.
Οι πιθανότητες ενός ξένου καλλιτέχνη να κάνει καριέρα στην Ελλάδα είναι σίγουρα λίγες αλλά πάντα υπαρκτές. Προσωπικά είμαι ικανοποιημένος από την συμπαράσταση που έχω βρει εδώ από φίλους καλλιτέχνες αλλά και από πολιτιστικούς συλλόγους που διοργανώνουν ομαδικές εκθέσεις.
-Έχετε κάποιες μόνιμες συνεργασίες με καλλιτέχνες τα τελευταία χρόνια που έχουν αποδειχθεί επιβοηθητικές για σας;
-Η θητεία μου εννέα χρόνια τώρα κοντά στον γνωστό ζωγράφο Κώστα Ευαγγελάτο, ο οποίος έχει πολλαπλές εικαστικές δραστηριότητες με έχει ουσιαστικά βοηθήσει και μου έχει ανοίξει νέους ορίζοντες.
Επίσης, η συμμετοχή μου σαν μέλος στον δραστήριο Όμιλο για την Unesco Πειραιώς και Νήσων, όπως και η συνεργασία μου με την Ένωση καλλιτεχνών Ηλιούπολης, την ομάδα Art Way, τα δρώμενα πολιτισμού Art Selected Works, το πολιτιστικό σωματείο “Culture for All”, με έχει φέρει κοντά με πολλούς καλλιτέχνες και φιλότεχνους.
Επίσης, το ότι έχω αποκτήσει κοινό που αγαπά και επιλέγει τα έργα μου, με συγκινεί και μου δίνει δύναμη να συνεχίσω.
-Διαπιστώνετε ότι οι συμπατριώτες σας έλκονται από την τέχνη και προσέχουν τα έργα σας ή αδιαφορούν;
-Έχω γνωρίσει αρκετούς πατριώτες μου στην Ελλάδα, αλλά και πρόσφυγες από πολλά άλλα μέρη του κόσμου, που δουλεύουν και δραστηριοποιούνται καλλιτεχνικά στην Ελλάδα καταβάλλοντας ιδιαίτερη προσπάθεια να ενισχύσουν τη θέση τους στα δρώμενα της τέχνης.
Η τέχνη γενικά τους εκφράζει και τη θεωρούν κάτι πολύ σπουδαίο. Η τέχνη δεν διακρίνει πατρίδες. Ακόμα και διαδικτυακά ενώνει. Μη ξεχνάτε όμως τις δυσκολίες της επιβίωσης, ιδιαίτερα για κάποιον ξένο, σε ένα τόπο που είχε και έχει μεγάλη κρίση και τώρα βιώνει τα επακόλουθα και την σύγχυση από την καταστροφική πανδημία του covid-19.
Γίνονται όμως τα τελευταία χρόνια πολλές προσπάθειες για ανάπτυξη των πολιτιστικών σχέσεων τόσο από ανεξάρτητες ομάδες όσο και από διεθνείς οργανισμούς και Βαλκανικά φεστιβάλ και αυτό είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικό.
-Στα μελλοντικά σου σχέδια υπάρχει η επιστροφή στον τόπο σου;
-Θα ήθελα να δίνω το παρών εκθεσιακά και στις δύο χώρες.
Τα τελευταία χρόνια όλα έχουν βελτιωθεί στην πατρίδα μου.
Στα Τίρανα υπάρχει ενδιαφέρουσα καλλιτεχνική κίνηση, σε νέους εκθεσιακούς χώρους, σημαντικά Ωδεία, Ορχήστρες και θέατρα. Μια σημαντική μερίδα του κοινού ενδιαφέρεται για νέα πράγματα και σύγχρονες δημιουργίες, πολιτιστικές ανταλλαγές και συνεργασίες.
Είναι κύρια επιθυμία μου κάποια στιγμή να παρουσιάσω τα έργα μου και εκεί. Οι συγγενείς, οι δάσκαλοι, οι φίλοι και οι γνωστοί μου το θέλουν επίσης πολύ. Αισθάνομαι τυχερός και ευγνώμων στην Ελλάδα, γιατί μου πρόσφερε καλλιτεχνικές γνώσεις και βασικές δημιουργικές εμπειρίες, ικανές να αναπτύξω τις εκφραστικές δυνατότητες μου.
Who is Who
Ο Ramadan (Dani) Margjoka γεννήθηκε στην Diber- Selisht της Αλβανίας το 1987. Αρχικά μαθήτευσε κοντά στον ξυλογλύπτη πατέρα του Ramiz Margjoka και μετά ελεύθερο σχέδιο σε καλλιτεχνική σχολή στην πόλη Peshkopi. Το 2011 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και συνεργάστηκε με το Art Studio «Est» του Κώστα Ευαγγελάτου. Εργάστηκε επίσης στην S. G. Art Gallery.
Συμμετείχε με έργα του σε πολλές ομαδικές εκθέσεις στην Αθήνα με τον Όμιλο για την Unesco Πειραιώς και Νήσων, του οποίου είναι μέλος, σε Πολυχώρους τέχνης, στον Ελληνογαλλικό Σύνδεσμο και στη Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά. Επίσης έχει λάβει μέρος σε ομαδικές εκθέσεις στην Πάρο και την Κεφαλονιά.
Το 2014-16 κατασκεύασε πολλά λίθινα γλυπτά βασισμένα σε συνθέσεις του εικαστικού Κώστα Ευαγγελάτου, που κοσμούν μόνιμα την συλλογή στη Σύγχρονη Πινακοθήκη Villa Ροδόπη στο Αργοστόλι της Κεφαλλονιάς.
Έχει λάβει επαίνους και τιμητικά διπλώματα για τη συμμετοχή του σε εκθέσεις από καλλιτεχνικούς φορείς και έχουν γίνει αναφορές για αυτόν στον Ελληνικό και Αλβανικό τύπο.
