Γράφει η Αλεξία Λυμπέρη
Πρόσφατα παρακολουθήσαμε τη θεατρική μεταφορά του έργου «Ο θάνατος του Ιβάν Ιλίτς» του Leo Tolstoy στο Θέατρο Αλκμήνη, σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία Κωνσταντίνας Νικολαΐδη. Ένα έργο, βασισμένο σε αληθινή ιστορία, το οποίο έρχεται να μας υπενθυμίσει ότι είμαστε όλοι θνητοί, ότι είμαστε όλοι ίσοι απέναντι στο θάνατο κι ότι στο τέλος, το μόνο που μένει είναι ο απολογισμός της ίδιας μας της ζωής…
Ο Ιβάν Ίλιτς είναι ένας ευκατάστατος, πλεονέκτης εισαγγελέας, ο οποίος διψά για πλούτη κι εξουσία. Παντρεύεται και δημιουργεί οικογένεια επειδή ήταν κοινωνικά ηθικό κι όχι επειδή το επιθυμούσε πραγματικά ο ίδιος. Δεν ερωτεύθηκε ποτέ τη γυναίκα του κι ούτε απέκτησε πραγματικούς φίλους, αφού το μόνο στο οποίο είχε αποκλειστικά αφιερωθεί στη ζωή του ήταν η δουλειά του, τα χρήματα και η απόκτηση υλικών αγαθών κύρους. Η συμπεριφορά του ήταν τυποποιημένη απέναντι σε όλους τους ανθρώπους.
Όταν όμως καταλαβαίνει τον επικείμενο ερχομό του θανάτου, τότε μόνο εκμηδενίζει όλη την προηγούμενη «ανούσια» ζωή του. Τότε μόνο καταλαβαίνει τη μοναξιά απέναντι στο θάνατο και νιώθει τον αβάσταχτο πόνο που τη συνοδεύει. Ο επιθετικός ρεαλισμός της περιγραφής των τελικών σταδίων της ζωής του Ιβάν Ίλιτς, κορυφώνουν τη δραματουργία του έργου, και εν τέλη επέρχεται η γαλήνη με την οποία τελικά ο ήρωας διαχειρίζεται το θάνατό του.
“Τι όμορφο!
Πόσο απλό ήταν! Πόνε μου, τι απέγινες;
Κι ο φόβος; Που είναι;
Δεν υπάρχει πια φόβος, γιατί δεν υπάρχει πια Θάνατος.
Ξεψύχησε.
Ο Θάνατος…”
Η αφήγηση της ιστορίας ξεκινάει από την αναγγελία του θανάτου του Ιβάν Ίλιτς. Βλέπουμε την κηδεία του, όπου δύο φίλοι του δικαστές συζητούν για τη διαδοχή της θέσης του εκλιπόντος στη δικαστική ιεραρχία και στη συνέχεια μαθαίνουμε την ιστορία της ζωής του Ιβάν Ίλιτς, όπως μας την διηγείται ο ίδιος: την οικογενειακή του καταγωγή, τη μετά το γάμο ζωή του, την επαγγελματική του ανέλιξη, τη βαριά αρρώστια του και το θάνατό του.
Ο Γιώργος Γαλίτης και ο Θανάσης Κουρλαμπάς, ερμηνεύουν εναλλάξ τους ρόλους του αφηγητή, του Ιβάν Ίλιτς, των δικαστών Αλεξάντρ Σβάρτς και Πιότρ Ιβάνοβιτς, της γυναίκας του Ιβάν και των παιδιών τους, των υπηρετών Πιότρ και Γκεράσιμ, καθώς και του μόδιστρου, του ταπετσιέρη και του γιατρού.
Δύο ηθοποιοί εναλλάσσουν τόσο φυσικά κι αβίαστα συνεχώς ρόλους επί σκηνής, με μοναδική ερμηνευτική, κινησιολογική ικανότητα κι απίστευτη χημεία μεταξύ τους. Εκφραστικά καθηλωτικοί, όσο πρέπει συναισθηματικοί και καθόλου υπερβολικοί, σε ένα δύσκολο έργο που έχουν να επιτελέσουν οι δύο τους, μονάχοι, επί μιάμιση ώρα επί σκηνής.
Ειδικά η σκηνή όπου υποδύονται κι οι δύο ταυτόχρονα τον Ιβάν Ίλιτς λίγο πριν το θάνατό του, που δίνεται η αίσθηση ότι ακούμε τις δύο αντικρουόμενες φωνές -τις οποίες ακούμε όλοι μέσα μας- , θεωρούμε ότι ήταν η κορυφαία δραματουργικά στιγμή της παράστασης.
Μοναδική η διασκευή και η σκηνοθεσία της Κωνσταντίνας Νικολαΐδη. Κατάφερε επιδέξια μέσω ενός πολύ απλού σκηνικού, με μία κυκλική βάση στη σκηνή του θεάτρου πάνω στην οποία βρισκόταν μία δερμάτινη πολυθρόνα εποχής, και τρεις σκουρόχρωμες κολώνες περιμετρικά της σκηνής, να εστιάσει όλη την προσοχή του θεατή στην ερμηνευτική ικανότητα των ηθοποιών. Δεν χρειάστηκε κανένα άλλο αντικείμενο και δεν έλειψε από τον θεατή κανένα άλλο αντικείμενο, καθώς οι ηθοποιοί μπορούσαν να αποδώσουν οπτικά όλα τα αντικείμενα που χρησιμοποιούσαν.
Μόνη συνοδεία των ηθοποιών επί σκηνής, η εμφάνιση καπνού και το άρωμα λιβανιού που έλουζε την αίθουσα… ένα μοναδικό εύρημα ώστε να ενταχθεί και η όσφρηση ως αισθητήρια εμπειρία του θεατή.
Η δε διασκευή του έργου χαρισματική, καθώς κατάφερε με έξυπνο χιούμορ να ελαφρύνει το κλίμα της παράστασης, χωρίς ωστόσο να αφαιρέσει τίποτα από τα συναισθήματα που ήθελε ο Tolstoy να βιώσει ο αποδέκτης του έργου του και χωρίς να οδηγηθεί στην υπερβολή.
Η μοναδική μουσική του κ. Οικονόμου, η οποία γράφτηκε ειδικά για τις ανάγκες της παράστασης πλαισίωνε υπέροχα ηχητικά το κείμενο και ταίριαζε μοναδικά με το όλο κλίμα της παράστασης.
Τέλος, τα κουστούμια των ηθοποιών του Νίκου Κασαπάκη, ταίριαξαν απόλυτα με την εποχή του κειμένου, χωρίς να τραβούν του προσοχή του θεατή από την ερμηνεία των ηθοποιών.
Συνολικά πρόκειται για μία δυνατή απεικόνιση του κειμένου του Leo Tolstoy σε μία πανελλήνια πρώτη διασκευή με δυνατές κι εξαιρετικές ερμηνείες των ηθοποιών επί σκηνής, η χημεία των οποίων φαίνεται ξεκάθαρα στα μάτια των θεατών.
Ιδανική παράσταση για όλους, γιατί όλοι είμαστε θνητοί κι ίσοι απέναντι στο θάνατο.
info παράστασης
Παραστάσεις: Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:30
Θέατρο: Αλκμήνη, Αλκμήνης 12, Πετράλωνα
Τηλέφωνο: 2103428650
Τιμές Εισιτηρίων: 14€, 10€ μειωμένο